Genesis

Kot a föri mettóch meinisin

1 Lepopun Kot a förifatetä läng me fönüfan. 2Iwe, fönüfan a pöön o kókkóótongaw nge rochopwak a pwölüweló wón ewe nöönö mi alóllóól. Iwe, ewe Ngünün Kot a apoupou asen ewe nöönö.

3Mwirin, Kot a apasa, “Epwe wor saram.” Iwe, a saramaló. 4Iwe, Kot a küna ewe saram pwe a mwirinnö. Mwirin, Kot a äimwüfeseni ewe saram seni ewe rochopwak. 5Kot a eita ngeni ewe saram, “rän” nge a eita ngeni ewe rochopwak, “pwiin”. Iwe, a wor lekkuniól me lesossor. Iei ewe äewin rän.

6Mwirin, Kot a apasa, “Epwe wor ew wääwä lefiilen ewe nöönö, pün epwe äimwufeseni ewe nöönö lón ruu kinikin.” 7Ina minne, Kot a föri ei wääwä o a äimwüfeseni ewe nöönö. Ew kinikinin ei nöönö a nóm asen ei wääwä, nge ewe ew kinikin a nóm fän ei wääwä. 8Iwe, Kot a eita ngeni ewe wääwä, fän läng. Iwe, a wor lekkuniól me lesossor. Iei ewe oruuwen rän.

9Mwirin, Kot a apasa, “Ewe nöönö fän läng epwe le chufengen lón ew leeni pwe pwül mi pwasapwas epwe pwäätä.” Iwe, iei usun meet a fis. 10Iwe, Kot a eita ngeni ewe pwül mi pwasapwas, ‘fönü’, nge a eita ngeni ewe nöönö mi chufengen, ‘mataw’. Iwe, Kot a küna pwe ei a mwirinnö.

11Mwirin, Kot a apasa, “Ewe fönü epwe le öpwükätä sakkopaaten fetil me irä mi wor föüür me ekkewe irä mi wor uwaar nge mi wor föün lóór. Mwirin, ekkewe föün repwe pwisin öpwükawu menni sókkun irä ra feitto seni. Iwe, a iei usun. 12Iwe, ewe fönü a öpwükätä ekkewe sakkopaten wölüwöl. Ra pwükütä ekkewe irä mi wor pwukilir o ra achómmóngaló pwisin sókkur. Ra pwal pwükütä ekkewe irä mi wor uwaar nge a wor föün lón o ra achómmóngaló pwisin sókkur. Iwe, Kot a küna ei pwe a mwirinnö. 13Iwe, a wor lekkuniól me lesossor. Iei ewe öülüngätin rän.

14Iwe, Kot a apasa, “Epwe wor ekkewe saram repwe nóm fän läng pwe repwe äimwüfeseni rän seni pwiin. Repwe pwal fisitiw pwe ikkana ekkóch esissil repwe esissila ekkewe kinikinin fansoun me ekkewe rän me ekkewe ier. 15Ekkeei saram repwe nóm fän läng pwe saramer epwe tinetiw wón fönüfan.” Iwe, ina usun meet a fis. 16Kot a föri ekkewe ruu saram mi lapalaap, ewe akkar me ewe maram, pwe repwe tinetiw wón fönüfan. Akkar, iei ewe ew saram mi koon lapaló, epwe nemenem le tin lerän, nge ewe ew saram mi kisito fan epwe nemenem le tin lepwin. Kot a pwal föri ekkewe füü. 17Kot a anómwu ekkeei saram lón en me leenian fän läng pwe repwe asarama wón fönüfan, 18pwe repwe nemenem le tin lerän me lepwin o repwe pwal äimwüfeseni saram seni rochopwak. Iwe, Kot a küna pwe ei a mwirinnö. 19Iwe, a wor lekkuniól me lesossor. Iei ewe örüwänüwen rän.

20Iwe, Kot a apasa, “Ekkewe leeni mi nöönö repwe le masow ren mönümanaw, nge ekkewe maansüüsü repwe le akkääs lón äsäpwääl asen fönüfan.” 21Ina pwata Kot a föri ekkewe mönün lemataw mi wätte. A pwal föri meinisin ekkewe sókkun mönümanaw mi kükkün pwe epwe amasowa lón ewe mataw o oupwätiw sókkur. A pwal föri iteiten sókkun machchang mi äkkääs lón äsäpwääl pwe repwe en me oupwätiw sókkun. Iwe, Kot a küna pwe ei a mwirinnö. 22Iwe, Kot a afeiöchüw ekkewe mönümanaw meinisin o apasa, “Ekewe iik repwe oupwuupwutiw o achómmóngereló pwe repwe amasowa setin lón ekkewe mataw, pwal ekkewe maansüüsü repwe achómmóngereló o amasowa fönüfan.” 23Iwe, a wor lekkuniól me lesossor. Iei ewe elimuen rän.

24Iwe, Kot a apasa, “Fönü epwe efisätä le awora chómmóng sókkun monümanaw nge repwe oupwätiw en me pwisin sókkun. Epwe wor chómmóng sakkopaaten maan, ekkewe maan wätte mi wor fófóch pecheer me ekkewe sakkopaaten kükkün maan mi tö wón upweer. Iwe, iei usun meet a fis. 25Iei minne, Kot a föri iteiten sókkun mönümanaw, iteiten sókkun maan mi wätte me iteiten sókkun maanün wón fönü mi tö wón upweer. Iwe, Kot a küna pwe ei a mwirinnö.

26Mwirin, Kot a apasa, “Sipwe le föri aramas lón uluuluch repwe chök wewe ngeni kich. Sipwe mwüüt ngeniir pwe repwe wisen nemenem wón ekkewe ikenen leset me wón ekkewe maansüüsü lón äsäpwääl. Repwe pwal nemenem wón ekkewe maan mi wätte meinisin me wón ekkewe maan mi kükkün mi tö wón upweer wón pwül.”

27Iei minne, Kot a föri aramas lón pwisin uluulun. Kot a föri ätewe lón pwisin uluulun. I a föriir, mwän me fefin.

28Mwirin, Kot a afeiöchür o apasa ngeniir, “Öüpwe tongeni pwisin oupwukemiitiw pwe öüpwe chómmóngóló. Öüpwe amasowa fönüfan o anganga le fótuki me asóói. Öüpwe wiisen nemeni ekkewe ikenen leset me ekkewe maansüüsün fän läng me iteiten mönümanaw mi mwökütüküt wón fönüfan.”

29Mwirin, Kot a pwal apasa, “Nengeni, ngang üwa ngeni kemi iteiten irä mi wor pwukilir mi nóm wón unusen fönüfan, pwal iteiten irä meinisin mi wor uwaar pwe ämi öüpwe mwöngö seniir. 30Üwa pwal ngeni ekkewe maan wón fönüfan me ekkewe maansüüsün fän läng me ekkewe mönümanaw mi tö wón upweer ekkewe fetil me ekkewe ekkóch irä pwe repwe mwöngö seniir.” Iwe, iei usun meet a fis.

31Mwirin, Kot a nennengeni iteiten ekkewe mettóch I a föri; iwe, a küna pwe ra fókkun mwirinnö. Iwe, a wor lekkuniól me lesossor. Iei ewe awonuwen rän.

2 Iei usun förün läng me fönüfan me mettóchun lóór meinisin ra wesöchchüló.

2Pwokiten Kot a äwesaló an angang, iei minne, lón ewe efisuen rän a ükütiw seni an kewe angang meinisin I a föri. 3Mwirin, Kot a afeiöchüw ewe efisuen rän o a epinaló, pwokiten lón ei rän I a ükütiw seni ekkewe angang meinisin I a föri lupwen a föri förian kana.

Ewe mwän me fefin lón Eden

4Iei uruwon än Kot föri läng me fönüfan. Iei meet a fis lupwen ewe SAMOL Kot a föri fönüfan me läng.

5Esap wor irä lón ekkewe amassawa, esap pwal wor irä mi kükkün a määritä wón fönüfan, pwokiten ewe SAMOL Kot esap mwo öpwüngätiw üüt wón fönüfan. Esap pwal wor mwo aramas epwe anganga ewe pwül. 6Nge kóluk a feitta seni lón ewe pwül o a achöchchönü unusen wón ewe pwül. 7Iwe, ewe SAMOL Kot a alapalapa aramas seni süüsün ewe pwül o a ngasaralong lón pwangen pwötün ewe ngasangasen manaw. Iwe, ewe aramas a wiliti emön aramas mi manaw.

8Mwirin, ewe SAMOL Kot a föri ew tännipi lón Eden me peliöötiwan. Iwe, a eleenia ikenan ewe aramas I a föri. 9Iwe, ewe SAMOL Kot a föri pwe meinisin sókkun irä repwe märitä me lón ewe pwül, ekkana irä mi lingöch le katol o mwirinnö le mwöngö. Nge lukalapen ewe tännipi, a anómwu ewe irän manaw me ewe irän silei öch me ngaw.

10A wor ew chaanpwuupwu mi pwuupwu seni lón Eden o a atüütüw ewe tännipi. Ei chaanpwuupwu a keang fesen me lükün ewe tännipi o a wiliti rüwänü popun chaanpwuupwu. 11Iten ewe äewin keang, Pishon. Iei ewe chaanpwuupwu a erikirik le pwuufeil leemelen ewe fönü Havilah, ikeweia a wor kolt ie. 12Ewe kolt lón ena fönü a fókkun mwirinnö. A pwal wor ikenan appachen irä mi pwokkus me ewe faaw öüchche itan oniks. 13Iten ewe oruuen keangen chaanpwuupwu, Kihon. Iei ewe chaanpwuupwu a erikirik le pwuufeil leemelen ewe fönü Kuus. 14Iten ewe öülüngätin keangen chaanpwuupwu, Taikris. Iei ewe chaanpwuupwu a pwuupwuló ngeni peli öötiwen Asshur. Nge iten ewe örüwänüen keangen chaanpwuupwu, Eufreitis.

15Mwirin, ewe SAMOL Kot a angei ewe aramas o anómwu i lón ewe Tännipi Eden pwe epwe wiisen anganga o tütümwünü. 16Iwe, ewe SAMOL Kot a öllük ngeni ewe aramas o apasa, “A mwüümwütä ngenuk óm kopwe mwöngö iteiten irän lón ewe tännipi. 17Nge kosap mwöngö seni uwään ewe irän silei öch me ngaw, pün lupwen kopwe mwöngö seni, kopwe fókkun mäló.”

18Iwe, ewe SAMOL Kot a apasa, “Esap mwirinnö pwe ewe aramas epwe emönüló chök wón an. Ngang üpwe föri fänitan emön chón älillisin mi pölüöch ngeni.”

19Ewe SAMOL Kot a fen föri seni ewe pwül iteiten sókkun maanün lemal pwal iteiten sókkun maansüüsü mi äkkääs lón äsäpwääl. Iwe, a uweereto ren Adam pwe epwe pii are meet i epwe eita ngeniir. Meet chök Adam a köri ngeni emön me emön ekkewe mönümanaw; iwe, a ina itan. 20Iwe, Adam a eita ekkewe maanfesir meinisin me ekkewe maansüüsü pwal ekkewe maanün lemal.

Nge ren fänäsengesin Adam, esap wor mwo emön chiechian epwe pölüöch ngeni. 21Ina minne, ewe SAMOL Kot a popuw pwe och möürüchchow epwe püngütiw wón Adam; iei minne a möürüló. Iwe, lupwen ewe aramas a möür, Kot a angei öch kinikin seni leepekin. Mwirin, a pineeló leenian we ren och fituk. 22Mwirin, ewe SAMOL Kot a föri emön fefin seni ewe kinikin I a angei seni leepekin ewe aramas. Iwe, a uweeto neminewe ren ewe aramas.

23Iwe, ewe aramas a apasa,

“Iwe, lón ei fansoun, epwe kärään iei i emön mi wewe ngeniei, pün i a chüüni chüüi me fitukeni fitukei. Neminnei epwe le iteni ‘fefin’, pwokiten Kot a angangeawu i seni mwän.”

24Iei minne, ren ei popun, emön mwän epwe likitaló saman me inan o epwe pach ngeni pwülüwan. Lón ei lapalap, rüwömön aramas ra wiliti ew chök fituk.

25Iwe, iir me rüömön, ewe mwän me pwülüwan we ra seleló, nge resap sääw.

Ewe mwän me ewe fefin ra tipis

3 Lón ei fansoun, ewe serepenit a fókkun tipächem soolä lap seni emön me emön ekkewe maan ewe SAMOL Kot a fen förir. Iwe, ewe serepenit a apasa ngeni ewe fefin, “Ifa usun, Kot a wesewesen apasa, ‘Öüsap mwöngö seni iteiten ekkewe irä meinisin lón ewe tännipi’ ?”

2Iwe, ewe fefin a apasa ngeni ewe serepenit, “Äm mi tongeni mwöngö seni uwaan ekkewe irä lón ewe tännipi. 3Nge uwään chök ewe irä mi nóm lukalapen ewe tännipi, ina ena irä Kot a apasa, ‘Öüsap mwöngö seni, öüsap pwal attapa, pwe öüte mäló.’ ”

4Mwirin, ewe serepenit a apasa ngeni ewe fefin, “Enlet, öüsap fókkun mäló ! 5Pün Kot mi silei pwe lón chök ewe atun ämi öüpwe mwöngö seni ewe irä, mesemi repwe suukuló. Iwe, öüpwe wewe ngeni Kot, wewen, öüpwe le silei minne mi mwirinnö me minne mi ngaw.”

6Neminewe a küna pwe uwään ewe irä a mwirinnö fäniten mwöngö o amwaraar le katol, epwe pwal apwapwa fäniten an epwe awarato tipächchem. Iwe, a angei ekkóch uwään ewe irä kewe o a mwöngö. Iwe, neminewe a pwal angei ekkóch kewe föün irä o ngeni pwülüwan we mi nóm ren pwe epwe mwöngö. Iwe, pwal ätewe a mwöngö. 7Iwe, lón ena fansoun, meseer me rüömön ra suukuló. Iwe, ra mwittir meefi ar sääw pwe ra seleló. Ina minne, ra teei fengeni chöön ewe irä fiik pwe pwölüpwölür.

8Lupwen ewe mwän me pwülüwan we ra rong mwaataten ewe SAMOL Kot lupwen a fätäl lón ewe tännipi lekkuniól lupwen a patapat; ra opoló seni mwen ewe SAMOL Kot leiin irän lón ewe tännipi. 9Iwe, ewe SAMOL Kot a kökkööri ewe aramas o a apasa ngeni, “Ifa en?”

10Nge ätewe a pölüweni, “Ngang üwa rong mwaataten óm fätäl me lón ei tännipi, iei popun ngang üwa opoló. Ngang üwa nuokkus pwokiten üwa seleló.”

11Iwe, Kot a eiis, “Iö a ürenuk pwe ka seleló? Ka mwöngö seni uwään ewe irä ngang üwa öllük ngenuk pwe kosap mwöngö seni?”

12Nge ewe mwän a pölüweni, “Ewe fefin en ka uwato pwe epwe nóm rei, neminna ei a ngeni ei uwään ewe ira; iwe, üwa mwöngö.”

13Mwirin, ewe SAMOL Kot a eisini ewe fefin, “Meet ei ka föri? Pwata ka föri ei sókkun föfför?” Nge ewe fefin a pölüweni o apasa, “Ewe serepenit a otupwuei; ina pwata ngang üwa mwöngö.”

14Ina minne, ewe SAMOL Kot a apasa ngeni ewe serepenit,

“Pwokiten en ka föri ei, en kopwe önümamaw me leiin ekkewe maanfesir meinisin me ekkewe maanün lemal meinisin. Kopwe tö wón upwom o kopwe mwöngö pwül lón unusen ränin manawom meinisin. 15Iwe, seni ikenäi, ngang üpwe awora kopwut lefiilom me ewe fefin, pwal lefiilen mwirimwirum me mwirimwirin ewe fefin. I epwe apachachcha mökürom, nge en kopwe küüw epilipilin pecheen.”

16Mwirin, Kot a üreni ewe fefin,

“Ngang üpwe alapaló óm metek lupwen óm nöünöü. Kopwe nöünätiw nöüm kana fän cheuch. Inamwo ika kopwe mochen nemeni pwülüwom we, nge i epwe nemenuk.”

17Iwe, Kot a apasa ngeni Adam, “Pwokiten ka öüseling ngeni alon pwülüwom we o ka mwöngö seni uwään ewe irä ngang üwa öllük ngenuk o apasa, ‘Kosap fókkun mwöngö seni;’ iwe, ewe pwül epwe önümaamaw fänäsengesum.

“Lón ränin manawom meinisin, epwe tongeni wor onom mwöngö ren óm angang weires. 18Ewe pwül epwe ämäärätä iräfölüföl me pötöwölingaw fänitom, nge en kopwe mwöngö seni ekkewe irä mi määritä wón ewe pwül. 19Lón unusen ränin manawom, epwe wor onom mwöngö ren supwutiwen moononom tori ewe rän kopwe mäló. Mwirin, kopwe liwiniti ewe pwül en ka feitto seni. Pün en ka för seni pwül mworomwor, iwe, kopwe liwiniti ewe pwül mworomwor.”

20Mwirin, Adam a eita ngeni pwülüwan we, Eva, pwokiten neminnei epwe inelapen aramas meinisin ekis meinisin.

21Iwe, ewe SAMOL Kot a föri üüf seni ünüchchen maan fäniten Adam me pwülüwan we o a öüföüfa ngeniir. 22Mwirin, ewe SAMOL Kot a apasa, “Iei ekkewe aramas ra chök wewe ngeni kich, pün ra silei öch me ngaw. Iwe, meet epwe fis are repwe pwal angei uwään ewe irän manaw o mwöngö? Mwirin, repwe manaw tori feilfeilló chök.” 23Ina minne, ewe SAMOL Kot a ösüüweló Adam me pwülüwan we seni ewe Tännipi Eden. Iwe a tiinawu Adam pwe epwe angang ngeni ewe pwül i a för seni. 24Mwirin än ewe SAMOL Kot a ösüwowu ekkewe aramas seni ewe tännipi, a anómwu ewe keropim öötiwen Eden fän efóch ketilas mi ngetenget lón ewe leenien tolong ngeni ewe tännipi. Ewe ketilas a pwulopwul o märäkukkul pwe epwe mammasa ewe al mi ale ngeni ewe irän manaw.

Kain, Epel me Seth

4Adam a kóón ren Eva pwülüwan we. Iwe, neminewe a pwoopwo o a nöünätiw emön äät. Iwe, neminewe a eita ngeni nöün we, Kain, pün a apasa, “Ren än ewe SAMOL älillis, ngang üwa nöüni emön mwän.” 2Mwirin, neminewe a nöünätiw örüwömönün nöün o a eita ngeni Epel, pwiin Kain we.

Iwe, lupwen ra märitä, Epel a emön chón fóóleni siip, nge Kain a emön chón atake. 3Iwe, lupwen fansoun kinikin uwa, Kain a uwato ekkóch uwään minne i a fótuki lón an we atake pwe epwe ääni asór ngeni ewe SAMOL. 4Nge pwal Epel a uwato ekkóch mweinöün fóólenian kewe siip pwe epwe ääni asór kirisiir. Iwe, ewe SAMOL a etiwa an Epel asór, 5nge esap etiwa än Kain asór. Ina minne, Kain a fókkun soong o wóówóngaw wón mesan.

6Mwirin, ewe SAMOL a eisini Kain o apasa, “Pwata ka soong? Pwata a wóówóngaw wón mesom? 7En ka silei pwe are ka föri meet mi pwüng, iwe, ngang üpwe etiwók. Nge are kosap föri minne mi pwüng; iwe, kopwe äfälliik. Tipis a chök mollotä o operuk lükün asamom. A tipeni pwe epwe nemenuk, nge en kopwe achoocho ngeni pwe kopwe okkufu pwe epwe nóm fän óm nemenem.”

8Iwe, lón ew fansoun mwirin, Kain a apasa ngeni Epel pwiin we, “Etto sipwe feilló lemal. Iwe, lupwen iir me rüwömön ra nóm ikenan, Kain a pwächchätä chök nge a fiu ngeni Epel pwiin we o niieló.

9Mwirin, ewe SAMOL a eisini Kain, “Ifa i Epel, pwiim we?”

Nge Kain a pölüweni o apasa, “Ngang üsap silei. Ifa usun, ina wiisei pwe üpwe chón mamamsa pwii?”

10Nge ewe SAMOL a apasa, “Meet ka föri? Kopwe rong! Möngüüngün chaan pwiim we iei a siö ngeniei seni lón ewe pwül. 11Iwe iei, en ka nóm fän och önümamaw o ka kösüüló seni ewe pwül mi suukaló awan pwe epwe etiwa chaan pwiimw we seni lepöum. 12Ewe pwül esap chüen awora ngenuk uwään minne kopwe fótukätiw wón lupwen kopwe tännipini, ese lifilifil ika ifa üküükün óm angang weires. Seni ikenäi, en kopwe le emön chón täwälewälfeil seni ew leeni tori pwal ew me emön chón siamwüfeil wón fönüfan.”

13Iwe, Kain a pölüweni ewe SAMOL o apasa, “Liwinin äi tipis a koon lap seni meet üwa tongeni üpwe mwärelong fän. 14Ikenäi, en ka ösüüweiló seni ewe fönü, o ngang üpwe le mwónóló seni mwen mesom. Ngang üpwe le emön chón täwälewälfeil o emön chón siamwüfeil wón fönüfan. Iwe, epwe fis pwe iö chök a künaei, epwe niieiló.”

15Nge ewe SAMOL a pölüweni apasa ngeni, “Apwi, esap ina usun. Are emön epwe niikeló, ngang üpwe ngeni chappen an föfför fän fisu.” Mwirin, ewe SAMOL a anómwu och esissil wón Kain pwe are emön epwe küna i, esap niieló. 16Ina minne, Kain a feilló seni fän mesen ewe SAMOL o a relefönüweló lón Nod, peliöötiwen Eden.

17Mwirin, Kain a kóón ren pwülüwan we; iwe, neminewe a pwoopwo o a nöünätiw emön äät. Iwe, ra eita ngeni ewe äät, Enok. Lón ena atun, Kain a öüüetä ew telinimw o eita ngeni Enok, iten nöün we. 18Mwirin, Enok a nöünätiw Irad. Iwe, ätei Irad i semen Mehujael. Mehujael i semen Methusael. Methusael i semen Lamek.

19Lamek a pwülüweni rüömön fefin. Iten emön, Adah nge iten pwal ewe emön, Zillah. 20Adah a nöünätiw emön mönükól o eita ngeni Jabal. Ätei i leewon chókewe mi imweimw imw mangaku o manaw seni ar fóóleni maan. 21Pwiin ätei Jabal itan Jubal. Jubal i leewon chókewe mi sile ettik kewe pisekin likettik iter harp me fluut. 22Mi pwal wor emön nöün Lamek mwän me wón Zillah itan Tubal-Kain. Ätei i ewe äkkäemönün mi silelap le föri sakopaaten pisek seni piras me mächä. Mi wor emön fefinen Tubal-Kain itan Naamah.

23Iwe, lón ew ränin, Lamek a üreni pwülüwan kewe Adah me Zillah,

“Öüpwe öüseling ngeniei ämi pwülüwei keei. Ämi pwülüwen Lamek, öüpwe rongorong ngeni äi keei kapas. Ngang üwa fen niieló emön mwän mi fiiu ngeniei o ekinasaei. Ngang üwa niieló emön ölüwöl pwokiten a efeiengawaei. 24Are emön epwe niieló Kain epwe angei chappen an föfför fän fisu; iwe, emön mi ekiekin epwe efeiengawaei epwe angei chappen an föfför fän fiik me fisu.”

25Iwe, Adam a pwal kóón ren pwülüwan we; iwe, neminewe a nöüni pwal emön äät. Iwe, a eita ngeni ätewe, Seth, pün a apasa, “Kot a mwüüt ngeniei pwal emön neii äät siwilin Epel, pün Kain a niieló.” 26Iwe, lupwen Seth a märitä, i a nöüni emön äät o a eita ngeni i Enosh.

Lón ena fansoun, aramas ra poputä le fel ngeni ewe SAMOL.

Ewe pilóón aramas seni Adam tori Noah

5Iei uruwon ekkewe mwirimwirin Adam mi makketiw.

Lupwen Kot a föri aramas, I a föriir lón pwisin lapalapan. 2I a föriir, emön mwän me emön fefin o a efeiöchür. Lón ewe atun I a föriir, a eita ngeniir “aramas”.

3Lupwen Adam a ipwükü ilik ierin, nöün we äät itan Seth a upwutiw. Seth a chök wewe ngeni saman we lón lapalapan me uluulun. 4Mwirin än Seth upwutiw, Adam a manaw lón pwal üküükün walüpwükü ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin. 5Üküükün ierin manawen Adam, tiwepwükü ilik. Mwirin, a mäló.

6Lupwen Seth a ipwükü limu ierin, nöün we äät itan Enosh a upwutiw. 7Mwirin än Enosh upwutiw, Seth a manaw lón pwal üküükün walüpwükü fisu ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin. 8Üküükün ierin manawen Seth, tiwepwükü engol me ruu. Mwirin, a mäló.

9Lupwen Enosh a tiwe ierin, nöün we äät itan Kenan a upwutiw. 10Mwirin än Kenan upwutiw, Enosh a manaw lón pwal üküükün walüpwükü engol me limu ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin. 11Üküükün ierin manawen Enosh, tiwepwükü limu. Mwirin, a mäló.

12Lupwen Kenan a fiik ierin, nöün we äät itan Mahalalel a upwutiw. 13Mwirin än Mahalalel upwutiw, Kenan a manaw lón pwal üküükün walüpwükü fäik ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin. 14Üküükün ierin manawen Kenan, tiwepwükü engol. Mwirin, a mäló.

15Lupwen Mahalalel a wone me limu ierin, nöün we äät itan Jared a upwutiw. 16Mwirin än Jared upwutiw, Mahalalel a manaw lón pwal üküükün walüpwükü ilik ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin. 17Üküükün ierin manawen Mahalalel, walüpwükü tiwe me limu. Mwirin, a mäló.

18Lupwen Jared a ipwükü wone me ruu ierin, nöün we äät itan Enok a upwutiw. 19Mwirin än Enok upwutiw, Jared a manaw lón pwal üküükün walüpwükü ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin. 20Üküükün ierin manawen Jared, tiwepwükü wone me ruu. Mwirin, a mäló.

21Lupwen Enok a wone me limu ierin, nöün we äät itan Methusela a upwutiw. 22Mwirin än Methusela upwutiw, Enok a chiechi ngeni Kot lón üküükün ülüpwükü ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin. 23Üküükün ierin manawen Enok, ülüpwükü wone me limu. 24Enok a pwaapwa le chiechi ngeni Kot lón unusen manawan. Mwirin, esap chüen nóm, pwokiten Kot a angealó.

25Lupwen Methusela a ipwükü walik me fisu ierin, nöün we äät itan Lamek a upwutiw. 26Mwirin än Lamek upwutiw, Methusela a manaw lón pwal üküükün füüpwükü walik me ruu ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin. 27Üküükün ierin manawen Methusela, tiwepwükü wone me tiu. Mwirin, a mäló.

28Lupwen Lamek a ipwükü walik me ruu ierin, emön nöün äät a upwutiw. 29Iwe, Lamek a eita ngeni nöün we äät, Noah pün a apasa, “Ätei epwe angasa kich seni ach weires le angang me ach pekkus le atakeni ei pwül ewe SAMOL mi önümamawa.” 30Mwirin än Noah upwutiw, Lamek a manaw lón pwal üküükün limepwükü tiwe me limu ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin. 31Üküükün ierin manawen Lamek, füüpwükü fik me fisu. Mwirin, a mäló.

32Mwirin Noah a tori limepwükü ierin, a wor ülümön nöün mwän iter Shem, Ham me Jafeth.

Porausen manawen Noah me ewe nóóter

6 Lupwen aramas ra poputä le chómmóngóló wón fönüfan o a wor nöür kana föpwül, 2nöün Kot kewe mwän ra küna pwe nöün aramas kewe föpwül ra lieöch. Iwe, nöün Kot kewe mwän ra angei ese lifilifil iö chök leiir ra mochen pwe pwülüwer. 3Mwirin, ewe SAMOL a apasa, “Ngüni esap nónnóm fóchófóch lón aramas tori feilfeilló chök, pwokiten aramas iir fituk. Iwe, ränin manawen aramas epwe le chök ipwükü rüwe ier.”

4Lón ei fansoun, pwal lón ekkewe fansoun me mwirin a wor ekkewe ätepwora mi mwän wätte wón fönüfan. Pün iteiten fansoun lupwen nöün Kot kewe mwän ra kóón ren ekkewe föpwül nöün aramas; ra nöünöütiw me wór. Iwe, ikkeiir ekkewe ätepwora mi iteföüló melóóm.

5Iwe, ewe SAMOL a nennengeni usun lapalón än aramas föfföringaw wón fönüfan o a küna pwe iteiten meet aramas ra ekiekietä lón letiper a chök ingawaló fansoun meinisin. 6Iwe, ewe SAMOL a lamalamóló ren an a föri aramas wón fönüfan. Iwe, letipan taatakis ren. 7Ina minne, ewe SAMOL a apasa, “Ngang üpwe le arosaló seni wón fönüfan ekkewe aramas ngang üwa föriir. Iwe, ngang üpwe pwal arosaló ekkewe maan meinisin me ekkewe maansüüsü mi äkkäs lón äsäpwääl, pün ngang üwa lamalamóló ren äi föriir.” 8Nge Noah a küna ümöümöch meren ewe SAMOL.

9Iwe, iei porausen Noah me an famili. Noah i emön mwän mi pwüng.

I chök ewe emön aramas esap wor terin manawan me leiin pilóón kana mi manaw wón fönüfan lón ewe fansoun. Pwal i emön mi sópweló le föri letipen Kot o pwapwa le chiechi ngeni Kot. 10A wor ülümön nöün Noah mwän iter Shem, Ham me Jafeth.

11Iwe, lón ei fansoun, fönüfan a fókkun ingawaló me mwen mesen Kot o a uren föfförün pwüngingaw. 12Kot a küna usun öüküükün ingawalón fönüfan, pün aramas meinisin wón fönüfan ra fókkun ingawaló lón ar föfför. 13Ina minne, Kot a apasa ngeni Noah, “Ngang üwa ekiekietä pwe üpwe arosaló aramas meinisin, pün fönüfan a uren föfförün pwüngingaw pwokiter. Üpwe fókkun arosereló seni wón fönüfan. 14Ina minne, kopwe föri fänitom efóch waaimw seni mwüchün ewe irä saipres. Kopwe appacha lón me lükün ewe waaimw ngeni appach. Mwirin, kopwe föri dekkin me refirefin unusen lón. 15Epwe iei üküükün löllöön ewe waaimw. Langattaman epwe föpwükü lime fiit, chölapan epwe fiik me limu fiit, nge tekian epwe fääik me limu fiit. 16Kopwe föri öppölütiwen wón ewe waaimw, nge epwe chök sukkuló wón üküükün engol me walü inis seni fän ewe öppwön pwellin unusen ewe waaimw. Mwirin, kopwe föri ülüngät sässärin lón ewe waa. Ew sässärin fän, ew sässärin lukalapan, ew sässärin asan. Iwe, kopwe anómwu ew asam leepekin. 17Nengeni, ngang üpwe pwölüweló fönüfan ren ew nóóter pwe epwe arosaló mettóch mi manaw meinisin. Iwe, mettóch meinisin wón fönüfan repwe mäló. 18Nge ngang üwa fókkun pwon ngenuk pwe üpwe amanawa kemi lón ewe waaimw en me pwülüwom me noum kana mwän pwal pwülüwen nöüm kana mwän mi nóm reemw. 19En kopwe uwalong lón ewe waaimw ökkörüömön seni iteiten sókkun maan meinisin - emön ätemwän me emön liäfefin - pün repwe nóm reemw pwe kopwe tümwünür pwe repwe manaw lón ótun ewe nóóter. 20Ökkörüömön seni iteiten sókkun maansüüsü, seni iteiten sókkun maan mi wätte me seni iteiten maan mi tö wón pwül repwe feitto reemw pwe kopwe tümwünür pwe repwe manaw. 21Nge kopwe chechchemeni pwe kopwe anaafa le iseiseló mwöngö fäniten óm famili pwal fäniten ekkewe maan meinisin.”

22Iwe, iei usun meet Noah a föri. A tichchik le föri ekkewe mettóch meinisin Kot a öllük ngeni pwe epwe föri.

Ewe nóóter a pwölüweló unusen fönüfan

7 Mwirin, a tori ewe rän lupwen ewe SAMOL a üreni Noah, “Öüpwe tolong lón ewe waaimw, en me unusen chón óm famili, pwokiten ngang üwa künók pwe en chök emön chón pwüng me leiin ekkewe aramasen fönüfan meinisin. 2Kopwe angei ngenuk fisu pea (füümön ätemwän me füümön liäfefin) seni iteiten sókkun maan meinisin mi nóm lón tettelin mi limöch fäniten mwöngö me fäniten asór. Kopwe pwal angei ew pea (emön ätemwän me emön liäfefin) seni iteiten ekkewe ekkóch sókkun maan meinisin resap nóm lón tettelin mi limöch. Kopwe atolonga ekkeei maan meinisin pwe repwe nóm reemw lón ewe waaimw. 3Kopwe pwal angei fisu pea (füümön ätemwän me füümön liäfefin) seni iteiten sókkun maansüüsü meinisin. Ei epwe mwüütätä än ekkeei maan meinisin repwe sópweló le oupwätiw sókkur wón fönüfan me mwirin än ekkewe ekkóch maan ra rosoló. 4Pün fisu rän seni ikenäi, ngang üpwe öpwüngätiw üüt wón fönüfan lón üküükün fääik rän me fääik pwiin. Iwe, ngang üpwe arosaló seni wón fönüfan ekkewe mettóch meinisin mi manaw ngang üwa föriir.”

5Iei minne, Noah a föri meinisin minne ewe SAMOL a öllük ngeni.

6Noah a wonopwükü ierin lupwen ewe nóóter a tori fönüfan. 7Iwe, Noah me nöün kewe mwän, pwal pwülüwan we me pwülüwen nöün kewe mwän ra tolong lón ewe waaimw pwe repwe süü seni ewe nóóter. 8Iwe, a pwal wor sakkopaaten maan meinisin mi fitiir. Ökkörüömön seni iteiten maan mi nóm lón tettelin mi limöch fäniten mwöngö me asór me ekkewe pwal ekkóch mi nóm lón tettelin maan mi limengaw. A pwal wor ökkörüömön seni iteiten maansüüsü meinisin me ekkewe ekkóch maan mi kükkün. 9Ra ökkörüwömön le tolong lón ewe waaimw, emön ätemwän me emön liäfefin, usun minne Kot a öllük ngeni Noah. 10Iwe, fisu rän me mwirin, ewe nóóter a war o pwölüweló fönüfan.

11Lupwen Noah a wonopwükü ierin, lón ewe engol me fisuen ränin ewe oruuwen maram, lón ena ränin, ekkewe kólikin fän pwül ra pwuachchetä wón fönüfan nge üüt mi püngümmóng a püngütiw seni fän läng. 12Iwe, üüt a sópwósópwóló le pwüngütiw wón fönüfan lón üküükün fääik rän me fääik pwiin.

13Nge lón ewe chök ränin, Noah a fen tolong lón ewe waaimw fiti pwülüwan we me nöün kewe mwän iter Shem, Ham me Jafeth me pwülüwer kewe. 14A wor reer lón ewe waa ekkewe pean iteiten sókkun maan- maan fesir me maanün lemal, wätte me kükkün, pwal iteiten sakkopaaten maansüüsü meinisin me ekkana maan kükkün mi äkkääs. 15Ökkörüömön seni ekkewe mönümanaw meinisin mi wor ewe ngasangasen manaw lóór ra feitto ren Noah o tolong lón ewe waaimw, 16ekkewe ätemwän me liäfefin, usun minne Kot a öllük ngeni Noah. Mwirin, ewe SAMOL a esipalong Noah lón ewe waaimw.

17Lón üküükün fääik rän ewe nöönö a chök sópwósópwóló le pwölüweló fönüfan. Iwe, lupwen ewe nöönö a pwootä, a ekiietä ewe waaimw o a tekiätä seni fönüfan. 18Lupwen ewe nöönö a pwootä o tettekiatä seni asen pwül; ewe waaimw a maanfeil wón ewe nöönö. 19Iwe, ewe nöönö a fókkun wätteló o pwölüweló ekkewe chuuk mi fókkun tekia wón unusen fönüfan. 20Ewe nöönö a pwootä o pwölüwóló ekkewe chuuk tori a lap seni rüwe me ruu fiit alóllólun seni wón ungen ekkewe chuuk mi tekia. 21Iwe, ekkewe mettóch meinisin mi manaw wón fönüfan ra mäló - ekkewe maansüüsü, ekkewe maanfesir, ekkewe maan mwacho me sókkun maan mi kükkün meinisin, pwal aramas meinisin. 22Iteiten mettóch meinisin mi nóm winifönü me mi wor ewe ngasangasen manaw lón pwöötür ra mäló. 23Iteiten mettóch meinisin mi manaw wón fönüfan ra rosoló - aramas, maan mi wätte me kükkün pwal ekkewe maansüüsü mi äkkääs lón äsäpwääl. Iir meinisin ra rosoló seni wón fönüfan. Noah chök lussun e manaw fiti chókana mi nóm ren lón ewe waaimw.

24Iwe, ewe nöönö a pwölüweló fönüfan lón üküükün ipwükü lime rän.

Ewe nóóter a mórotiw

8 Nge Kot a chechchemeni Noah me ekkewe maan meinisin mi nóm ren Noah lón ewe waaimw. Iwe, Kot a tiinato och äsäpwääl pwe epwe enien wón ewe nöönö. Iwe, ewe nóóter a poputä le móretiw. 2Ekkewe pwuachchen kólik mi nóm fäilól ra ükütiw le pwuachchetä. Ewe üüt mi püngümmóng a ükütiw le püngütiw seni fän läng. 3Iwe, ewe nöönö a sópwósópwóló chök le móretiw seni fönü. Iwe, lesópwólón ekkewe ipwükü lime rän, ewe nöönö a móretiw. 4Iwe, lón ewe engol me fisuen ränin ewe efisuen maram, ewe waaimw a lóngótä wón ew kewe chukun Ararat. 5Nge ewe nöönö mi chök sópwósópwóló le mómmóretiw tori ewe äengolun maram. Iwe, lón ewe äewin ränin ewe äengolun maram, ungen ekkewe chuuk ra tongeni pwä.

6Mwirin fääik rän, Noah a suuki ewe asammwacho i a föri wón ewe waaimw. 7Iwe, a ässaló emön machchang itan reifen usun ängä, nge ewe machchang a chök äkkääsfeil tori än ewe nöönö a pwasatä seni wón fönüfan. 8Mwirin, Noah a pwal ässäló emön mwürö pwe epwe pii are ewe nöönö a móretiw seni wón pwül. 9Nge ewe mwürö esap küna och leeni ia epwe sootiw ie, pwokiten mi chüen chök wor nöönö wón unusen fönüfan. Ina minne, ewe mwürö a liwinsäfälito ren Noah lón ewe waaimw. Iwe, Noah a eitewu pöün, a ekii ewe mwürö o a uwesäfälielong ren lón ewe waaimw. 10Noah a pwal witiwit lón üküükün fisu rän; iwe, a pwal ässisäfälieló ewe mwürö seni ewe waaimw. 11Lón ei ótun, lupwen ewe mwürö a liwinsäfälito ren Noah lón ewe kuniólun nge a ileei echö chöön ewe irä olif. Iwe, Noah a silei pwe a wor pwül mi pwasapwas wón fönüfan. 12Iwe, Noah a witiwit lón pwal fisu rän o a pwal ässäló emön mwürö. Nge lón ei fansoun, ewe mwürö esap chüen liwinsäfälito ren Noah.

13Mwirin, Noah a särifaló ewe pwölüpwöl seni ewe waaimw o a küna pwe a pwasapwas wón pwül. Iei ewe äewin ränin ewe äewin maram. Noah a tori wonopwükü ew ierin. 14Iwe, seni lón ewe rüwe me fisuen ränin ewe oruuen maram, fönü a unusen pwasapwas.

15Mwirin, Kot a apasa ngeni Noah, 16“Kopwe toowu seni lón ewe waaimw, en me pwülüwom me noum kewe mwän me pwülüwer kana. 17Kopwe pwal atoowu ekkewe maan meinisin me ekkewe maansüüsü, pwe repwe oupwuupwutiw o achómmóngereló wón fönüfan.”

18Ina minne, Noah me pwülüwan we me nöün kewe mwän fiti pwülüwer kewe ra toowu. 19Iwe, ekkewe sakkopaaten maan meinisin me ekkewe maansüüsü ra toowu me lón ewe waaimw, ew pea me ew pea.

20Mwirin, Noah a senätä ew róngen asór pwe epwe ääni asór ngeni ewe SAMOL. Iwe, a angei ekkóch me leiin ekkewe maan me ekkewe maansüüsü meinisin mi nóm lón tettelin mi limöch o a ääni ew asóren keek wón ewe róngen asór. 21Iwe, ewe SAMOL a färeni pwoöchün ekkeei asór o a pwapwa ren. Mwirin, a apasalong lón letipan, “Ngang üsap chüen önümamawa säfäli fönüfan o arosaló ekkewe mettóch mi manaw meinisin, inamwo ika än aramas ekiek me ar föfför ra chök päi ngeni föfföringaw seni lemönukólur.

22“Lón öüküükün fansoun än fönüfan nóm,
esap ükütiw an epwe wor fansoun fóffót me fansoun kinikin uwa,
patapat me pwichikkar,
rääs me efen,
rän me pwiin.”

Än Kot pwon ngeni Noah

9 Mwirin, Kot a efeiöchü Noah me nöün kewe mwän o a apasa ngeniir, “Öüpwe oupwuupwutiw o achómmóngakemiiló o amasowaló fönüfan. 2Ekkewe maan meinisin, wätte me kükkün, pwal ekkewe maansüüsü me ekkewe ikenen leset repwe le nuokkusiti kemi. Ngang üwa anómwur fän ämi nemenem. 3Iei ngang üwa ngeni kemi ekkewe maan, wätte me kükkün, me maansüüsü me iik pwe öüpwe mwöngö, usun chök äi üwa ngeni kemi ekkewe föün irä me ekkewe irän lón atake pwe öüpwe mwöngö seniir.

4“Nge öüsap fókkun ochooch ekkewe maan mi chök chüen wor ewe manaw lóór, wewen, mi chök chüen wor ewe chcha lóór. 5Esap fókkun mwüümwütä än emön epwe niimanawei emön. Ekkana maan mi nii aramas, repwe fókkun ninniiló. Emön aramas mi niieló pwal emön aramas, epwe fókkun ninniiló.

6“Ewer, öüpwe niieló emön aramas mi niieló pwal emön aramas, pün ren än emön niieló emön aramas, a niieló emön mi manaw mi för lón uluulun Kot.

7Iwe, iei öüpwe oupwuupwutiw o chómmóngóló pwe öüpwe amasowa fönüfan. Ewer, öüpwe chómmóngóló o ouraló fönüfan.”

8Mwirin, Kot a pwal üreni Noah me nöün kewe mwän mi nóm ren, 9“Iei ngang üpwe föri ew pwon ngenuk me mwirimwirum kana, 10pwal ngeni ekkewe maan meinisin mi nóm reemw - ekkewe maansüüsü meinisin, ekkewe maan fesir me ekkewe maan mwacho meinisin, iir meinisin ekkewe mi fitukowu seni lón ewe waaimw. 11Iei äi ei pwon ngang üpwe pwon ngenuk: Ngang üwa pwon pwe üsap chüen tiinato pwal ew nóóter pwe epwe arosaló mönümanaw meinisin. Esap fókkun chüen wor ew nóóter epwe ataeló fönüfan.”

12Iwe, Kot a pwal apasa, “Ngang üpwe ngenuk ew esissilen ewe pwon esap mwüch ngang üwa pwoneetiw lefiilei me ämi me iteiten mönümanaw meinisin mi nóm reemi. Iei ew pwon fäniten ekkewe tettelin pilóón aramas repwe feitto me mwirin. 13Ngang üwa anómwu äi we resiim lón ekkewe kuchu. Iwe, epwe ina esissilen äi we pwon mi nüküchchar ngenuk me unusen fönüfan. 14Iteiten fansoun lupwen üpwe aworato kuchu wón fönüfan nge ewe resiim epwe pwä me lón ekkewe kuchu, 15ngang üpwe chechchemeni äi we pwon ngeni kemi me iteiten sókkun mönümanaw meinisin. Esap pwal chüen fissäfäl och nöönö epwe efisätä ew nóóter pwe epwe arosaló minne mi manaw meinisin. 16Iteiten fansoun ngang üpwe küna ewe resiim epwe pwä me lón ekkewe kuchu, ngang üpwe chechchemeni ewe pwon ese mwüch lefiilen Kot me iteiten sókkun mönümanaw meinisin wón fönüfan.”

17Mwirin, Kot a pwal apasa ngeni Noah, “Iei esissilen äi we pwon ngeni minne mi manaw meinisin wón fönüfan.”

Nöün Noah kewe mwän

18Iwe, ikkeiir nöün Noah kewe mwän mi toowu seni lón ewe waaimw. Shem, Ham me Jafeth. (Ham i än ekkewe chón Kanaan leewo). 19Ekkewe aramas meinisin mi toropasfeil wón fönüfan iei, ra feitto seni nöün Noah keei ülümön mwän.

20Mwirin ewe nóóter, Noah a popuetä an epwe emön soutännipi. Iwe, a fótuki ew tännipin irän wain. 21Lón ew ränin, Noah a sakaweló ren an ünümi ewe wain i a föri seni an we tännipin irän wain. Iwe, a kóón lón imwan we imw mangaku nge seleeló. 22Ham, semen Kanaan we, a küna pwe saman we a seleeló. Iwe, a toowu lükün o üreni pwiin kewe rüömön. 23Nge Shem me Jafeth ra angei echö mangaku, ra ömwöchäätä wón afarer me rüömön; iwe, ra fätäl sökürülong lón ewe imw mangaku o pwölüweló inisin semer we mi seleeló. Lupwen ra föri ei, ra äsepa wón meser seni pwe resap tongeni küna än semer we seleeló.

24Lupwen Noah a neló me mwirin an sakaw, a silei meet Ham nöün we setipwütür a föri ngeni. 25Mwirin, a önümamawa ekkewe mwirimwirin Kanaan nöün Ham we mwän o apasa:

“Ekkewe chón Kanaan repwe önümamaw! Amwo repwe chón angang ngeni mwirimwirin Shem me Jafeth pwiin kana.”

26Noah a pwal apasa,

“Amwo ewe SAMOL äi we Kot, epwe efeiöchüw Shem. Nge amwo Kanaan epwe nöün Shem chón angang. 27Amwo Kot epwe äwätteló kinikinin fönüen Jafeth. Amwo Jafeth epwe angei inetin fönü meren Shem, nge Kanaan epwe nöün Jafeth chón angang.”

28Iwe, Noah a manaw lón pwal üküükün ülüpwükü lime ier mwirin ewe nóóter. Üküükün ierin manawen Noah, tiwepwükü lime. Mwirin, a mäló.

10 Iei uruwon ekkewe mwirimwirin Shem, Ham me Jafeth, nöün Noah kewe ülümön mwän. A wor chómmóng nöüür ra upwutiw me mwirin ewe nóóter.

Ekkewe mwirimwirin Jafeth

2Ikkeiir nöün Jafeth kewe mwän:
Komer, Makok, Madai, Javan, Tubal, Mesek me Tiras.

3Nöün Komer kewe mwän:
Ashkenas, Rifath me Tokarmah.

4Nöün Javan kewe mwän:
Elisha, Tarshis Kittim me Dodanim. 5Ekkewe aramas meinisin mi nóm arossetin ewe Mataw, ra feitto seni nöün Jafeth kewe mwän. Ekkeei aramas ra äimwüfesen o sääiló ngeni pwal ekkóch fönü, ew me ew einang fän en me an kapas.

Ekkewe mwirimwirin Ham

6Ikkeiir nöün Ham kewe mwän:
Kuus, Misraim, Put me Kanaan.

7Nöün Kuus kewe mwän:
Seba, Havilah, Sabtah, Raamah me Sabteka.

Nöün Raamah kewe mwän:
Sheba me Dedan.

8Mi pwal wor emön nöün Kuus mwän itan Nimrod. Iei i ätewe a märitä o wiliti emön chón fiu mi ätepwora wón fönüfan. 9Ätei emön ätepwora chón ttapw maan me fän mesen ewe SAMOL. Ina pwata aramas ra ääni mwiitun ätei o apasa, “Usun chök Nimrod, ewe ätepwora chón ttapw maan me fän mesen ewe SAMOL.” 10Nimrod a förätä lóngólóngun mwüün we seni lón ewe fönü Babylonia fiti ekkeei telinimw iter Babel, Erek, Akkad, me Kalneh. 11Iwe, Nimrod a achööwaló an nemenem tori Assyria, ikeweia a öüüwetä ie ekkewe telinimw: Niniva, Rehoboth Ir, Kalah, 12me Resen, iei ew telinimw mi fókkun wätte, mi nóm lefiilen Niniva me Kala.

13Mizraim i leewon ekkewe aramasen
Lud, Anam, Lehab, Naftuh, 14Pathrus, Kaftor, me Kasluh, iir ekkewe aramas chón Filistia ra feitto seniir.

15Kanaan a nöünätiw nöün we mwänichi itan Sidon, i leewon ekkewe chón Sidon. Kanaan pwal i leewon ekkewe chón Hit, 16chón Jebus, chón Amor, chón Kirkash. 17chón Hiv, chón Ark, chón Sin, 18chón Arvad, chón Zemar me chón Hamath.

Mwirin, chón ewe einangen Kanaan ra meresfeil, 19iwe, kiänin fönüen Kanaan a achööwü seni Sidon tori Kerar arap ngeni Kasa. Mwirin, a pwal feil ngeni Sodom, Komora, Admah me Seboiim arap ngeni Lasha.

20Ikkeiir nöün Ham kewe mwän me mwirimwirir lón ar kewe einang me ar kewe kapas lón kinikinin fönüer kewe me mwüür kewe.

Ekkewe mwirimwirin Shem

21Iwe, a pwal wor nöün Shem mwän ra upwutiw. Shem i än ekkewe mwirimwirin Eber leewo, pwal i pwiin Jafeth wätte.

22Nöün Shem kewe mwän:
Elam, Asshur, Arfaksäd, Lud me Aram.

23Nöün Aram kewe mwän:
Uz, Hul, Kether me Mash.

24Arfaksäd i semen Shelah nge Shelah i semen Eber.

25Eber a nöüni rüömön mwän:
Emön itan Pelek. Wewen an iteni Pelek, pün lupwen fansoun an manaw a fis ewe kinikin fesen wón fönüfan. Nge pwiin Pelek we kükkün itan Joktan.

26Joktan i semen Almodad, Shelef, Hazarmaveth, Jerah, 27Hadoram, Uzal, Diklah, 28Obal, Abimael, Sheba, 29Ofair, Havilah me Jobab. Meinisin ekkeei iir nöün Joktan.

30Ekkewe mwirimwirin Joktan ra nónnóm lón ewe kinikinin leeni afätäla seni Mesha tori öötiwen ekkewe palapalatän ewe fönü Sefar.

31Ikkeiir nöün Shem kewe mwän me mwirimwirir lón ar kewe einang me ar kewe kapas lón kinikinin fönüer kewe me mwüür kewe.

32Ikkeei ekkewe famili mi feitto seni nöün Noah kewe mwän lón tettelin leewor me mwüür kewe. Fönüfan a masowsäfäl ren aramas seni ekkeei famili mi meresfeil mwirin ewe nóóter.

Ewe imw mi tekia lón Babel

11A wor ew fansoun, lupwen chón fönüfan meinisin ra ääni ew chök sókkun kapas me nöünöü kapas mi chök wewe fengen. 2Lupwen ekkewe aramas ra mwöküt ngeni öötiw, ra küna ew maasies lón Shinar o ra relefönüweló ikenan.

3Ra poputä le kapas fengen lefiiler usun ar repwe öüüwetä ew telinimw. Ra apasa, “Öü feitto, öüsipwe le öfföw pilak seni pwülüpar o umwuniir.” Iwe, ra aea pilak pwe ekkesiwilin faaw me appach mi chól seni fän pwül pwe ar appach le sees. 4Mwirin, ra apasa, “Öü feitto, öüsipwe le föri ew telinimw mi lapalaap fänitach, pwe epwe wor ew leeni mi tekia nge ungan epwe tori läng, pwe sipwe föri fänitach och minne sipwe iteföüló ren. Ei epwe ochufengeni kich o eppeti ach sisap toropasfeil wón unusen fönüfan.”

5Nge ewe SAMOL a feittiw pwe epwe nengeni ewe telinimw me ewe leeni mi tekia ekkewe aramas ra öüüwetä. 6Iwe, ewe SAMOL a apasa, “Nengeni, ika epwe iei usun pwe aramas ra ew chök, nge iir meinisin ra ääni ew chök sókkun kapas, nge iei ra fen popuetä le föri ei, mwirin, meinisin minne iir repwe ääni akkóót pwe repwe föri epwe chök tüfich ngeniir, chiilón chök ika epwe köüüló minne ra popuetä le föri. 7Feitto, sipwe feittiw o ngeniir sakkopaaten kapas. Mwirin, resap chüen tongeni weweiti meet emön me emön leiir a apasa.”

8Iei minne, ren ei lapalap, ewe SAMOL a atoropasereló seni ikenan ngeni wón unusen fönüfan meinisin. Iwe, ra ükütiw le öüüwetä ewe telinimw. 9Ina pwata ewe telinimw a iteni Babel - pwokiten me ikenan ewe SAMOL a orukoruka ekkewe aramas ren an ngeniir chómmóng sókkun kapas. Iei usun, ewe SAMOL a atoropasaló ekkewe aramas seni ikenan ngeni wón unusen fönüfan.

Seni Shem tori Abram

10Iei uruwon än Shem famili.

Lupwen Shem a ipwükü ierin, nöün we äät itan Arfaksäd a upwutiw. Ei a fis ruu ier mwirin ewe nóóter. 11Iwe, mwirin än Arfaksad a upwutiw, Shem a manaw lón pwal üküükün limepwükü ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin.

12Lupwen Arfaksäd a ilik me limu ierin, nöün we äät itan Shelah a upwutiw. 13Iwe, mwirin än Shelah upwutiw, Arfaksad a manaw lón pwal üküükün föpwükü ülüngät ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin.

14Lupwen Shelah a ilik ierin, nöün we äät itan Eber a upwutiw. 15Mwirin än Eber upwutiw, Shelah a manaw lón pwal üküükün föpwükü ülüngät ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin.

16Lupwen Eber a ilik me rüwänü ierin, nöün we äät itan Pelek a upwutiw. 17Iwe, mwirin än Pelek upwutiw, Eber a manaw lón pwal üküükün föpwükü ilik ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin.

18Lupwen Pelek a ilik ierin, nöün we äät itan Reu a upwutiw. 19Iwe, mwirin än Reu upwutiw, Pelek a manaw lón pwal üküükün rüöpwükü tiuw ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin.

20Lupwen Reu a ilik me ruu ierin, nöün we äät itan Seruk a upwutiw. 21Iwe, mwirin än Seruk a upwitiw, Reu a manaw lón pwal üküükün rüöpwükü fisu ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin.

22Lupwen Seruk a ilik ierin, nöün we äät itan Nahor a upwutiw. 23Iwe, mwirin än Nahor a upwutiw, Seruk a manaw lón pwal üküükün rüöpwükü ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin.

24Lupwen Nahor a rüwe me tiu ierin, nöün we äät itan Terah a upwutiw. 25Iwe, mwirin än Terah a upwutiw, Nahor a manaw lón pwal üküükün ipwükü engol me tiu ier. Iwe, a wor pwal ekkóch nöün mwän me fefin.

26Terah a manaw lón üküükün fiik ier; iwe, a wor nöün kewe iter Abram, Nahor me Haran ra upwutiw.

Mwirimwirin Terah

27Iei uruwon än Terah famili.

Terah i semen Abram, Nahor me Haran. Iwe, a wor emön nöün Haran mwän itan Lot. 28Haran a mäló lupwen än Terah saman we mi chüen manaw. A mäló me lón Ur ewe fönü ia i a upwutiw me ie, ewe fönüen chón Kaldea. 29Abram me Nahor ra pwüpwülü me rüömön. Abram a pwülüweni Sarai, nge Nahor pwiin we, a pwülüweni Milkah. Neminnei Milkah i nöün Haran, pwiin Abram me Nahor. (Haran i semen Milkah me pwiin we itan Iskah.) 30Iwe, Sarai a riit, iei popun esap wor nöün.

31Terah a angei Abram me Sarai pwülüwen Abram we pwal Lot nöün nöün we mwän Haran. Iwe, ra feilló seni Ur ewe fönüen chón Kaldea pwe repwe feilló ngeni ewe fönü Kanaan. Nge lupwen ra tori Haran, ra nómwóló ikenan.

32Terah a manaw lón üküükün rüöpwükü limu ier. Iwe, a mäló lupwen a chüen nóm lón Haran.

Kot a kööri Abram

12Mwirin, ewe SAMOL a üreni Abram, “Kopwe likitaló fönüom me määrärum me minne kopwe älemwiri seni än somom famili o kopwe feilló ngeni ewe fönü ngang üpwe äiti ngenuk.

2“Ngang üpwe föri pwe en kopwe wiliti semen ew mwüü mi wätte. Ngang üpwe efeiöchuk o föri pwe en kopwe iteföüló. Ngang üpwe föri pwe en kopwe ew alen feiöch ngeni ekkóch. 3Ngang üpwe efeiöchü chókana mi efeiöchuk, nge üpwe önümamawa chókana mi önümamawók. Iwe, en kopwe ew alen feiöch ngeni aramasen fönüfan meinisin.”

4Ina minne Abram a feilló, usun minne ewe ewe SAMOL a apasa ngeni, nge Lot a fiti i. Abram a fiik ierin lupwen a feilló seni Haran. 5Abram a angei Sarai pwülüwan we me Lot nöün pwiin we fiti wöwür meinisin - nöün maan me ekkewe aramas meinisin mi pacholong lón an famili me lón Haran - iwe, ra feilló ngeni ewe fönü Kanaan. Iwe, ra tori ewe fönü Kanaan.

6Iwe, Abram a säifeil leemelen ewe fönü Kanaan o a tori ew leeni mi arap ngeni Shekem. Iwe, ra öüüwetä imwer imw mangaku ünükkün ewe irä ook mi wätte me lón Moreh. Lón ena fansoun, ekkewe chón Kanaan ra nóm lón ewe fönü. 7Mwirin, ewe SAMOL a pwää ngeni Abram o apasa, “Ngang üpwe ngeni mwirimwirum kana ei fönü.” Ina pwata, Abram a senätä ew róngen asór ikenan pwe epwe efisi ächechchemen än ewe SAMOL pwää ngeni.

8Mwirin ei, Abram a feilló seni ikenan o feilló ngeni peliöör o öüüwetä imwan imw mangaku lón ewe fönü mi chukuchukutä lefiilen Bethel mi nóm lotow me Ai mi nóm öötiw. Iwe, me ikenan, Abram a senätä ew róngen asór o fel ngeni ewe SAMOL.

9Mwirin, Abram a sääi seni ikenan o sópweló le sääiló ngeni Nekev.

Abram me Sarai ra feilló Egypt

10Lón ena fansoun, a wor ew lengita lón ewe fönü; iei minne, Abram a feittiw ngeni Egypt pwe epwe nónnóm ikenan lón ekkóch fansoun pwokiten a fókkun weires ewe lengita. 11Iwe, lupwen Abram a arap ngeni ewe kiään Egypt, a üreni Sarai pwülüwan we, “Ngang mi silei pwe en emön fefin mi lieöch. 12Lupwen ekkewe re Egypt repwe künók, ina repwe apasa, ‘Ei fefin, iei i pwülüwen ätei.’ Mwirin, ina repwe niieiló nge repwe amanawók, pün repwe mochen en. 13Nge ika kopwe apasa pwe en fefinei, mwirin, ekkewe re Egypt repwe kirekiröch ngeniei fänäsengesum. Ren ei lapalap, en kopwe amanawa manawei.”

14Iwe, pwüngün, pün lupwen Abram a tori Egypt, ekkewe re Egypt ra küna Sarai pwe i emön fefin mi fókkun lieöch. 15Nge lupwen nöün Farao kewe nöüwiis ra küna neminewe, ra einga ngeni ar we king, ewe Farao usun lieöchchün neminewe. Iwe, ra uwealó neminewe lón imwen Farao we imwen samol. 16Iwe, Farao a kirekiröch ngeni Abram pwokiten i a ekieki pwe Abram i mongeen Sarai. Iwe, Farao a fang ngeni Abram nöün siip me kowu, ätemwänin me liäfefinin dongki, kamel, chón angang fefin me chón angang mwän.

17Nge ewe SAMOL a awarato feiengawen samwaw mi eriäfföü wón Farao me chón leimwan pwokiten Farao a angei Sarai pwülüwen Abram we. 18Iei minne, Farao a tiiti Abram o apasa ngeni, “Meet ei ka föri ngeniei? Pwata kosap apasa ngeniei pwe neminnei i pwülüwom? 19Pwata chök ka apasa, ‘Neminnei i fefinei’ iei minne üwa angei pwe pwülüwei? Iwe, iei i pwülüwom ei. Kopwe angei o süüló seniei! 20Mwirin, Farao a öllük ngeni nöün kewe chón angang mwän pwe repwe emmwenawu Abram seni Egypt. Iwe, ra tiinaló Abram fiti pwülüwan we me meinisin chón leimwer me pisekiir.

Abram me Lot ra äimwüfesen

13Ina minne, Abram a feilló seni Egypt o a feilló efeng ngeni Nekev fiti pwülüwan we me pisekin meinisin, nge Lot a pwal fiti i. 2Abram a fókkun pisekisekiló ren woren nöün maan me nöün silfer me kolt.

3Mwirin, Abram a sópweló le sääi seni Nekev o a sääi seni ew leeni ngeni pwal ew o a feilló ngeni Bethel. Iwe, a tori ew leeni lefiilen Bethel me Ai ikeweia a öüüwetä imwan imw mangaku ie me mwan. 4Iei ewe leeni ia Abram a akkomwen senätä me ie ew róngen asór. Iwe, Abram a pwal felsäfäl ngeni ewe SAMOL me ikenan.

5Lón ei ótun, Lot mi chök fifitifeili Abram o a pwal pisekisekiló pün a wor nöün pwiin siip me kowu me chómmóng imwan imw mangaku. 6Nge ewe fönü esap chüen tongeni naaf ngeni an epwe älisi Abram me Lot fiti nöüür kewe pwiin siip me kowu pün ra chök nónnóm arapakkan fengen. A fókkun chómmóng nöüür maan fäniten ewe leenien fetil mi wor reer. 7Iei minne, a fis äniini fengen lefiilen nöün Abram kewe chón fóól maan me nöün Lot kewe. Lón ena fansoun, ekkewe chón Kanaan me ekkewe chón Periz ra pwal nóm lón ewe fönü.

8Mwirin, Abram a apasa ngeni Lot, “Sisap mwüüt ngeni an epwe wor och osukosuken äniini lefiilach, ika lefiilen noum kewe chón fóól maan me neii kewe, pün kich määrär. 9Ifa usun, esap fen mwüümwütä ngenuk unusen ewe fönü? Ngang üpwe ürenuk meet sipwe föri. Kopwe filätä menni kinikinin ewe fönü en ka mochen, iwe, sipwe äimwüfesen. Are ka mochen ewe kinikin ikenan, mwirin, ngang üpwe nóm ikeei. Are ka mochen pwe kopwe nóm lón ei kinikin, mwirin, ngang üpwe mwöküt ngeni pwal ew leeni.”

10Iwe, Lot a afóta mesan wón ewe maasiesin Jordan mi pwülüöch äwenewenen Zoar. A küna pwe unusen ei kinikin a fókkun wöwun kólik ekis meinisin. (Lón ena fansoun ewe maasiesin Jordan äfätälaló ngeni Zoar a usun chök än ewe SAMOL we tännipi. Pün iei ew fönü mi fókkun mwirinnö usun chök ewe fönü Egypt. Iei usun ewe fönü me mwen än ewe SAMOL a ataeló Sodom me Komorah). 11Lot a filätä fänitan unusen ewe maasiesin Jordan. Iwe, ekkewe rüömön mwän ra imwufesen, nge Lot a feilló ngeni öötiw fiti nöün kewe pwiin siip me chón angang. 12Iwe, lupwen Abram a nónnóm lón ewe fönü Kanaan, Lot a nóm leiin ekkewe telinimw mi nóm lón ewe maasies o a öüüwetä imwan kewe imw mangaku arap ngeni Sodom. 13Iwe, ekkewe re Sodom ra men föfför ingaw o a fókkun lapalaap ar tipis ngeni ewe SAMOL.

14Mwirin än Lot a feilló seni Abram, ewe SAMOL a apasa ngeni Abram, “Kopwe nennefeil seni ia ka nóm ie. Kopwe attololó efeng me öör, öötiw me lotow. 15Ngang üpwe ngenuk me mwirimwirum kana unusen ewe fönü en ka küna pwe fönüwemi tori feilfeilló chök. 16Ngang üpwe fang ngenuk chómmóng mwirimwirum pwe repwe usun chök chómmómgun pwül mworomworen fönü, pün resap tongeni lea. 17Kopwe fätälfeil leemelen unusen langattamen me chöölapen ewe fönü o sacheei ewe fönü mi fö ngang üpwe fang ngenuk pwe fönüwom.”

18Ina minne, Abram a ömwökütü imwan kewe imw mangaku o a feilló pwe epwe nóm arapakkan ngeni ekkewe irä ook än Mamre mi nóm lón Hebron. Iwe, Abram a senätä ew róngen asór ngeni ewe SAMOL me ikenan.

Abram a chimanüw Lot

14Lón ena fansoun, a fis ew maun lón ewe kinikinin fönü. King Amrafel seni Shinar, King Ariok seni Ellasar, King Kedorlaomer seni Elam me King Tidal seni Koiim, 2ra maun ngeni Bera ewe kingen Sodom, Birsha ewe kingen Komorah, Shinab ewe kingen Admah, Shemeber ewe kingen Zeboiim me ewe kingen Bela (iei a iteni Zoar). 3Ekkeei kingen Sodom, Komorra, Admah, Zeboiim me Bela ra chiechifengen o ochufengeni nöür mwichen sounfiu me lón ewe leemólun Siddim (iei ewe Setin Mäló). 4Pün lón üküükün engol me ruu ier iir meinisin ra nóm fän nemenien Kedorlaomer, nge lón ewe engol me ülüngätin ier, ra pölüweni le üngeni.

5Lón ewe engol me rüwänüen ier, Kedorlaomer me ekkewe king mi chiechi ngeni ra feilló o okkufu ekkewe chón Refa lón Ashteroth Karnaim, ekkewe chón Zuz lón Ham, ekkewe chón Em lón ewe maasiesin Kiriathaim, 6me ekkewe chón Hor mi nóm wón ewe chukun Seir tori El Paran mi arap ngeni ewe fönüpöön. 7Mwirin, ra kulsäfäl o feilló ngeni En Mishpat (iei Kadesh) o ra liäpeni unusen kinikinin fönüen ekkewe chón Amalek me pwal fönüen ekkewe chón Amor mi nóm lón Hazazon Tamar.

8Nge iei, ekkewe mwichen sounfiu nöün ekkewe kingen Sodom, Komorah, Admah, Zeboiim me Bela (iei Zoar) ra emwichafengeniir lón ewe Lemólun Siddim, 9pwe repwe maun ngeni Kedorlaomer ewe kingen Elam, Tidal ewe kingen Koiim, Amrafel ewe kingen Shinar me Ariok ewe kingen Ellasar. Ekkeei fömön king repwe maun ngeni limmön king. 10Nge a wor chómmóng pwaang lón ewe lemólun Siddim mi ur ren och mettóch mi ngüpachapach o chól usun asaruto. Iwe, lupwen ekkewe sounfiu nöün ekkewe kingen Sodom me Komorah ra sü, ekkóch me leiir ra turulong lón ekkewe pwaang nge ekkewe lussun ra süütä ngeni wón ekkewe chukuchukutä. 11Ekkewe fömön king mi wiil ra angei pwe choon wókur meinisin pisekin lón Sodom me Komoroah, ra pwal angei ener mwöngö meinisin. Mwirin, ra poputä le feilló ngeni leenier. 12Nge ra pwal liäpeni Lot, nöün pwiin Abram we fiti pisekin kana, pwokiten ätei a nóm lón Sodom.

13Iwe, emön me leiin ekkewe mwän mi sü a feitto o aporausa ei poraus ngeni Abram ewe re Hipru. Lón ei atun Abram a imweim arap ngeni ekkewe irä ook än Mamre ewe chón Amor. Mamre me määrärin kewe iter Eshkol me Aner ra chiechi ngeni Abram. 14Lupwen Abram a rong pwe Lot a ooló, a körifengeni ekkewe mwän nöün nöün kewe chón angangen leimwan, iteiter, ülüpwükü engol me walümön, iir mi sipeöch le maun. Iwe, ra liketatapweló me mwirin nöün Kedorlaomer kewe sounfiu tori ra tikeriir me lón Dan. 15Me ikenan, Abram a inetifeseni chienan kewe mwän o ra äserengawer le maun ngeniir lón ewe pwinin. Iwe, nöün Kedorlaomer kewe sounfiu ra sü, nge Abram a tapweriir tori Hobah, efengin Damaskos. 16Iwe, Abram me chiechian kewe ra liäpeni säfäli meinisin ekkewe pisek chón opwuter kewe ra uweiireló. Iwe, Abram a eliwinisäfälieto Lot nöün pwiin we fiti pisekin kana pwal ekkewe fefin me ekkewe ekkóch aramas mi ooló.

Melkizedek a efeiöchüw Abram

17Lupwen än Abram a liwinsäfälito seni an okkufu Kedorlaomer me ekkewe king mi chiechi ngeni i, ewe kingen Sodom a feiliwu pwe epwe souni Abram me lón ewe Lemólun Shaveh (iei ewe Lemólun King).

18Mwirin, Melkizedek, ewe kingen Salem a uwato pilawa me wain ren Abram. Ätei i emön souasór fäniten ewe Kot mi Unusen Tekia. 19Melkizedek a efeiöchüw Abram o apasa,

“Abram, en emön mi feiöch me ren ewe Kot mi Unusen Tekia, ewe Chón föri läng me fönüfan. 20Mwareiti ewe Kot mi Unusen Tekia, i ewe mi älisuk pwe kopwe okkufu chón opwutom kana.”

Mwirin, Abram a ngeni Melkizedek ew naengol seni ekkewe pisek meinisin i a liäpenisäfäli.

21Iwe, ewe kingen Sodom a apasa ngeni Abram, “Kopwe eliwinisäfäli ngeniei neii kewe aramas mi ooló, nge kopwe chök anómwu fänitom ekkewe pisek meinisin en ka liäpenisäfäliir.”

22Nge Abram a pölüweni o apasa ngeni ewe kingen Sodom, “Ngang üwa eitietä peii o pwon fän ökköpöl ngeni ewe SAMOL, ewe Kot mi Unusen Tekia, ewe Chón föri läng me fönüfan, 23pwe ngang üsap etiwa och mettóch senuk, sap mwo nge och tereech ika och fööfön suus, pün kosap tongeni kopwe apasa, ‘Ngang ewe emön mi föri pwe Abram epwe pisekisekiló.’ 24Ngang üsap etiwa och, chiilón chök ren meet chienei keei mwän ra eni. Nge kopwe ngeni Aner, Eshkol me Mamre, iir chiechiei kewe, och wiiser seni ekkewe pisek. Kopwe mwüüt ngeniir pwe repwe angei wiiser.”

Ewe SAMOL a pwon ngeni Abram

15Mwirin ei, ewe SAMOL a kapas ngeni Abram lón künäan o apasa ngeni:

“Kosap nuokkus Abram, pün ngang óm pisekin eppet lón maun. Liwinum epwe fókkun lapalaap.”

2Nge Abram a pölüweni o apasa, “Äi SAMOL Chón Nemenem, esap wor och mettóch en ka tongeni fang ngeniei epwe föri pwe ngang üpwe pwapwa, pwokiten ngang iei üwa chök nónnóm nge esap wor neii. Iwe, Eliezer seni Damaskos emön neii chón angang lón imwei epwe le älemwirini fönüei me piseki mwirin äi üpwe mäló.” 3Iwe, Abram a sópweló le apasa, “Nengeni, en kosap fang ngeniei neii, iei minne emön me leiin neii kewe chón angangen leimwei epwe le ina i chón älemwiriei.”

4Mwirin, ewe SAMOL a pwal apasa ngeni Abram, “Apwi, noum we chón angang esap ina i ei epwe chón älemwiruk, pün epwe wor emön pwisin noum epwe älemwiri ekkewe mettóch meinisin ngang üpwe fang ngenuk.” 5Mwirin, Kot a emwenawu Abram lükün o apasa ngeni, “Kopwe nennetä läng o älleani ekkewe füü are kopwe tongeni älleaniir.” Mwirin, Kot a pwal apasa ngeni Abram, “Iwe, epwe pwal ina usun chómmóngun mwirimwirum.”

6Iwe, Abram a lükü ewe SAMOL. Iwe, ewe SAMOL a öpwüngaló pwe Abram a emön chón pwüng, pwokiten an lükü.

7Mwirin, ewe SAMOL a pwal apasa ngeni Abram, “Ngang ewe SAMOL mi emmwenukewu seni Ur ewe fönüen chón Kaldea pwe üpwe ngenuk ei fönü pwe kopwe fönüeni.”

8Nge Abram a pölüweni o apasa, “Äi SAMOL Chón Nemenem, epwe ifa usun äi üpwe tongeni älleta pwe ngang üpwe fönüeni ei fönü?”

9Mwirin, ewe SAMOL a üreni Abram, “Kopwe uwato rei emön liäfefinin kowu esamwo nöünöü ülüngät ierin, emön liäfefinin kuuch ülüngät ierin me emön ätemwänin siip ülüngät ierin. Kopwe pwal uwato emön lisóóm me emön kükkün mwurö.”

10Iwe, Abram a uweireto meinisin ren Kot o niireló. Iwe, a äpeekifesenir me lukalaper pwe repwe ökkörüepeek. Mwirin a etetteli kewe peekin nge repwe chök öppölü fengen. Nge esap äpeeki feseni ekkewe machchang ar repwe ku rüepeek. 11Mwirin, ekkóch machchang mi okkochooch fituk ra ässito o ra sootiw wón inisin ekkewe maan mi mäló pwe repwe ocheer, nge Abram a älewereló.

12Iwe lón ewe lekuniólupwinin, lupwen ewe akkar a tupwutiw, och möürüchchow a tori Abram. Iwe, a küna och künäan mi rochopwaak o eniweniw. 13Mwirin, ewe SAMOL a apasa ngeni Abram, “Kopwe silei pwe mi fókkun enlet pwe mwirimwirum kana repwe wasööla lón ew fönü esap fönüer. Iwe, repwe wiliti amanaw o riäfföü lón üküükün föpwükü ier. 14Nge ngang üpwe öpwüngü ewe mwüü mi nöünir amanaw. Me mwirin ei, repwe toowu seni ewe fönü fän wöw mi lapalaap. 15Nge en, kopwe mäló lón kinamwe lupwen ka tori ierin chinlap. 16Mwirin örüwänüen tettelin pilóón aramas, mwirimwirum kana repwe liwinsäfälito ikeei ngeni ei fönü, pün epwe le ina atun an a tori öüküükün urolón än ekkewe chón Amor tipis.”

17Iwe, lupwen ewe akkar a tupwutiw o a rocholó, Abram a küna och leenien ekkei mi ötüwöt me efóch tööl mi ngetenget ra fätäl lefiilen ekkewe kinikinin maan mi pöküpök fesen. 18Iwe, lón ena ränin, ewe SAMOL a föri ew pwon ngeni Abram o apasa, “Ngang üwa ngeni mwirimwirum kana ei fönü, achööwu seni ewe chaanpwuupwun Egypt tori ewe chaanpwuupwu mi wätte itan Eufreitis, 19ewe fönü fönüen ekkewe chón Ken, chón Keniz, chón Kadmon, 20chón Hit, chón Periz, chón Refah, 21chón Amor, chón Kanaan, chón Kirkash me chón Jebus.”

Usun än Ishmael upwutiw

16Sarai pwülüwen Abram we esap nöünöü me wón Abram. Nge mi wor nöün neminnei emön chón angang fefin fiin Egypt itan Hakar. 2Iwe, Sarai a üreni Abram, “Nengeni, ewe SAMOL a eppeti seniei äi üpwe nöünöü. Kopwe feilló o kóón ren neii we chón angang fefin, pün eli üpwe tongeni förätä ew famili meren.”

Abram a tipeew ngeni meet ei pwülüwan ei a apasa ngeni. 3Sarai, pwülüwen Abram we, a angei nöün we chón angang fefin fiin Egypt o ngeni Abram pwülüwan we pwe epwe ääni oruu. (Ei a fis engol ier mwirin än Abram a wareiti ewe fönü Kanaan.) 4Abram a kóón ren Hakar; iwe, a pwoopwo.

Lupwen Hakar a silei pwe a pwoopwo, a poputä le turunufasei Sarai an we masta fefin. 5Mwirin, Sarai a üreni Abram, “Ei föfför mi mwäl ngang üwa riäfföü ren, a fis pwokitom. Ngang üwa ngenuk neii we chón angang pwe kopwe nóm ren, nge iei a silei pwe a pwoopwo; iwe, a turunufaseei pün a ekieki pwe i a mwirinnö lap seniei. Ewe SAMOL epwe souköpwüng an epwe filätä pwüngün ika iöön leiich e pwüng.”

6Abram a pölüeni Sarai o apasa, “Noum we chón angang fefin a nóm fän óm nemenem. Kopwe föri ngeni i ese lifilifil minne ka ekieki pwe a mwirinnö.” Mwirin, Sarai a angangangaw ngeni Hakar; iei minne Hakar a süüló seni.

7Iwe, nöün ewe SAMOL chón läng a küna Hakar arap ngeni ew kólik mi pwuachchatä me lón ewe fönüpöön, iei ewe kólik mi pwuachchatä mi nóm órun ewe aal ngeni Shur. 8Ewe chón läng a apasa ngeni neminnewe, “Hakar, nöün Sarai chón angang fefin, ia ka feitto me ia, nge ia kopwe le feilló ie?”

Nge neminewe a pölüeni, “Ngang üwa süüló seni Sarai, äi we masta fefin.”

9Mwirin, nöün ewe SAMOL we chón läng a üreni neminewe, “Kopwe liwinsäfäliló ren óm we masta fefin o kopwe anómwuk fän an nemenem.” 10Iwe, ewe chón läng a pwal apasa, “Ngang üpwe ngenuk chómmóng mwirimwirum pwe resap tongeni repwe lea ren chómmóngur.”

11Mwirin, nöün ewe SAMOL we chón läng a pwal üreni neminnewe,

“Iei ka fen pwoopwo o kopwe nöüni emön äät. Iwe, kopwe eita ngeni, Ishmael, pün ewe SAMOL a rongorong usun óm kechiwen riäfföü. 12Nge noum na epwe emön mwän mi föri pwisin uwanan o esap fesir usun chök emön ass mi mwacho. I epwe üüngeni aramas meinisin, nge aramas meinisin repwe üngeni. I epwe nónnóm lón an koum ngeni pwiin kana meinisin.”

13Seni mwirin ei fansoun, Hakar a eita ngeni ewe SAMOL mi kapas ngeni i: “En ewe Kot mi künaei,” pün a apasa, “Iei ngang üwa küna ewe Emön mi künaei.” 14Iei popun, me mwirin, ewe chönüttu a iteni Beer Lahai Roi. Ei chönüttu a chüen nóm ikenan, lefiilen Kadesh me Bered.

15Iwe, Hakar a nöünätiw nöün we äät me wón Abram; nge Abram a eita ngeni nöün we äät Ishmael. 16Abram a walik me wonu ierin lupwen Hakar a nöüni Ishmael me wón.

A siiwil iten Abram ngeni Abraham

17Lupwen Abram a tiwe me tiu ierin, ewe SAMOL a pwää ngeni i o a apasa ngeni, “Ngang Kot ewe mi Unusen Manaman. Kopwe fätäl mwei o manaweni ew manaw esap wor terin. 2Are kopwe föri ei, ngang üpwe föri ew pwon lefiilach. Ngang üpwe önüküchchara ei pwon ren äi üpwe föri pwe mwirimwirum kana repwe wiliti ew mwüü mi lapalaap.”

3Iwe, Abram a chappetiw le pwül. Mwirin, Kot a apasa ngeni, 4“Iei wiisei, lón ach ei pwon fengen: Ngang üpwe föri pwe en kosap semen ew chök mwüü, nge i kopwe wiliti semen chómmóng mwüü. 5Iwe, lapalón, ngang üpwe siwili itom. Kosap chüen iteni Abram. Iei, kopwe le iteni Abraham, pün ngang üpwe föri pwe en kopwe semen chómmóng mwüü. 6Ngang üpwe föri pwe kopwe up pwe mwirimwirum repwe chómmóngóló pwe üpwe förätä senuk chómmóng mwüü o ekkana king repwe feitto senuk. 7Ngang üpwe sópweló le önüküchara äi ei pwon lefiilach tori mwirimwirum kana repwe tapweto mwirum lón ekkan kinikinin fansoun repwe feitto. Äi ei pwon epwe nónnóm tori feilfeilló chök. Ngang üpwe óm Kot, ngang üpwe pwal än mwirimwirum kana Kot tori feilfeilló chök. 8Ewer, ngang üpwe ngenuk me mwirimwirum kana repwe tapweto mwirum unusen ei fönü Kanaan, ikeweia en ka emön wasööla ie ikenäi, pwe fönüemi tori feilfeilló chök. Iwe, ngang üpwe ar Kot.”

Sirkomsais iei esissilen ewe pwon

9Mwirin, Kot a üreni Abraham, “Iei wiisom lón ewe pwon, pwe en kopwe älleasochisi kapasen ewe pwon. Iei wiisemi, en me mwirimwirum kana repwe tapweto mwirum lón ekkewe kinikinin fansoun repwe feitto. 10Iei ewe pwon en me mwirimwirum kana repwe tapweto mwirum öüpwe fókkun tümwünü pwe öüpwe öpwönüetä: Iteiten emön me emön mwän me leiimi epwe fókkun sirkomsais. 11Ünüchchen ülüülen ewe kukkun inis epwe pöküpöküló. Ei epwe ew esissil pwe ämi me iir ra etiwa ei pwon lefiilei me ämi. 12Iteiten emön me emön äät epwe sirkomsais lón ewe awalüen rän mwirin an upwutiw. Öüpwe pwal mwo nge sirkomsaisi chókana iir resap mwirimwirimi, iir ekkewe amanaw mi upwutiw me lón ämi kewe famili ika ekkewe amanaw öüwa möönir ren mooni seni chón ekis. Öüpwe föri ei lón ekkewe kinikinin fansoun meinisin. 13Emön me emön äät epwe sirkomsais, ese lifilifil ika i emön amanaw mi upwutiw me lón ämi kewe famili ika i emön öüwa mööni ren mooni, epwe chök sirkomsais. Epwe nóm wón inisimi esissilen äi ei pwon esap mwüch tori feilfeilló chök. 14Are emön mwän esap mochen epwe sirkomsais, i epwe kääriwu seni leiin chón ewe familien pwon, pün i a atai äi we pwon.”

Sarai a iteni Sarah

15Mwirin, Kot a pwal sópweló le apasa ngeni Abraham, “Nge ren pwülüwom we, kosap chüen köri ngeni Sarai, pün i epwe le iteni Sarah. 16Ngang üpwe efeiöchü i, nge fen lapalón, ngang üpwe le fang ngenuk emön noum me wón. Epwe ina usun äi üpwe efeiöchüw, pwe i epwe inelapen chómmóng mwüü. Sounemenemen aramas repwe feitto seni mwirimwirin kana.”

17Mwirin, Abraham a chappetiw lepwül, nge a takirilong lón letipan o apasa, “Epwe ifa usun äi üpwe tongeni wiliti emön saam lón äi ei üwa ipwükü ieri? Pwal och, Sarah a tiwe ierin iei; iwe, epwe ifa usun an epwe tongeni nöünöü?” 18Iwe, Abraham a apasa ngeni Kot, “Ewer, amwo itä Ishmael epwe manaw pwe epwe feiöchchüni óm feiöch!”

19Nge Kot a pölüweni o apasa, “Ewer, nge Sarah pwülüwom we epwe nöüni ngenuk emön äät. Iwe, kopwe eita ngeni i, Isaak. Ngang üpwe öpwönüetä äi pwon esap mwüch ngeni Isaak me mwirimwirin kana repwe tapweto mwirin. 20Nge ren Ishmael, ngang üpwe pwal efeiöchüw, usun minne ka tungór. Ngang üpwe föri pwe i epwe up o mwirimwirin kana repwe chómmóngóló o wiliti ew mwüü mi wätte. I epwe semen engol me rüömön samol. 21Nge ngang üpwe öpwönüetä äi pwon ngeni Isaak, ätewe Sarah epwe nöüni ngenuk lón chök pwal ei fansoun lón en ier epwe etto.” 22Lupwen Kot a wes le kapas ngeni Abraham, a feittä o morukóló seni.

23Mwirin, lón ewe chök ränin, Abraham a angei Ishmael nöün we me ekkewe amanaw mwän meinisin mi upwutiw me lón imwan ika ekkewe i a möönir wón nöün mooni, iteiten mwän me lón imwan we, o a sirkomsaisir ren an pöküweló ünüchchen ewe kükkün inis, usun minne Kot a apasa ngeni. 24Lón ena fansoun, Abraham a tiwe me tiu ierin lupwen i a sirkomais, 25nge Ishmael nöün we mwän a engol me ülüngät ierin. 26Abraham me nöün we mwän Ishmael ra sirkomsais ppök lón ewe chök ränin, 27fiti fengen me ekkewe mwän me äät meinisin mi nóm lón imwen Abraham pwal pacholóng ekkewe amanaw mi upwutiw me lón imwan ika ekkewe i a möönir ren mooni seni chón ekis.

Kot a pwon ngeni Sarah emön nöün äät

18Iwe, ewe SAMOL a pwal pwääsäfäl ngeni Abraham lupwen a imweim arap ngeni ekkewe irä ook än Mamre. Lón ew ränin, lupwen Abraham a mómmóót leasamen imwan we imw mangaku leólókkenin ewe rän, 2epwapw chök mäirü pwe a chimwetä nge a küna ülümön mwän ra ükküütä arapakkan ngeni. Iwe, lupwen a küner, a üütä o mwittir feilló seni leasamen imwan we imw mangaku pwe epwe churiir. Iwe, a etiweer ren an chappetiw lepwül me mweer.

3Iwe, a apasa, “Äi samol, are üwa küna ümöümöch me reemi, öüse mochen öüsap feilló seniei, ngang nöümi ei chón angang. 4Öüpwe asöösö fän nürün ei irä nge neii kewe chón angang repwe cheecheto kólik pwe öüpwe tölü pecheemi. 5Öüpwe mwüüt ngeniei pwe üpwe amollätä och mwöngö pwe öüpwe chüüni kemi. Öüpwe nómwóló mwo lón ekis fansoun reei ngang nöümi ei chón angang me mwen ämi öüpwe sópweló ämi sääi.”

Iwe, ra pölüweni o apasa, “A fókkun mwirinnö. Kopwe föri usun minne ka apasa.”

6Iei minne Abraham a mwittir liwinsäfäliló ren imwan we imw mangaku o apasa ngeni Sarah, “Kopwe emwittiruk. Kopwe angei ülüngät sea (ina epwe üküükün engol me walüw liter) óm we pilawa mi mwirinnö pwe kopwe öüwa o umwuni ekkóch pilawa.”

7Mwirin, Abraham a sässäló ren nöün kewe pwiin kowu o a efili emön appanen kowu mi fókkun kitinnup o pweteete fitukan. Iwe, a üreni nöün we chón angang pwe epwe mwittir le nii ewe kowu. Iwe, ätewe a pochchei le amollätä ewe kowu. 8Iwe, lupwen ewe mwöngö a mollotä, Abraham a uwato ekkóch chiis me milik fengen me fituken ewe appanen kowu a fen wes le ammwoot. Iwe, a iseniretiw mweer. Lupwen ra mwömwöngö, nge Abraham a ükkü reer o awasöölar fän ewe irä.

9Iwe, ra eisini Abraham, “Ifa i chök Sarah pwülüwom we?”

Nge i a pölüeni, “Inan i mi nóm lón ewe imw mangaku.”

10Mwirin, emön me leiir a apasa, “Ngang üpwe fókkun liwinsäfälito reemw pwal lón ei chök atun lón en ier epwe etto. Iwe, Sarah pwülüwom we epwe le nöüni emön äät.”

Nge Sarah mi chök ökköüseling ngeni ar ei asoos me lón asamen ewe imw mangaku mi nóm lükün sökürün ätewe. 11Iwe, pwokiten Abraham me Sarah ra fen chinlap, pwal Sarah a luuló ierin seni ierin an epwe tongeni chüen nöünöü, 12ina minne Sarah a chök osokükkün le takir ngeni pwisin i. Pün a ekieki, “Epwe ifa usun äi üpwe chüen tongeni nöüni emön mönükól ngang ei fefin a kiteló pöchökülei? Iwe, pwal äi we samol - pwülüwei we - a chinlap.”

13Mwirin, ewe SAMOL a apasa ngeni Abraham, “Pwata Sarah a takir? Pwata a apasa, “Epwe ifa usun äi üpwe tongeni nöüni emön mönukól, nge iei ngang üwa chinlap? 14Ifa usun, mi wor och mettóch epwe weires än ewe SAMOL epwe föri? Ew ier seni ikenäi, ngang üpwe liwinsäfälito reemw nge Sarah epwe le nöüni emön äät, usun chök minne ngang üwa ürenuk.”

15Sarah a nuokkus, iei minne a amaam o apasa, “Ngang üse takir.”

Nge ätewe a apasa, “Ewer, en ka takir.”

Abraham a iótekin tungór ngeni Kot fäniten Sodom

16Lupwen ekkewe mwän ra üütä seni ar mwöngö pwe repwe feilló, ra poputä le fätäl ngeni Sodom, nge Abraham a chök ekis fitireló pwe epwe apwinireló. 17Mwirin, ewe SAMOL a apasa, “Ifa usun, üpwe tükümi seni Abraham meet ei ngang üpwe le föri? 18Abraham epwe enletin wiliti ew mwüü mi lapalap o pöchökül; iwe ekkewe mwüü meinisin wón fönüfan repwe feiöch meren. 19Pün ngang üwa fen filätä i pwe i epwe emmweni le öüröüra nöün kana me chón ar kana famili pwe repwe tapweto mwiri ngang ewe SAMOL o föri meet mi pwüng me wenechchar. Mwirin, ngang üpwe föri fänitan meinisin minne ngang üwa pwon ngeni.”

20Mwirin, ewe SAMOL a üreni Abraham, “Ngang üwa rongorong pwe ekkewe aramasen Sodom me Komorah ra fókkun föfföringaw. Meinisin minne ra föri, a chök fókkun ingaw. 21Ina minne, ngang üpwe le feittiw iei pwe üpwe nengeni ika mi pwüng ika esap pwüng ekkeei kapasen otuttur mi toriei. Mwirin, ngang üpwe silei.”

22Iwe, ekkewe rüwömön chón läng ra kul o feilló ngeni Sodom, nge ewe SAMOL a chök nómwetiw ren Abraham lón ekis chök fansoun. 23Mwirin, Abraham a kaneto ren Kot o apasa, “Ifa usun, kopwe wesewesen arosaló ekkewe chón pwüng fiti ekkewe chón föfför ingaw? 24Epwe ifa ika kopwe küna pwe mi wor lime aramas mi pwüng lón ewe telinimw? Ifa usun, kopwe wesewesen ataeló ewe telinimw nge kosap amanawa fänäsengesin ekkewe lime aramas mi pwüng mi nóm lón? 25Enlet, kosap föri ei sókkun mettóch óm kopwe niieló chón pwüng fiti chón föfför ingaw. Pün pwata kopwe chök alöllö fengeni meet kopwe föri ngeni chón pwüng me chón föfför ingaw. Enlet, kosap föri ei sókkun! Ifa usun, ewe Souköpwüngün unusen fönüfan esap föri meet mi pwüng?”

26Iwe, ewe SAMOL a pölüweni o apasa, “Are ngang üpwe küna lime aramas mi pwüng me lón ewe telinimw Sodom, ngang üpwe amanawa unusen ewe leeni fänäsengesir.”

27Mwirin, Abraham a pölüweni o apasa, “Pwokiten ngang üwa fen poputä le kapas, kose mochen kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe sópweló le kapas ngenuk en äi Samol, inamwo are esap wor älleai pün ngang pwül me falang chök. 28Epwe ifa ika iteiten ekkewe chón pwüng a kisiló seni lime wón limmön? Ifa usun, kopwe ataeló unusen ewe telinimw pwokiten esap wor limmön aramas mi pwüng?”

Nge ewe SAMOL a apasa, “Ngang üsap ataeló ewe telinimw are ngang üpwe küna fääik me limmön aramas mi nóm ikenan.”

29Mwirin, Abraham a pwal kapas säfäl ngeni Kot, “Epwe ifa ika ka tongeni küna pwe mi wor fääik chök aramas mi pwüng ra nóm ikenan?”

Nge ewe SAMOL a pölüweni o apasa, “Ngang üsap ataeló ewe telinimw are a wor fääik.”

30Mwirin, Abraham a tungór maamaw o apasa, “Äi Samol, kose mochen kosap soong. Kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe kapas. Epwe ifa ika ka küna pwe mi wor iliik chök aramas mi pwüng ra nóm ikenan?”

Nge Kot a pölüeni, “Ngang üsap ataeló ewe telinimw are üpwe küna iliik aramas mi pwüng ra nóm ikenan.”

31Mwirin, Abraham a apasa, “Ngang üwa ouuchomaaw le kapas ngenuk en ewe Samol, nge epwe ifa ika pwe ka tongeni küna pwe mi wor rüwe chök ra nóm ikenan?”

Nge Kot a apasa, “Ngang üsap ataeló ewe telinimw fänäsengesin ekkewe rüwe.”

32Ömwüchchülón, Abraham a apasa, “Äi Samol, kose mochen kosap soong, nge kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe kapas pwal fän ew chök. Epwe ifa ika ka tongeni küna pwe mi wor engol chök ra nóm ikenan?”

Nge ewe SAMOL a pölüeni o apasa, “Fänäsengesin ekkewe engol, ngang üsap ataeló ewe telinimw.”

33Lupwen ewe SAMOL a wes le kapas ngeni Abraham, a feilló, nge Abraham a liwinsäfäliti imwan we imw mangaku.

Sodom me Komorah ra taaló

19 Iwe, ekkewe rüömön chón läng ra tori ewe telinimw Sodom lekuniól, nge Lot ina a mómmóót leasamalapen tittin ewe telinimw. Lupwen Lot a küna ekkewe mwän, a üütä pwe epwe chuurir. A kapwong ngeniir o pwarorotiw lepwül. 2Iwe, a apasa, “Äi kana samol, öüse mochen öüpwe pwereló lón imwen nöümi ei chón angang. Öüwa tongeni tölü pecheemi o möürüló reei lepwinei. Mwirin, öüwa tongeni pwäätä lesossorusich are öüwa mochen o sópweló ämi sääi.”

Nge ra pölüweni o apasa, “Apwi, äm äipwe chök möür lükün lepwinei lón ewe leeni mi amassawa lón ei telinimw.”

3Nge Lot a chök pöchökkül le ouucho ngeniir, ina minne ra fitaló i lón imwan we. Iwe, a amollätä och mwöngö fäniter o umw pilawa ese wor iis lón. Iwe, ra mwöngö. 4Nge me mwen ar repwe le feilló ngeni kieer, ekkewe re Sodom meinisin - ölüwöl me chinlap - ra feitto seni unusen ewe telinimw o róngopwälieló ewe imw. 5Ra pwupwuchöör ngeni Lot o apasa, “Ikkafair ekkewe mwän mi feitto pwe repwe möür reemw lepwin ei? Kopwe atoorowu lükün reem pwe äipwe lisowu ngeniir.”

6Lot a toowu lükün pwe epwe kapas ngeniir, nge a esipaló ewe asam me lükün sökürün. 7Iwe, a tungóreer o apasa, “Apwi, pwii kana. Öüse mochen öüsap föri ei sókkun mettóch mi ingaw. 8Nengeni, mi wor rüömön neii föpwül resap mwo kóón ren emön mwän. Öüpwe mwüüt ngeniei pwe üpwe uweirewu reemi. Iwe, öüwa tongeni föri ngeniir meet öüwa mochen. Nge öüsap föri och ngeni ekkeei mwän, pün iir ra nóm fän äi tümwün pwokiten ra nóm lón imwei.”

9Nge ra pwupwuchöör o apasa, “Kopwe mär seni keem. Ka ekieki pwe en iö?” Iwe, ra pwal apasa, “Äm aia mwüüt ngenuk pwe kopwe relefönüweló leiim, nge iei ka ekieki pwe kopwe üreni keem meet aipwe föri! Äm äipwe föri ngenuk meet mi ngaw lap seni meet äipwe föri ngeni ekkana mwän.” Iwe, ra etia Lot o poputä le atai ewe asam.

10Nge ekkewe rüwömön chón läng mi nóm lón ewe imw ra angowu o etekini säfälielong Lot lón ewe imw o esipaló ewe asam. 11Mwirin, ekkewe chón läng ra ochunna mesen ekkewe re Sodom, ölüwöl me chinlap, mi nóm lükün ewe asam, ina minne resap chüen tongeni küna ewe asam.

12Iwe, ekkewe rüömön chón läng ra eisini Lot, “Mi wor pwal ekkóch määrärum lón ei telinimw? Mi wor pwülüen nöüm kana fefin, noum mwän ika nöüm fefin, ika ese lifilifil iö määrärum me lón ei telinimw? Kopwe ösüürowu seni lón ei leeni. 13Pün äm äipwe unusen ataeló ei telinimw. Pwongawen ei leeni a tori ewe SAMOL, ina minne a tiinikeemito pwe äipwe ataeló.”

14Iei minne, Lot a toowu pwe epwe kapas ngeni ekkewe ölüwöl mi kófót ngeni nöün kewe föpwül. A apasa ngeniir, “Öüpwe mwittir toowu seni ei telinimw, pün ewe SAMOL epwe le ataeló ei telinimw.” Nge ekkewe ölüwöl mi kófót ngeni nöün Lot kewe föpwül ra ekieki pwe i a chök kapasen urumwot.

15Iwe, lupwen a tö ewe mallen rän, ekkewe chón läng ra peseei Lot o apasa, “Kopwe emwittiruk! Kopwe angei pwülüwom we me noum kewe rüömön föpwül mi nóm ikeei. Öüpwe toowu seni ikeei iei chök, pün are öüsap, iwe, öüpwe le fitilong lón feiengawen ei telinimw lupwen epwe angei köpwüngün.”

16Nge lupwen Lot a chök ömwöchümöchütiw, ekkewe chón läng ra turufi pöün me pöün pwülüwan we pwal pöün nöün kewe rüömön föpwül o ra etekiniirewu lükün ewe telinimw pwe resap feiengaw, pün ewe SAMOL a kirekiröch ngeniir. 17Lupwen chök än ekkewe chón läng ra etekiniirewu lükün, emön me leiir a apasa, “Öüpwe sü pwe öüpwe manaw! Öüsap nennesäfäl ngeni mwirimi, öüsap pwal köüló me ekis me lón ewe maasies! Öüpwe süü ngeni wón ekkewe chuuk, pün öüte fitilóng lón ewe feiengaw!”

18Nge Lot a pölüweni ngeniir o apasa, “Apwi, äi kana samol, öüse kan mochen esap ina! 19Nengeni ämi öüwa kirekiröch ngeniei ngang nöümi ei chón angang o mwüüt ngeniei ei sókkun ümöümöch ren ämi seläni manawei. Nge ngang üsap tongeni feittä wón ekkewe chuuk pwe ewe feiengaw ete liäpeniei me ikenan; iwe, ngang üpwe mwittir mäló. 20Nengeni, a wor ew kükkün sóóp mi chök arapoto äi üpwe sü ngeni. Öüse mochen öüpwe mwüüt ngeniei pwe üpwe chök feilló ikenan. Ifa usun, öüsap küna pwe ewe leeni a chök kükkün? A tongeni tümwün manawei me ikenan äi üsap feiengaw.”

21Iwe, ewe chón läng a apasa ngeni Lot, “Iwe, epwe le ina. Ngang üpwe le mwüüt ngenuk óm ei tungór. Ngang üsap ataeló ewe kükkün sóóp en ka kapas usun. 22Nge kopwe emwittiruk o süüló ikenan, pün ngang üsap tongeni föri och tori óm kopwe tikeri ewe leeni.” (Ina pwata seni ena fansoun ewe kükkün sóóp a iteni Zoar, pün wewen Zoar, kükkün.)

23Iwe, ewe akkar a töötä o tineiti ewe fönü lupwen Lot a tikeri Zoar. 24Mwirin, ewe SAMOL a öpüngätiw ekkei me primston mi ngetenget seni läng wón Sodom me Komorah. 25Iei usun Kot a unusen ataeló ekkewe telinimw fiti ekkewe pwal ekkóch telinimw me sóóp mi nóm lón ewe maasies. A arosaló mettóch meinisin mi manaw - aramas, irä me maan. 26Nge pwülüen Lot we a nesäfäl lupwen a tapweló mwirin Lot. Iwe, neminewe a wiliti efóch üüren sólt.

27Lesossorusichin ewe soran, Abraham a pwäätä o a liwiniti ewe leeni ia i a üütä ie me mwen ewe SAMOL. 28Iwe, a nenneló äwenewenen ewe maasies ngeni Sodom me Komora. Iwe, a küna ötüötün ekkei mi ötüpwoopwo a ötütä seni ewe fönü, nge a usun chök ötüötün ew uumw.

29Nge Kot a öüseling ngeni än Abraham we tungór o amanawa Lot ren an ömwökütü i seni ewe feiengaw mi ataeló ekkewe telinimw lón ewe maasies.

Lot me nöün kewe föpwül

30Mwirin ei, Lot a feilló seni Zoar pwokiten i a nuokkusiti ekkewe aramas lón Zoar. Iwe, i me nöün kewe rüömön föpwül ra feilló o nónnóm lón ew fööimw wón ekkewe chuuk. 31Lón ew ränin, ewe finnichi a üreni pwiin we kükkün fan, “Ekis meinisin wón unusen fönüfan, mwän me fefin ra pwüpwülü pwe epwe wor ar famili. Iwe, samach ei a chinlap, nge esap wor emön mwän mi nóm lón unusen ei leeni fänitach pwe sipwe pwülüweni. 32Kole etto, sipwe le öünü samach ei wain; mwirin, sipwe kóón ren. Ren ei, sipwe föri minne epwe chök sópwósópwóló ren mwirimwirich me wón samach ei.”

33Iwe, lón ewe pwinin, ra öünü semer we wain. Iwe, ewe finnichi a tolong o kóón ren saman we. Nge Lot esap mefi nöün we lupwen a kóónetiw ren ika lupwen a pwäätä.

34Lón ewe rän mwirin, ewe finnichi a üreni pwiin we kükkün fan, “Ngang üwa kóón ren samach we lepwinewe. Sipwe le pwal öünüsäfäli wain lepwinei. Iwe, en kopwe le tolong o kóón ren. Ren ei, sipwe tongeni föri minne epwe sópwósópwóló ren mwirimwirich me wón samach ei.” 35Ina minne, lón ewe pwinin ra pwal öünü semer we wain. Iwe, nöün Lot we föpwül mi kis a tolong o kóón ren. Nge usun chök me mwan, Lot esap pwal mefi lupwen nöün we a kóónetiw ren ika lupwen a pwäätä.

36Iei minne, nöün Lot kewe föpwül me rüömön ra pwoopwo me wón semer we. 37Lupwen ewe finnichi a nöüni emön äät, a eita ngeni i Moap. Ätei i leewon ewe mwichen aramas mi iteni chón Moab. 38Lupwen nöün Lot we föpwül mi kis a nöüni emön äät, a eita ngeni i Ben Ammi. Ätei i leewon ewe mwichen aramas mi iteni chón Ammon.

Abraham a otupwu Abimelek

20Iwe iei, Abraham a mwökütüló öör ngeni ewe kinikin Nekev. Iwe, a relefönüweló lón ekkóch fansoun lefiilen Kadesh me Shur, lón ew leeni itan Kerar. 2Iwe, Abraham a üreni ekkewe aramas ikenan pwe fefinan Sarah pwülüan we. Iei minne, Abimelek ewe kingen Kerar a tiiti Sarah o ra emmwenato i ren Abimelek lón imwan we imwen king.

3Nge lón ew pwinin, Kot a feitto ren Abimelek lón ew an ttan o apasa ngeni, “Ka chök arap ngeni óm kopwe mäló pwokiten ewe fefin en ka angei, i emön fefin mi pwüpwülü.”

4Nge Abimelek esap mwo kóón ren neminnewe, ina minne a apasa, “Samol, ifa usun, kopwe niieló emön mwän esap wor an tipis? 5Abraham a apasa ngeniei, ‘Neminnei, i fefinei,’ nge pwal pwisin neminnewe a apasa, ‘Ewer, ätei i mongeei.’ Ngang üwa föri ei fän ew mwelien letip mi limöch me paaw mi limöch.”

6Mwirin, Kot a pölüweni ngeni ätei lón an we ttan, “Ewer, ngang üwa silei pwe en ka föri ei fän ew mwelien letip mi limöch. Ina minne, ngang üwa eppetuk seni óm kopwe tipis ngeniei. Ina pwata ngang üsap mwüüt ngenuk pwe kopwe attapa neminewe. 7Iei kopwe eliwinisäfälieló neminnewe ren pwülüwan we. Iwe, ätena epwe iótek fänitom, pün i emön soufós. Mwirin, kopwe manaw. Nge are kosap eliwinaló neminna ren pwülüwan we, kopwe fókkun silei pwe en me chón leimwomw meinisin öüpwe mäló.”

8Iwe, Abimelek a pwäätä lesossorusichin ewe rän mwirin o a atapwanapwan le emwichafengeni nöün kewe chón angang meinisin. Iwe, lupwen a aporausa ngeniir usun meet a fis, a fókkun wätte ar nuokkus. 9Mwirin, Abimelek a köörato Abraham o apasa ngeni, “Meet ei ka föri ngeni keem? Meet äi mwääl ngenuk iei ka awarato ei tipis mi wätte wói me wón mwüüi ei? Itä fen en kosap föri ngeniei ei sókkun föfför.” 10Iwe, Abimelek a eisini Abraham, “Pwata ka föri ei ngeni keem?”

11Nge Abraham a pölüeni o apasa, “Ngang üwa pwisin ekiekielong lón letipei, ‘Ese fókkun wor nuokkus Kot lón ei leeni. Iwe, repwe niieiló pwe repwe mochen angei pwülüei ei.’ 12Me lükün ei, neminnei i wesewesen fefinei, pün äm me rüwömön aia semeni chök emön, nge ineem ra sakkofesen. Ina pwata üwa pwal tongeni pwülüeni neminnei. 13Nge lupwen Kot a tiinieiló pwe üpwe sääiló toowaw seni imwen semei pwe üpwe siamwüfeil, üwa üreni neminnei, ‘Ekis meinisin ia sipwe feilló ie, kopwe pwääri óm tong ngeniei ren óm kopwe apasa fänitei, “Ätei i mongeei.” ’ ”

14Mwirin, Abimelek a uwato siip me kowu, amanaw mwän me fefin o ngeni Abraham. Iwe, a pwal eliwini säfäli ngeni i Sarah pwülüwan we. 15Iwe, Abimelek a üreni Abraham, “Kopwe nengeni mwüüi ei o filätä ew leeni ia ka saani pwe kopwe nóm ie.”

16Mwirin Abimelek a kul ngeni Sarah o apasa ngeni, “Nengeni, ngang üwa ngeni Abraham ‘mongeom’ we engöröw shekel(ina epwe üküükün rüwe me limu paun) mooni silifer. Ei epwe ina esissilan me mwen mesen chókana meinisin mi nóm reemw pwe esap wor óm tipis, pwal me mwen aramas meinisin pwe en ka unusen limöch ren ewe föfför mi mwääl a fis ngenuk.”

17Mwirin, Abraham a iótek ngeni Kot. Iwe, Kot a echikara Abimelek me pwülüwan we me ekkewe ekkóch fefin lón imwan we pwe repwe tongeni nöünöü säfäl. 18Pün ewe SAMOL a esipaló ewe leenien mönukól än iteiten ekkewe fefin lón imwen Abimelek we pwe epwe eppeti ar repwe tongeni nöünöü pwokiten än Abimelek angei Sarah pwülüwen Abraham we.

Isaak a upwutiw

21Iwe, ewe SAMOL a ümöümöch ngeni Sarah o föri usun minne a apasa. Mwirin, ewe SAMOL a föri fäniten Sarah meet i a ääni pwon. 2Sarah a pwoopwo o a nöüni ngeni Abraham emön äät lón än Abraham a ierin chinlap. Ei a fis lón wesewesen ewe ótun Kot a pwon ngeni Abraham. 3Abraham a eita ngeni nöün we äät Isaak, ätewe Sarah a nöüni me wón. 4Iwe, walüw rän me mwirin än Isaak upwutiw, Abraham a sirkomsaisi i, usun Kot a öllük ngeni. 5Abraham a ierini ipwükü lupwen nöün we äät Isaak a upwutiw ngeni.

6Iwe, Sarah a apasa, “Kot a uwato reei takir, nge iteiten emön me emön mi rong usun ei repwe fitiei le takir.” 7A pwal sópweló le apasa, “Pün itä iö epwe kan umwesin üreni Abraham pwe ngang Sarah üpwe tongeni nöüni emön mönükól? Nge iei üwa fen nöüni ngeni Abraham emön äät lón an ei a ierin chinlap.”

Hakar me Ishmael ra kösüüló

8Iwe, a feffeiló nge ewe mönükól a mämmäritä o a mwüü seni oup. Iwe, Abraham a föri ew wätten kametip lón ewe ränin Isaak a mwüü seni oup. 9Nge Sarah a küna pwe ewe äät Ishmael, nöün Abraham we me wón Hakar nöün we chón angang fefin ewe fiin Egypt a turunufasei Isaak. 10Iwe, Sarah a üreni Abraham, “Kopwe ösüüweló enan fefin amanaw me nöün nan äät, pün esap fókkun wor wiisen nöün enan fefin amanaw nan äät me lón minne neii we äät Isaak epwe älemwirini.”

11A fókkun wätte än ei mettóch eletipengawa Abraham pwokiten Ishmael pwal i nöün. 12Nge Kot a apasa ngeni Abraham, “Kosap letipengaw usun noum we äät me wón pwülüwom we chón angang fefin. Kopwe öüseling ngeni meet na Sarah e ürenuk o föri, pwokiten epwe chök seni Isaak, ikkanaiir repwe ällea pwe iir mwirimwirum. 13Nge ngang üpwe föri pwal ew mwüü seni mwirimwirin noum we äät me wón ewe chón angang fefin Hakar, pwokiten pwal i noum.”

14Iei minne, Abraham a pwäätä lesossorusichin ewe rän mwirin, a angei ekkóch mwöngö me och leenien kólik mi för seni ünüchchen maan o iseniretä wón afaren Hakar. Mwirin, a tiinaló neminewe me nöüür we äät. Iwe, neminewe a fätälewu lón ewe fönüpöönün Beersheba o a chök tókótókfeil lón.

15Lupwen ewe kólik a pööló me lón leenian we, neminewe a likitätiw ewe äät fän nürün efóch ekkewe irä kkis. 16Mwirin, neminewe a feilló seni ewe äät o móttiw äkkäwenewenan nge mi chök arap ngeni, ina epwe üküükün toowawen än emön esefichaló efóch föün esefich, pün neminewe a ekieki, “Ngang üse tongeni äi üpwe nengeni ewe äät an epwe mäló.” Iwe, lupwen än neminewe a móttiw ikeweia, a poputä le kechiw.

17Nge Kot a rong än ewe äät kechiw. Iwe, nöün Kot we chón läng a kökkööri Hakar seni läng o apasa ngeni, “Meet a fis, Hakar? Kosap nuokkus, pün Kot a rongorong än ewe äät kechiw seni ewe leeni ia ka akkóónätiw ie. 18Kopwe feilló ren ewe äät o echipa, pün ngang üpwe föri ew mwüü mi lapalaap seni mwirimwirin kana.”

19Mwirin, Kot a suuki mesen Hakar; iwe, a küna ew chönüttu. Ina minne, neminewe a mwittir feilló o alöölöw an we leenien kólik mi för seni ünüchchen maan. Iwe, a öünü ewe äät.

20Iwe, Kot a fiti ewe äät lupwen a mämmäritä me lón ewe fönüpöönün Paran. Ätewe a wiliti emön chón esefich mi föüwen. 21Lupwen än ätei a nónnóm lón ewe Fönüpöönün Paran, inan we a kütta ngeni emön föpwül seni Egypt pwe pwülüwan.

Ew pwonen etipeew fengen me Abimelek

22Lón pwal ei chök fansoun, Abimelek a feitto pwe epwe chuuri Abraham, nge Fikol ewe meilapen nöün mwichen sounfiu a fiti. Iwe, Abimelek a apasa, “A fókkun fät pwe Kot a älisuk lón meinisin minne ka föri. 23Iei minne, kopwe pwon fän ökköpöl ngeniei me ikeei lón iten Kot pwe kosap otupwuei me neii kana ika mwirimwiri kana. Ngang üwa kirekiröch ngenuk, iei minne kopwe pwon ngeniei fän ökköpöl pwe kopwe kirekiröch ngeniei, kopwe pwal kirekiröch ngeni chón ei fönü ia en ka nómwun emön wasööla ie.”

24Iwe, Abraham a pölüweni o apasa, “Ngang üwa pwon fän ökköpöl.”

25Mwirin, Abraham a lal ngeni Abimelek fäniten ew chönüttu nöün Abimelek kewe chón angang ra angei fän pöchökkül seni nöün Abraham kewe chón angang. 26Nge Abimelek a apasa, “Epwe kärään iei äewin fansoun äi üpwe rong usun. Ngang üsap silei iö a föri ei sókkun. Pwata kosap apasa och usun ei me mwan?”

27Ina minne, Abraham a uwato siip me ätemwänin kowu o ngeni Abimelek. Iwe, ekkewe rüömön mwän ra föri ew pwonen etipeew fengen. 28Nge lupwen Abraham a angei füümön appanen liäfefinin siip seni ewe pwiin siip o äimwüreló wón ar, 29Abimelek a eisini Abraham, “Meet wewen ekkeei füümön appanen siip en ka äimwüreló wón ar? Pwata ka föri ei?”

30Nge Abraham a pölüweni o apasa, “Kopwe etiwa ekkeei füümön appanen liäfefinin siip seni lepeii pwe och pisekin pwärätä pwe ngang üwa tuuw ei chönüttu.”

31Ina minne, seni ena fansoun, ewe leeni a iteni Beersheba, wewen, ‘chönüttun pwon’ pwokiten ekkewe rüömön mwän ra pwon fän ökköpöl me ikenan.

32Mwirin ar ra föri ewe pwonen etipeew fengen me lón Beersheba, Abimelek me Fikol ewe meilapen nöün mwichen sounfiu ra liwinsäfäliti ewe fönüen chón Filistia. 33Mwirin, Abraham a fótuki efóch irä itan tamarisk lón Beersheba. Iwe, a fel ngeni ewe SAMOL, ewe Kot mi nóm seni fansoun ese pwop tori feilfeilló chök me lón ewe leeni. 34Iwe, Abraham a nónnóm lón ewe fönüen chón Filistia lón fansoun langattam.

Än Abraham älleasochis a asóssót

22Ekkóch fansoun me mwirin, Kot a testini än Abraham lükü me älleasochis. Iwe, Kot a kökkö o apasa, “Abraham!”

Nge i a pölüweni o apasa, “Ngang iei.”

2Mwirin, Kot a apasa, “Kopwe angei noum we äät, noum we emön chök äät, Isaak, ätewe en ka fókkun tongei. Iwe, kopwe feilló lón ewe fönü Moriah. Kopwe ääni asór ätewe ikenan pwe epwe och asóren keek me wón ew kewe chuuk ngang üpwap äiti ngenuk.

3Iwe, lesossorusichin chök ewe rän mwirin nge Abraham a pwäätä. A amollätä nöün we dongki o eweina rüömön me leiin nöün kewe chón angang pwe repwe fiti me nöün we äät Isaak. Lupwen a naf oseiian kewe mwüüch fäniten ewe asóren keek, a popuetä an sääi ngeni ewe leeni ia Kot a üreni pwe epwe feilló ie. 4Lón ewe öülüngätin ränin ar sääi, Abraham a nennetä o a küna ewe leeni mi nóm toowawóló. 5Iwe, a üreni nöün kewe chón angang, “Öüpwe le nómwetiw ikeei fiti ewe dongki, nge ngang me ewe äät aipwe feilló ikenan. Äm aipwe fel ikenan, mwirin, aipwap liwinsäfälito reemi.”

6Abraham a angei ewe mwüchün asóren keek o isenätä wón afaren Isaak nöün we äät. Nge i a pwisin uweei ewe ekkei me ewe saar. Lupwen iir ekkewe rüömön ra mwimwineló, 7Isaak a chietä le kapas o a apasa ngeni Abraham saman we, “Semei?”

Nge Abraham a pölüweni, “Ewer, neii?”

Iwe, Isaak a apasa, “A wor ach mwüüch me ekkei, nge ifa i chök ewe appanen siip fäniten ewe asóren keek?”

8Abraham a pölüweni, “Neii, pwisin Kot epwe piipifichi an epwe awora emön appanen siip fäniten ewe asóren keek.” Iwe, iir me rüömön ra mwinemwineló.

9Lupwen ra tori ewe leeni ia Kot a üreni Abraham pwe repwe feilló ie, Abraham a senätä ew róngen asór ikenan o isenätä ekkewe mwüüch wón. Mwirin, a fööti Isaak nöün we o isenätä i wón ewe róngen asór asen ekkewe mwüüch. 10Mwirin, Abraham a angelói nöün we saar o pouuetä pwe epwe niieló nöün we pwe epwe ew asór ngeni ewe SAMOL. 11Nge lón ewe chök ótun, nöün ewe SAMOL we chón läng a kökkö ngeni Abraham seni lón läng o apasa, “Abraham, Abraham!”

Iwe, Abraham a pölüweni o apasa, “Ewer, ngang mi öüseling.”

12Iwe, ewe chón läng a apasa, “Kopwe isenätiw ewe saar. Kosap efeiengawa ewe äät. Kosap föri och ngeni. Pün iei ngang üwa silei pwe en ka enletin nuokkusiti Kot, pwokiten en kosap ömwöchü seniei noum we äät, noum we emön chök äät mi ächengicheng.”

13Mwirin, Abraham a netä o a küna emön ätemwänin siip mi mwöch mächään kewe leiin ewe pötöwöl. Iei minne, Abraham a feilló, a angei ewe ätemwänin siip o a ääni i asóren keek wón ewe róngen asór pwe ekkesiwilin nöün we. 14Ina minne, Abraham a eita ngeni ewe leeni, Ewe SAMOL Epwe Piipifichi an epwe Awora. Iwe, tori ikenäi, aramas ra ääni mwiitun ei iit o apasa, “Wón chukun ewe SAMOL, i epwe awora ngeni kich meet sia osupwangan.”

15Mwirin, nöün ewe SAMOL we chón läng a kökkööri säfäli Abraham seni läng fän oruuan, 16o apasa, “Iei alon ewe SAMOL: ‘Pwokiten en ka älleasochisiei nge kosap ömwöchü noum we, noum we emön chök mi ächengicheng, ngang üwa pwisin öpölüei, 17pwe ngang üpwe fókkun efeiöchuk o föri pwe mwirimwirum kana repwe fókkun chómmóng usun chómmóngun ekkewe füü mi nóm fän läng pwal usun föün pien arosset. Iwe, mwirimwirum kana repwe nemeni telinimwen ekkewe chón opwuteer. 18Iwe, ekkewe mwüün fönüfan meinisin repwe feiöch meren mwirimwirum kana, pwokiten en ka älleasochisiei.”

19Mwirin, Abraham me Isaak ra liwinsäfäliti nöün kewe chón angang. Iwe, ra mwineppöküló Beersheba. Iwe, Abraham a nónnóm lón Beersheba lón fansoun langattam.

20Ekkóch fansoun me mwirin ei, Abraham a rongorong pwe a wor walümön mwän nöün Nahor pwiin we me wón Milkah pwülüwan we. 21Iten ewe mwännichi, Uz, nge iten ewe mi tapweto mwirin, Buz. Mwirin, a tapweto Kemuel, (iei i än ekkewe chón Aram leewo), 22pwal Kesed, Hazo, Pildash, Jidlaf me Bethuel.” 23Bethuel iei i semen Rebekah. Milkah a nöüni ekkeei walümön mwän me wón Nahor, pwin Abraham we. 24Me lükün nöün Nahor keei walümön mwän me wón Milkah, a pwal wor fömön nöün Nahor mwän me wón ülüpwülüwan we itan Reumah. Iten ätekeei: Tebah, Kaham, Tahash, me Maakah.

Sarah a mäló o peias

23Sarah a manaw lón üküükün ipwükü rüwe me fisu ier. 2Neminnei a mäló me lón Kiriath Arba (iei Hebron) mi nóm lón ewe fönü Kanaan. Iwe, Abraham a fókkun letipeta o kechiweiti Sarah me ikenan.

3Mwirin, Abraham a üütä seni ünükkün soomän pwülüwan we o feilló ren ekkewe souemmwenin chón Hit o apasa ngeniir, 4“Ngang emön wasööla me chón ekis leiimi, esap wor ew leeni ia üpwe peiaseni pwülüwei ie. Öüse mochen öüpwe mwüüt ngeniei ew kinikinin fönü seni leiin fönüemi keei pwe üpwe ääni leenien peias ikeei.”

5Iwe, ekkewe chón Hit ra pölüweni ngeni Abraham o apasa, 6“Kopwe öüseling ngeni keem. Äm aipwe fókkun mwüüt ngenuk pün en emön samol mi iteföüló me leiim. Epwe mwüümwütä ngenuk óm kopwe filätä ewe leeni mi fókkun mwirinnö me leiin äm kewe leenien peias pwe kopwe peiaseni óm we soomä ikenan. Esap wor emön me leiim epwe ömwöchü senuk an leenien peias an epwe eppeti senuk pwe kopwe peiaseni óm we soomä ie.”

7Mwirin, Abraham a appwóro me mwen ekkewe souemmwenin chón Hit o apasa ngeniir, 8“Pwokiten öüwa mochen pwe öüpwe mwüüt ngeniei äi üpwe peiaseni äi we soomä; iwe, öüpwe kirekiröch ngeniei o tungór ngeni Efron, nöün Zohar we mwän fänitei, 9pwe epwe mwüüt ngeniei pwe üpwe ääni ewe fööimw lón Makpelah, mi nóm lepökütiwen an we tännipi. Ngang üwa mochen pwe üpwe mööni wón üküükün unusen liwinin me mwen mesemi pwe epwe wor ew äi leenien peias fäniten äi famili.”

10Nge Efron ewe re Hit a mómmóót ikeweia leiin nöün kewe aramas. Iwe, a pölüweni Abraham, nge ekkewe ekkóch aramas ra öüseling lupwen a kapas me fän mesen meinisin ekkewe souemmwenin ewe telinimw. 11A apasa ngeni Abraham, “Apwi, äi samol. Kose mochen kopwe öüseling ngeniei. Ngang üpwe fang ngenuk ewe fööimw me ewe tännipi. Ikeei me mwen mesen neii keei aramas, ngang üwa fang ngenuk. Kopwe feilló o peiaseni óm we soomä.”

12Nge Abraham a pwal appwóro säfälitiw me mwen ekkewe aramasen ewe fönü, 13o a apasa ngeni Efron nge iir meinisin mi öüseling, “Apwi. Kose mochen kopwe öüseling ngeniei. Ngang üpwe mööni senuk ewe leeni. Kopwe etiwa merei äi üpwe püngütiw unusen liwinin ewe tännipi pwe ngang üpwe tongeni peiaseni äi we soomä ikenan.”

14Iwe, Efron a pölüweni Abraham o apasa, 15“Äi samol, kopwe öüseling ngeniei. Üküükün möön ewe fönü, föpwükü shekel (ina epwe engol paun) mooni silifer. Iwe, meet ei nge esap och liiwin, nge ina chök pün lefiilach fengen chök? Kopwe chök peiasenaló óm na soomä.”

16Iei minne, Abraham a tipeew ngeni än Efron we öüküük. Iwe, a kilonawu ngeni Efron ewe üküükün liiwin i a filätä nge ekkewe chón Hit mi rong: föpwükü shekel (ina epwe engol paun) mooni silifer, alóngólóng wón ewe kilo ekkewe chón amöömö ra nöünöü lón ewe fansoun.

17Abraham a mööni ewe kinikinin fönü fönüen Efron we lón Makpelah mi arap ngeni Mamre. Ei kinikinin fönü a pacholong ewe tännipi me ewe fööimw mi nóm lón pwal ekkewe irä meinisin mi nóm lón kinikinin ewe tännipi. 18Ra sitamaló fän pwüngün öllük pwe Abraham a fönüeni ren ewe etipeew mi för me mwen mesen ekkewe souemmwenin chón Hit meinisin mi nóm ren asamalapen tittin ewe telinimw. 19Mwirin ei, Abraham a peiaseni Sarah pwülüwan we lón Kanaan, lón ewe fööimw mi nóm lón ewe tännipi lón Makpelah arap ngeni Mamre mi nóm lón Hebron. 20Iei usun, ekkewe chón Hit ra amöömöló ewe tännipi me ewe fööimw mi nóm lón ngeni Abraham pwe ew leenien peias.

Isaak a pwülüweni Rebekah

24 Iei Abraham a fókkun chinlap o chómmóng ierin. Nge ewe SAMOL a efeiöchüw i lón peekin mettóch meinisin. 2Iwe, lón ew ränin, Abraham a üreni ewe mwän mi wiisen nemeni pisekin leimwan, iei i nöün we chón angang mi lap ierin, “Kopwe isenalong pöum fän afööi pwe önükünükün óm pwon. 3Ngang üwa mochen pwe kopwe pwon fän ökköpöl lón iten ewe SAMOL, ewe Koten läng me fönüfan, pwe en kosap angei emön pwülüwen neii ei mwän seni leiin ekkewe föpwülün Kanaan, iir ekkewe aramas ngang üwa nóm leiir. 4Nge kopwe feilló ngeni poputän fönüei me pwisin määräri kana o kütta me ikenan emön pwülüwen Isaak neii we mwän.”

5Iwe, ewe chón angang a eiis, “Nge epwe ifa ika üsap tongeni küna emön föpwül epwe mochen fitiei le sääi toowaw seni imwan? Ifa usun, ngang üpwe tongeni uwealó Isaak noum we ikenan pwe epwe nónnóm leiin määrärum kewe?”

6Nge Abraham a apasa, “Apw. Kopwe fókkun äfälli pwe kosap fókkun uwealó neii we mwän ikenan. 7Pün ewe SAMOL, ewe Koten läng mi angeieiwu seni leimwen semei me seni pwükütän fönüei, a kapas ngeniei o pwon ngeniei fän ökköpöl o apasa, ‘Ngang üpwe ngeni mwirimwirum kana ei fönü’. I epwe tiinaló nöün chón läng pwe epwe akkomw mwom. I epwe förfichi pwe en kopwe tongeni küna emön föpwül me ikenan pwe pwülüwen neii ei mwän. 8Are ewe föpwül esap mochen pwe epwe fitukoto, mwirin, en kopwe pichiló seni ei pwon. Nge kosap chök fókkun uwealó neii we mwän an epwe feilló ikenan.” 9Ina minne, ewe chón angang a isenalong pöün fän aföön Abraham an we masta o a pwon fän ökköpöl pwe epwe fiti än Abraham kewe kapasen öüröür ngeni.

10Mwirin, ewe chón angang a angei engol me leiin nöün Abraham kewe kamel. Iwe, a isenätä wór chómmóng sakkopaaten liffang mi ling. Ätewe a sääiló ngeni Aram Naharaim o a tori ewe kükkün sóóp ia pwiin Abraham we itan Nahor a relefönüweló ie. 11Me ikenan, ewe chón angang a föri pwe ekkewe kamel repwe fótopwükütiw ünükkün ew chönüttu mi chök nóm lükün ewe kükkün sóóp. Iei a tori lekuniól, iei ótun ekkewe fefin ra feiliwu pwe repwe üfüüf kólik.

12Mwirin, ewe chón angang a iótek, “Äi SAMOL, ewe Kot än äi we masta Abraham, kopwe fang ngeniei äi üpwe fätälöch ikenäi o kopwe pwääri óm kirekiröch ngeni Abraham äi we masta. Kopwe älisiei pwe üpwe öpwönüwetä popun äi ei sääi. 13Nengeni, ngang iei üwa üütä ünükkün ei limiror, nge ekkewe föpwülün ei kükkün sóóp repwe le feiliwu pwe repwe üfüüf kólik. 14Iwe, iei äi ei tungór. Ngang üpwe tungórei emön me leiir pwe epwe öünüei kólik. Nge are neminna epwe apasa, ‘Ewer. Ngang üpwe öünuk o üpwe pwal öünü noum kana kamel’. Iwe, kopwe mwüütätä pwe epwe ina i ewe emön en ka filätä pwe pwülüwen Isaak. Ren ei, ngang üpwe silei pwe en ka pwääri óm kirekiröch ngeni äi we masta.”

15Lupwen än ätewe a chüen chök iótek, nge emön föpwül itan Rebekah a feiliwu fän an we wään kólik mi nóm wón afaran. Semen neminnei itan Bethuel i nöün pwiin Abraham we itan Nahor me pwülüwan we itan Milkah. 16Rebekah a fókkun lieöch, pwal i emön föpwül esap wor mwo emön mwän a kóón ren. Neminnei a feittiw ngeni ewe limiror, a alöölöw an we wään kólik o liwinsäfälitä.

17Iwe, ewe chón angang a mwittir sääló ren neminnewe o tungórei, “Kose mochen kopwe ngeniei ekis kólik seni óm na wään kólik pwe üpwe ünümi.”

18Nge neminnewe a apasa, “Ewer, äi samol, kopwe wün.” Iwe, neminnewe a mwittir ekinätiw an we wään kólik, a sapa lepöün o a öünü ätewe.

19Iwe, lupwen ätewe a wes le wün, neminnewe a apasa, “Ngang üpwe pwal üfüüf kólik ünümen noum kewe kamel tori iir meinisin repwe wes le wün.” 20Iei minne, neminnewe a mwittir apöölong masowen an we wään kólik lón ewe leenien än maan wün kólik o a säsäfälitiw ren ewe chönüttu pwe epwe pwal üfüüf kólik. Neminewe a ekkeliwin le üfüüf kólik fäniten ekkewe kamel tori iir meinisin ra wes le wün. 21Ewe chón angang a chök fanafanaló nge akkatola neminnewe pün a ekkekieki ika epwe iei i neminnewe ewe SAMOL a mochen pwe epwe chuuri ika sap iei i.

22Mwirin, lupwen ekkewe kamel ra wes le wün, ewe chón angang a angei och ringen lón pwööt mi för seni kolt, üküükün choun esóp shekel o ngeni neminnewe. A pwal ngeni rüófóch läälä kolt fäniten wón kumwuchun, üküükün choun, engol shekel. 23Mwirin, ätewe a eisini Rebekah, “En nöün iö? Kose mochen kopwe üreniei. Epwe wor leeni lón imwen semom we fänitem äm aipwe nóm lón lepwinei?”

24Nge neminnewe a pölüweni ätewe o apasa, “Ngang nöün Bethuel föpwül, nge Bethuel i nöün Nahor me Milkah.” 25Iwe, neminnewe a pwal sópweló le apasa, “Ewer, mi wor reem chómmóng fetilippwas me mwöngö fäniten ekkewe kamel, mi pwal wor leeni fäniten waasöla.”

26Mwirin, ewe mwän a appwórotiw lepwül o fel ngeni ewe SAMOL. 27Iwe, a apasa, “Ngang üpwe mwareiti ewe SAMOL, ewe Kot än äi we masta Abraham, pün esap likitaló an kirekiröch me ölükülük ngeni äi we masta Abraham. Nge ren ngang, ewe SAMOL a emmweniei lón äi sääi o äwenaei ngeni imwen määrärin äi we masta.”

28Nge ewe nengngin a sääló o üreni chón leimwen inan we usun meinisin minne a fis. 29Iwe, mi wor emön mwongeen Rebekah itan Laban. Ätei a mwittir feilló ren ewe mwän mi nóm ren ewe limiror. 30Lupwen än ätei a küna ewe ringen lón pwööt me ekkewe läälä wón kumwuchun fefinan we, pwal lupwen an rong än Rebekah aporausa meet ewe mwän a apasa ngeni, ätewe a sääwu ren ewe limiror, ia ewe mwän a chüen üütä ie ünükkün nöün kewe kamel. 31Iwe, Laban a apasa ngeni ewe mwän, “Kopwe feitto o nóm reem, en ewe emön mi feiöch meren ewe SAMOL. Pwata ka chök ükkü ikeei lükün ei sóóp? Ngang üwa fen amollätä ew ruum fänitom me ew leeni fäniten ekkewe kamel.” 32Iei minne, ewe mwän a fitaaló Laban lón imwan we. Iwe, Laban a pwal epichätiw utenen ekkewe kamel. A pwal uwoow ngeni ewe mwän fetilippwas fäniten kien ekkewe kamel o amwöngöniir. A pwal üfüüfüto kólik fäniten ekkewe chón uweei ekkewe kamel pwe repwe tölü pecheer. 33Mwirin ra iseisetiw mwöngö fän mesen nöün Abraham we chón angang, nge ätewe a apasa, “Ngang üsap mochen mwöngö tori äi üpwe wes le aporausa ngeni kemi meet popun ngang üwa feitto.”

Iwe, Laban a apasa, “Mi pwüng, kopwe aporausa ngeni keem popun óm ei sääi.”

34Iei minne, ätewe a äwewe ngeniir o apasa, “Ngang nöün Abraham chón angang. 35Ewe SAMOL a asomwaló an efeiöchüw äi we masta. Iei popun, i a pisekisekiló. Ewe SAMOL a fang ngeni i pwiin siip me pwiin kowu, silifer me kolt, pwal chómmóng nöün chón angang mwän me chón angang fefin, kamel me dongki. 36Lupwen Sarah, pwülüwen äi we masta a chinlap, a nöüni emön äät me wón äi we masta. Iwe, äi we masta Abraham a ngeni nöün ei mwän meinisin minne i a ääni. 37Iwe, äi we masta a föri pwe üpwe pwon ngeni i fän ökköpöl pwe üsap mwüüt ngeni Isaak pwe epwe pwülüweni emön me leiin ekkewe föpwülün Kanaan, iir ekkewe i a nóm lón fönüer. 38Nge ngang üpwe feitto ren määrärin kewe mi nóm ikeei lón ei fönü mi toowaw, ngeni än saman we famili. Iwe, a üreniei pwe üpwe uwealó emön föpwül seni ikeei pwe pwülüwen nöün we mwän.

39“Mwirin, üwa eisini äi we masta, ‘Epwe ifa ika ngang üsap tongeni küna emön föpwül mi mochen pwe epwe fitiei le liwinsäfälito?’

40“Nge i a üreniei, ‘Kopwe chök küna emön föpwül, pün ewe SAMOL ngang üwa fätäl fän mesan, epwe tiinaló nöün chón läng pwe epwe fituk o föri pwe óm sääi epwe fisiöch. Ewer, kopwe tongeni angei emön pwülüwen neii we mwän seni leiin pwisin määräri kewe, seni än semei we famili. 41Are kopwe feilló ren määräri kewe, nge resap mochen mwütätä pwe neminna epwe feitto, en kopwe pichiló seni óm we pwon.’

42“Iei minne, lekkuniólewe lupwen üwa feitto ren ewe limiror, ngang üwa ääni ei iótek, “Äi SAMOL, ewe Kot än äi we masta Abraham, are fän letipom pwe äi ei sääi epwe fisiöch, kose mochen kopwe emmweniei lón ei ew sókkun lapalap. 43Nengeni, ngang iei üwa üütä ikeei ünükkün ei limiror. Ngang üpwe apasa ngeni emön föpwül mi feitto pwe epwe üfüüf kólik, ‘Kose mochen ngeniei ekis kólik seni óm na wään kólik pwe üpwe ünümi.’ 44Iwe, are neminnewe epwe pölüweni o apasa ngeniei, ‘Ewer, kopwe wün. Nge ngang üpwe pwal üfüüf ünümen noum kewe kamel.’ Iwe, äi SAMOL, kopwe mwüüt ngeni neminna pwe epwe ina i ewe emön en ka filätä pwe pwülüwen nöün äi we masta we mwän.

45“Me mwen äi üwa wes le iótekilong lón letipei, ngang üwa küna Rebekah a feiliwu fän an we wään kólik mi nóm wón afaran. Iwe, a feittiw ren ewe limiror o üfüüf kólik o ourätä an we wään kólik. Iwe, ngang üwa apasa ngeni, ‘Kose mochen kopwe ngeniei och kólik üpwe ünümi.’

46“Iwe, neminnewe a mwittir ekiietiw an we wään kólik seni wón afaran pwe üpwe tongeni wün. Iwe, a apasa, ‘Äi samol, kopwe wün, iwe, üpwe pwal öünü noum kewe kamel.’ Iei minne ngang üwa wün, nge neminewe a pwal öünü ekkewe kamel.

47“Lupwen üwa eisini neminnewe ika i nöün iö, neminewe a üreniei, ‘Ngang nöün Bethuel, nöün Nahor we mwän me pwülüwan we itan Milkah.’

“Mwirin, ngang üwa ngeni i ewe ringen lón pwööt me ekkewe läälän wón kumwuch. 48Mwirin, ngang üwa appwórotiw o fel ngeni ewe SAMOL. Ngang üwa mwareiti ewe SAMOL, ewe Kot än äi we masta Abraham, pwokiten i ewe Kot a emmweniei wón ewe aal mi pwüng pwe üpwe küna nöün nöün pwiin äi we masta pwe pwülüwen nöün we mwän. 49Iwe iei, öüpwe üreniei, are öüpwe ääni kirekiröch me ölükülük ngeni äi we masta o fang ngeni i nöümi we föpwül ika öüsap mochen. Lupwen öüpwe üreniei, mwirin, ngang üpwe silei meet üpwe föri me mwirin.’ ”

50Mwirin, Laban me Bethuel ra pölüweni, “Ei a fis seni ewe SAMOL pwe i a emmwenukoto ikeei. Iwe, meet aipwe tongeni apasa? Äm aisap tongeni apasa ngenuk och ren äm aipwe pinei ika peseei. 51Iei i Rebekah, kopwe angei o feilló. Aipwe mwüüt ngeni pwe epwe le pwülüwen nöün óm na masta we mwän, usun minne ewe SAMOL a fen ääni öpöwpöw ngenuk.”

52Lupwen nöün Abraham we chón angang a rong meet kewe ra ääni pölüwen, a appwórotiw le pwül o fel ngeni ewe SAMOL. 53Mwirin, ewe chón angang a uwawu fout mi ling mi för seni kolt me silifer pwal mangaku o a ngeni Rebekah. A pwal ngeni mwongean we me inan we liffang mi möömóng. 54Mwirin, ra mwöngö o wün fengen. Iwe, ewe chón angang me ekkewe mwän mi fiti i ra nómwóló ikenan lón ewe pwinin.

Nge lesossorusichin chök lón ewe sorotän, ätewe a apasa, “Öüpwe mwüüt ngeniei pwe üpwe le liwinsäfäliló ren äi we masta.”

55Nge mongeen Rebekah we me inan we ra pölüweni, “Kopwe mwüüt ngeni ewe nengngin pwe epwe mwo nómwetiw reem lón üküükün engol rän ika pwal fitu. Mwirin, öüwa tongeni feilló.”

56Nge ätewe a apasa ngeniir, “Öüsap ammangaeiló äi üpwe liwinsäfäl, pün iei ewe SAMOL a mwütätä pwe epwe fisiöch äi sääi. Öüpwe mwüüt ngeniei pwe üpwe feilló o liwinsäfäliti äi we masta.”

57Mwirin, ra apasa, “Iwe ina, sipwe köri ewe nengngin o eisini meet i a ekieki.” 58Ina minne, ra kökköörato Rebekah o ra eisini, “Ka mochen pwe kopwe le fiti ei mwän?”

Iwe, neminnewe a pölüweni o apasa, “Ewer, ngang üpwe feilló.”

59Ina minne, ra apwinaló Rebekah o mwüüt ngeni pwe epwe le fiti nöün Abraham we chón angang me chienan kewe mwän. Iwe, pwal ewe fefin ekan wiisen tütümwünü Rebekah seni lekükkünün a fiti Rebekah. 60Ra efeiöchüw Rebekah o apasa ngeni,

“En fefinem, amwo kopwe wiliti inelapen ngöröw me ngöröw. Amwo mwirimwirum kana repwe okkufu chón opwuter kewe meinisin.”

61Mwirin, Rebekah me nöün kewe chón angang fefin ra mollotä o ra töötä wón war kewe kamel. Iwe, ra fitaaló nöün Abraham we chón angang. Iei usun än ewe chón angang a angei Rebekah o feilló.

62Lón ei atun, Isaak a liwinito seni Beer-lahai-roi, pün i a nónnóm lón ewe kinikin Nekev. 63Lón ew kuniólun, Isaak a feiliwu lón ewe mälämäl pwe epwe awora an fansoun ekiek. Iwe, lupwen a chimwetä, a küna ekkóch kamel ra pwereto. 64Lupwen Rebekah a chimwetä o küna Isaak, a mwittir töötiw seni wan we kamel. 65Iwe, a eisini ewe chón angang, “Iö nan mwän lón ewe mälämäl a feitto pwe epwe chuuri kich?”

Iwe, ewe chón angang a pölüweni o apasa, “Inan i äi we masta.” Iei minne, Rebekah a angei pwölüpwölün wón mesan we o pwölüweló wón mesan.

66Mwirin, ewe chón angang a aporausa ngeni Isaak meinisin minne i a föri. 67Iwe, Isaak a uwealong Rebekah lón ewe imw mangaku imwen Sarah inan we. Iwe, ätewe a angei Rebekah pwe pwülüwan. Isaak a fókkun tongei neminnei. Iwe, Isaak a chip ren neminnei me mwirin määlón inan we.

Abraham a mäló

25Lón ei ótun, Abraham a pwüpwülü säfäl. Iten pwülüwan ei, Keturah. 2Iwe, neminnei a nöüni ekkeei mwän me wón Abraham: Zimran, Jokshan, Medan, Midian, Ishbak me Shuah. 3A wor rüwömön nöün Jokshan mwän iter Sheba me Dedan. Mwirimwirin Dedan kewe ikkeiir ekkewe chón Asshur, chón Letush me chón Leum. 4Ikkeir nöün Midian kewe mwän: Efah, Efer, Hanok, Abida me Eldaah. Ikkeiir mwirimwirin Abraham kewe meinisin me wón Keturah.

5Abraham a likitätiw meinisin minne a ääni ngeni nöün we mwän Isaak. 6Nge me mwen än Abraham epwe mäló, a liffang ngeni nöün kewe mwän me wón wülüpwülüwan kewe o tiinireló ngeni ewe fönüen öötiw pwe repwe toowaweló seni Isaak nöün we.

7Abraham a manaw lón üküükün ipwükü fiik me limu ier. 8Iwe, Abraham a mäló lupwen an a wesewesen chinlap, emön chinlap a fókkun chómmóng ierin. Iwe, a chuungeni an kewe leewo ra fen mäló. 9Nöün kewe mwän, Isaak me Ishmael ra peiaseni i lón ewe fööimw lón Makpelah arap ngeni Mamre, lón tännipin Efron nöün Zoar we mwän ewe chón Hit. 10Iei ewe tännipi Abraham e mööni seni ekkewe chón Hit, ia i a peiaseni ie Sarah pwülüwan we. 11Mwirin än Abraham a mäló, Kot a efeiöchüw Isaak nöün we mi relefönüweló arap ngeni Beer Lahai Roi lón ewe kinikin Nekev.

Ekkewe mwirimwirin Ishmael

12Iei uruwon ekkewe mwirimwirin Ishmael, nöün Abraham we mwän e nöüni me wón Hakar nöün Sarah we chón angang fefin fiin Egypt.

13Ikkeei iten nöün Ishmael kewe mwän a tettelitiw lón tettelin ar upwutiw: Nebaioth nöün Ishmael we mwännichi. Mwirin ra tapweto Kedar, Abdeel, Mibsam, 14Mishma, Dumah, Massa, 15Hadad, Tema, Jetur, Nafish me Kedemah. 16Ikkeiir nöün Ishmael kewe engol me rüwömön mwän, pwal iir ekkewe engol me rüömön samolun ew me ew ar kewe einang me leenier kewe ra eiteit seni iter. 17Ishmael a manaw lón üküükün ipwükü ilik me fisu ier. Iwe, a mäló o chuungeni an kewe leewo ra fen mäló. 18Iwe, mwirimwirin Ishmael kewe ra toropasfeil o lefönüweló lón ekkewe fönü seni Havilah tori Shur mi nóm öötiwen Egypt äfätäla ngeni Asshur. Ekkewe einang mwirimwirin Ishmael ra soun maun ngeni aramasen pwiin kewe.

Jakob me Esau ra upwutiw

19Iei uruwon Isaak nöün Abraham we mwän.

Abraham a nöüni Isaak. 20Iwe, lupwen Isaak a fääik ierin, a pwülüweni Rebekah, nöün Bethuel we föpwül ewe re Aram seni Paddan Aram, pwal neminnei i fefinen Laban ewe re Aram.

21Isaak a ikkiótek ngeni ewe SAMOL pwe epwe fang ngeni Rebekah emön nöün, pwokiten neminewe a riit. Iei minne, ewe SAMOL a pölüweni än Isaak iótek; iwe Rebekah pwülüwan we a pwoopwo nge lippwe. 22Nge ekkewe rüwömön mönükól ra likefiiu fengen me lón luuken neminewe. Iei minne, neminewe a eisini ewe SAMOL usun o apasa, “Pwata a fis ngeniei ei sókkun?

23Iwe, ewe SAMOL a apasa ngeni neminewe,

“Noum kana mi nóm lón óm na leenien mönükól repwe wiliti ruu mwüü mi üfengen. Ew mwüü epwe pöchökkül seni ewe pwal ew. Mwirimwirin noum na mi wätte repwe angang ngeni mwirimwirin noum na mi kükkün.”

24Lupwen a tori fansoun än neminewe nöünöü, a wor rüömön lippwe äät ra upwutiw. 25Ewe äemönün mi akkomw le toowu a parapar lupwen a upwutiw. Pwal unusen inisin a kuuló ren ünöün usun chök nge a üföüf och mangaku. Iei minne ra eita ngeni ätewe Esau. 26Mwirin ätei, lippwen we a pwal toowu, nge pöün a kömwöch epilipilin pecheen Esau. Iei minne ra eita ngeni Jakob. Isaak a ierini wone lupwen Rebekah a nöüni ekkeei lippwe.

Esau a amöömöló wiisan wiisen mwännichi

27Iwe, lupwen ekkewe äät ra mämmäritä, Esau a wiliti emön mi angangöch le likäppich maan, pwal i emön mwän mi saani lemal. Nge Jakob emön mwän mi mósónósón, a chök saani an epwe nónnóm leimw. 28Isaak a echeni Esau pwokiten i emön mi saani an epwe ochooch fituken maan mwacho, nge Rebekah a echeni Jakob.

29Lón ew ränin, lupwen Jakob a kukuuw och mwöngö, Esau a feitto seni lemal, nge a fókkun mölüülü o echik. 30Iwe, Esau a üreni Jakob, “Ngang üwa mä ren äi ei echik. Kopwe mwittir ngeniei och ena mwöngö mi parapar ka kukuuw!” (Ina pwata Esau a pwal iteni Edom, wewen, Parapar.)

31Nge Jakob a apasa, “Akkomw, kopwe amöömö ngeniei wiisom we wiisen mwännichi.”

32Iwe, Esau a apasa, “Nengeni, ngang üpwe le mäló ren äi ei echik. Meet lamwoten ewe wiisen mwännichi ngeniei iei?”

33Nge Jakob a apasa, “Kopwe akkomw ökköpöl ngeniei iei chök pwe ngang üwa wiiseni ewe wiisen mwännichi.” Iei minne Esau a pwon fän ökköpöl o amöömöló wiisan we wiisen mwännichi ngeni Jakob pwiin we kükkün fan.

34Mwirin, Jakob a ngeni Esau ekkóch pilawa me ewe suupwen mame. Iwe, Esau a mwöngö o wün, nge mwirin a üütä o feilló.

Iei usun Esau a pwäärätä pwe esap äfälli usun an fangaló wiisan we wiisen mwännichi.

Isaak a otupwu Abimelek

26Lón ei atun, a wor ew lengita lón ewe fönü, usun chök ewe lengita a fis me mwan lón fansoun Abraham. Iwe, Isaak a mwökütüló ngeni Kerar, ia Abimelek ewe king nöün chón Filistia a nónnóm ie. 2Iwe, ewe SAMOL a pwää ngeni Isaak me ikenan o apasa ngeni, “Kosap feittiw Egypt. Kopwe chök nóm lón ewe fönü ia ngang üpwe ürenuk pwe kopwe nóm ie. 3Kopwe föri minne ngang üwa apasa o nómwetiw ikeei lón ei fönü ekkóch fansoun. Are kopwe nómwetiw, ngang üpwe nóm reemw o üpwe efeiöchuk. Ngang üpwe ngenuk me mwirimwirum kana unusen ei fönü. Ngang üpwe öpwönüetä ewe pwon üwa pwon fän ökköpöl ngeni Abraham semom we. 4Ngang üpwe achómmóngaló mwirimwirum kana pwe repwe chómmóng usun chök ekkewe füün läng o ngang üpwe ngeniir ekkeei fönü meinisin. Iwe, chón ekkewe mwüün fönüfan meinisin repwe feiöch meren mwirimwirum kana. 5Ngang üpwe föri ei, pwokiten Abraham a öüseling ngeniei o älleasochisi meinisin äi kewe mochen me osomän me öllük me öüröür.” 6Iei minne Isaak a nómwóló lón Kerar.

7Iwe, lupwen ekkewe re Kerar ra eisini Isaak usun Rebekah pwülüwan we, i a apasa, “Neminnei i fefinei.” Isaak a nuokkus an epwe fangatä pwe pwülüwan Rebekah. Pün i a ekieki, “Ekkewe mwän lón ei leeni ina repwe niiei fäniten Rebekah, pwokiten neminnei a fókkun lieöch.”

8Lupwen Isaak a nónnóm ikenan lón fansoun langattam, Abimelek nöün chón Filistia we king, a nennewu me lón ew asammwachon imwan we nge a küna Isaak ina a akkatapa Rebekah pwülüwan we. 9Iei minne Abimelek a tiiti Isaak o apasa ngeni, “Rebekah i wesewesen pwülüwom! Pwata chök ka apasa pwe i fefinom?”

Nge Isaak a pölüweni, “Pwokiten ngang üwa nuokkus pwe emön epwe niiei pwe epwe angei seniei neminnan.”

10Mwirin, Abimelek a apasa, “Pwata ka tongeni föri ngeni keem ei sókkun lapalap? Emön me leiin ekkewe mwän a sótun angei pwülüwom we o kóón ren. Iwe, en ka sótun awarato tipis mi lapalaap wóóm.”

11Iei minne, Abimelek a atoowu an öllük ngeni ekkewe aramas meinisin o apasa, “Are emön epwe efeiengawa ei mwän ika pwülüwan we, epwe fókkun ninniló!”

Fitikokon ika iö a wor an pwüüng wón ekkewe kólik

12Isaak a fótukätiw föün irä lón ewe fönü; iwe, lón ewe chök ier a kinikin uwa fän ipwükü lap seni minne i a fótukätiw, pwokiten ewe SAMOL a efeiöchüw i. 13Isaak a wiliti emön mwän mi pisekisek, nge wöwün a chök sópwósópwóló le mämmäritä tori an a wiliti emön mi fókkun pisekisek. 14A wor nöün ätei chómmóng pwiin siip me pwiin kowu me chón angang, ina pwata ekkewe chón Filistia ra lólówóiti. 15Iwe, ekkewe chón Filistia ra pineeló än Isaak kewe chönüttu meinisin o amasower ngeni pwül. Ikkeei ekkewe chönüttu nöün saman we kewe chón angang ra tuuw lupwen lemanawen Abraham saman we.

16Mwirin, Abimelek a tungórei Isaak pwe epwe feilló seni ewe fönü. A apasa, “Kopwe le mwökütüló seni keem, pün en ka koon pisekisek o pöchökkül mweem.”

17Iei minne, Isaak a mwökütüló seni ikenan o a köüütä imwan lón ewe Lemólun Kerar. Iwe, a nómwóló ikenan. 18Iwe, Isaak a suukisäfäli ekkewe chönüttu saman we a tuur, nge ekkewe chón Filistia ra pinereló mwirin än Abraham a mäló. Iwe, Isaak a eitasäfäli ekkewe chönüttu ngeni iter kewe chök saman we a eita ngeniir.

19Nöün Isaak kewe chón fóól siip ra pwal tuufeil lón ewe lemólun Kerar o ra sereni ew kólik mi pwuachchetä me ikenan. 20Nge mwirin, ekkewe chón fóól siip seni Kerar ra feitto o äniini ngeni nöün Isaak kewe chón fóól siip. Ra apasa, “Ei kólik, äm!” Iei minne, Isaak a eita ngeni ewe chönüttu Esek, wewen, ‘Äniini’ pwokiten ra aniini ngeni i fäniten ewe chönüttu. 21Mwirin, nöün Isaak kewe chón angang ra ttuuw pwal ew chönüttu. Nge a pwal wor ar koum fengen wón. Iei minne, Isaak a eita ngeni ewe chönüttu, Sitnah, wewen, ‘Koum’. 22Iwe, Isaak a likitaló ei ew, nge a ttuw pwal ew chönüttu. Iwe, esap chüen wor emön a feitto o äniini ngeni. Ina pwata, Isaak a eita ngeni ei chönüttu Rehoboth, wewen, ‘Leeni mi wäämmóng,’ pün a apasa, “Iei, ewe SAMOL a mwüüt ngeni kich ew leeni mi wäämmóng. Iwe, sipwe le tongeni chómmóngóló o feffeitä me lón ei fönü.”

23Mwirin, Isaak a feilló seni ikenan o mwöküt ngeni Beersheba. 24Lón pwinitiwen ewe rän Isaak a tori Beersheba, ewe SAMOL a pwää ngeni o apasa, “Ngang än Abraham semom we Kot. Kosap nuokkus pün ngang üpwe nóm reemw o efeiöchuk. Ngang üpwe fang ngenuk chómmóng mwirimwirum o repwe wiliti ew mwüü mi lapalaap. Ngang üpwe föri ei, pwokiten äi we pwon ngeni Abraham, neii we chón angang.”

25Mwirin, Isaak a senätä ew róngen asór ikenan o fel ngeni ewe SAMOL. A öüüwetä imwan imw mangaku ikenan o nöün kewe chón angang ra ttuuw ew chönüttu.

Ew pwonen etipeew fengen me Abimelek

26Lón ew ränin, King Abimelek a feitto seni Kerar pwe epwe chuuri Isaak, nge Ahuzzath nöün we chón öüröür me Fikol ewe meilapen nöün mwichen sounfiu ra fiti. 27Iwe, Isaak a eisinir, “Pwata öüwa feitto reei? Öüwa feitto chuuriei sap ren ämi öüpwe chiechi ngeniei, pwokiten ämi öüwa opwut ngang o tiinieiló seni fönüemi.”

28Nge iir ra pölüweni o apasa, “Äm aia künafichi pwe ewe SAMOL a nóm reemw. Iei minne, äm aia ekiekietä pwe sipwe etipeew fengen o ääni ew pwonen etipeew fengen lefiilach. 29Sipwe pwon fengen fän ökköpöl pwe en kosap efeiengawa keem, usun chök pwal äm aisap efeiengawók. Äm aia föfföröch ngenuk fansoun meinisin o tiinukoló seni keem fän kinamwe. Iwe, iei en ka küna usun än ewe SAMOL a efeiöchuk.”

30Iei minne, Isaak a amollätä ew kametip fäniter. Iwe, ra mwöngö o wün me mwen ar repwe föri ewe angangen etipeew. 31Iwe, lesossorusichin ewe rän mwirin, ekkewe mwän ra pwon fengen fän ökköpöl pwe esap chüen wor koum fengen lefiiler. Mwirin, Isaak a tiinireló wón aler, nge iir ra feilló seni i fän kinamwe.

32Lón ena chök pwal ränin, nöün Isaak kewe chón angang ra feitto o aporausa ngeni i usun ew chönüttu iir ra ttuuw. Ra apasa, “Äm aia künökün kólik!” 33Iwe, Isaak a eita ngeni ewe chönüttu Shibah, wewen, ‘Pwon fän ökköpöl’. Iei minne, seni ena fansoun tori ikenäi ewe kükkün telinimw mi määritä me ikenan a iteni Beersheba, wewen, ‘Chönüttun pwon fän ökköpöl’.

34Lupwen Esau a ierini fääik, a pwülüweni emön föpwül itan Judith nöün Beeri ewe chón Hit. A pwal pwülüweni ewe föpwül Basemath nöün Elon ewe chón Hit. 35Nge pwülüwen Esau keei ra popuw riäfföün manawen Isaak me Rebekah.

Jakob a sooläni än Esau feiöch

27Lupwen Isaak a chinlap o mesan kana ra nennengaw ina pwata esap chüen künaöchüw mwan, a kökkööri Esau nöün we mwännichi o üreni, “Neii.”

Nge ätewe a pölüweni, “Ewer, ngang iei semei.”

2Iwe, Isaak a apasa, “Iei ngang üwa chinlap, nge üsap silei menni ewe rän üpwe mäló lón. 3Iei minne, iei kopwe angei pisekum kana - noum na esefich me óm na leenien föün esefich mi masow ren föün esefich. Iwe, kopwe feilló lemal pwe kopwe likäppichi emön öchääi maan mwacho. 4Kopwe amollätä ewe mwöngö lón ewe sókkun lapalap mi fókkun annö o mwirinnö ngang ükan fókkun mwón. Iwe, kopwe uwato reei ikeei pwe üpwe mwöngö. Mwirin, ngang üpwe ämwärätä wóm ewe feiöchün wiisen mwännichi me mwen äi üpwe mäló.”

5Ina nge Rebekah mi chök ökköüseling lupwen än Isaak we kakkapas ngeni Esau nöün we mwän. Iwe, lupwen än Esau a feilló lemal pwe epwe likäppich maan o uwaato, 6Rebekah a apasa ngeni Jakob nöün we mwän, “Nengeni, ngang üwa rongorong än semom we üreni Esau pwiimw we, 7pwe epwe küttato fänitan emön maan o amollätä och mwöngö mi fókkun annö pwe epwe mwöngö. Pün i a mochen efeiöchüw Esau me fän mesen ewe SAMOL me mwen an epwe mäló. 8Iei minne neii, kopwe öüselingöch o föri meet ngang üpwe ürenuk. 9Kopwe feilló ren ewe pwiin siip me kuuch o efilato reei rüömön appanen kuuch mi fókkun öch. Iwe, ngang üpwe amollätä och mwöngö mi fókkun annö fäniten semom we, usun chök meet i a mwón. 10Mwirin, kopwe uwealó ewe mwöngö ren semom we pwe i epwe mwöngö o efeiöchuk me mwen an epwe mäló, nge esap efeiöchüw Esau.”

11Nge Jakob a apasa ngeni Rebekah inan we, “Inei, esap ina usun mecheresin än semei we epwe tupwuló. Kopwe ekieki pwe Esau pwii we i emön mwän mi fókkun ünöün, nge ngang emön mwän mi chök mwotoutou ünüchchei. 12Iwe, epwe ifa ika semei we a attapaei? Ina epwe meefi pwe ngang üwa sótuni äi üpwe otupwu i. Mwirin, i epwe önümaamawaei nge esap fen efeiöchüei.”

13Nge inan we a apasa ngeni, “Neii ächengicheng, kopwe likiti pwe ewe önümaamaw epwe püngütiw wói. Kopwe chök föri meet üwa ürenuk. Kopwe feilló o uweato ekkewe kuuch reei.”

14Iei minne, Jakob a föri än inan we öüröür ngeni. A angei ekkewe rüwömön kuuch o uweireto ren inan we. Iwe, inan we a angei ekkewe kuuch o kukuuw och fituk mi fókkun annö usun chök lapalapen meet Isaak a mwón. 15Mwirin, Rebekah a angei üfen nöün we mwännichi Esau mi fókkun mwirinnö i a akkónómwur lón ewe imw. Iwe a öüföüferetä wón Jakob nöün we setipwütür. 16Neminewe a pwal angei ünüchchen ewe kuuch o pwölüw ngeni pöün me lemwakköön üwen Jakob ia ese wor ülöül ie. 17Mwirin, neminewe a eiti ngeni Jakob nöün we mwän ewe fituk mi fókkun pwoo annö me ekkóch pilawa i a chök kärään umwuni.

18Iwe, Jakob a uwealó ewe sepien mwöngö ren saman we o apasa, “Semei?” Nge saman we a pölüweni, “Ewer, neii. En iö ei - Esau ika Jakob?”

19Jakob a pölüweni saman we o apasa, “Ngang Esau, noum we mwännichi. Ngang üwa föri usun meet en ka üreniei. Iei i ewe maan ngang üwa kukuuw lón ewe lapalap en ka mwón. Kose mochen kopwe le pwäätä pwe kopwe ochooch liäpei ei maan pün kopwe le efeiöchüei.”

20Iwe, Isaak a eisini nöün we mwän, “Neii, ifa usun, pwata ka tongeni mwittir liap?”

Nge Jakob a pölüweni, “Ewe SAMOL óm we Kot a mwüüt ngeniei pwe üpwe mwittir küna ekkewe maan.”

21Mwirin, Isaak a üreni Jakob, “Neii, kopwe kineto ikeei. Ngang üwa mochen üpwe attapók, pün üpwe silei ika wesewesen en Esau neii we mwän ika sap en.”

22Iei minne, Jakob a kineló ren Isaak saman we. Iwe, lupwen Isaak a attapa Jakob, a apasa, “Ewe ngiingi, ngiingin Jakob, nge ekkewe paaw pöün Esau.” 23Nge Isaak esap tongeni esilla Jakob pwokiten pöün Jakob kewe ra fókkun ünöün usun chök pöün Esau pwiin we. Iei minne, me mwen chök än Isaak epwe le efeiöchüw Jakob, 24a eisini, “Wesewesen en Esau neii we mwän ei?”

Nge Jakob a pölüweni o apasa, “Ewer, ngang Esau ei.”

25Mwirin, Isaak a apasa, “Neii, iei kopwe uwato reei ewe fituk seni liapom we maan. Ngang üpwe ochooch, mwirin, üpwe efeiöchuk.”

Iei minne, Jakob a uwato ewe mwöngö ren Isaak saman we. Iwe, a mwöngö. Mwirin, a pwal wün ewe wain Jakob a uwato ren. 26Mwirin, Isaak saman we a apasa ngeni, “Neii, kopwe kineto ikeei o kissiei.”

27Iei minne Jakob a kineló o kissi Isaak. Iwe, lupwen Isaak a färeni pwonnen üfen Jakob kewe, a fókkun lükülüküló pwe i Esau. Iwe, a efeiöchü nöün we o apasa,

“Nengeni, pwonnen neii ei mwän a usun chök pwoo mwirinnöön lemal ewe SAMOL a efeiöchüw. 28Amwo iteiten fansoun meinisin Kot epwe fang ngenuk chómmóng omwurenipwin seni läng fäniten määröchchün fótóóm irä pwe epwe somwoló kiniiom föün wiit me wain mi fö. 29Amwo chómmóng mwüü repwe wiliti noum chón angang me ekkewe mwichen aramas repwe chappetiw ngenuk. En kopwe samol o nemenem wón pwiim kana, nge ekkewe mwän nöün inom we repwe chappetiw ngenuk. Amwo chókana mi önümamawók repwe önümamaw, nge chókana mi efeiöchuk repwe feiöch.”

30Mwirin chök än Isaak a wes le efeiöchüw Jakob, pwal mwirin chök än Jakob a ännifeló seni fän mesen saman we, Esau pwiin we a liwinsäfälito seni an likäppich maan. 31Esau a pwal amollätä än saman we sa fituk mi fókkun annö o uweato ren. Mwirin, a üreni saman we, “Semei, ngang üwa war nge üwa liäpeni emön maan. Kole pwäätä o ochooch, pün kopwe le efeiöchüei.”

32Nge Isaak saman we a eisini, “En iö ei?” Nge i a pölüweni, “Pwata nge ngang ei! Ngang Esau noum we mwännichi.”

33Iwe, Isaak a poputä le chechcheech o apasa, “Iwe, epwe iön ewe e kärään chök wes le aochoochaei fituken maanün lemal? Ngang üwa fen wes le enaló meinisin minne i a uweato reei. Iwe, ngang üwa efeiöchüw i me mwen óm war ren ew feiöch üsap tongeni eliwinisäfäli!”

34Lupwen Esau a rong än saman ei keei kapas o weweiti usun meet a fis, a fókkun soong o leüommóng le pwuchöör. Iwe, a tungór maamaw ngeni saman we o apasa, “Semei, kopwe pwal efeiöchüei!”

35Nge Isaak a apasa, “Pwiimw we a feitto ikeei o otupwuei. Iwe, a angealó óm we feiöch.”

36Iwe, Esau a apasa fän marasen letipan, “Iwe mä ina popun an iteni Jakob, pün i a otupwuei fän ruu. Äewin fansoun, i a angei wiisei we wiisen mwännichi, nge iei a sooläni äi feiöch!” Iwe, mwirin, Esau a eiis, “Iwe meet, kosap fókkun likitätiw ew feiöch fänitei?”

37Iwe, Isaak a pölüweni Esau o apasa, “Ngang üwa fen ewiisa Jakob pwe i epwe óm samol, üwa pwal öpwüngaló pwe pwiin kana meinisin repwe nöün chón angang. Üwa pwal fang ngeni i ewe feiöch pwe epwe sópwósópwóló le wor ren chómmóng föün wiit me wain mi fö. Iwe, neii, meet ngang üpwe chüen tongeni föri fänitom?”

38Iwe, Esau a tungór maamaw ngeni saman we, “Semei, ifa usun, esap wor ew lussun feiöch fänitei? Semei, kopwe pwal efeiöchüei!” Mwirin, Esau a pwuchöörütä o kechiw.

39Iwe, Isaak saman we a pölüweni o apasa ngeni,

“Nengeni, en kopwe manaw seni ewe fönü me meet a awora. 40En kopwe pwal manaw seni noum ketilas. En kopwe angang ngeni pwiimw we lón ekkóch fansoun, nge mwirin, kopwe pwisin atookowu seni fän an nemenem o kopwe ngasaló.”

Jakob a süüló ngeni Paddan Aram

41Iwe, Esau a koum ngeni Jakob pwokiten i a sooläni an we feiöch. Iei minne, Esau a apasa ngeni pwisin i, “Ra chök arapeto ekkewe ränin kechiw fäniten än semei we epwe mäló. Mwirin, ngang üpwe niieló Jakob pwii we.”

42Nge emön a silei meet Esau a ekiekin föri, iwe, a üreni Rebekah. Iwe, Rebekah a tiiti Jakob nöün we setipwütür o apasa ngeni i, “Esau pwiimw we a pwisin echipa ngeni lón letipan an ekieki pwe epwe niikeló. 43Iei minne neii, kopwe föri meet üwa apasa. Kopwe süüló iei chök ren mongeei we Laban mi nóm lón Haran. 44Kopwe nónnóm ren ikenan lón ekkóch fansoun tori än pwiimw we lingeringer epwe malasöösötiw. 45Lupwen pwiimw we esap chüen soong reemw o möllükaló meet en ka föri ngeni, iwe, ngang üpwap tiiti en pwe kopwe liwinsäfälito ikeei. Pwata ämi me rüömön öüpwe mäló seniei lón ew chök rän?”

46Mwirin, Rebekah a üreni Isaak, “Ngang üwa fókkun opwut ekkeei fefin fiin Hit. Ngang üfen efich äi üpwe mäló lap seni äi üpwe küna Jakob an epwe angei emön seni leiin fiin ei fönü, seni ekkewe fiin Hit pwe epwe pwülüweni.”

28 Ina minne, Isaak a tiiti Jakob. Iwe, a efeiöchüw o emmwirichou ngeni, “Kosap pwülüweni emön ekkeei fiin Kanaan! 2Nge kopwe chök mwittir feilló ngeni Paddan Aram ren imwen Bethuel semen inom we. Iwe, kopwe angei emön pwülüwom me ikenan, emön seni leiin nöün Laban kewe föpwül. Laban i mongeen inom we. 3Amwo ewe Kot mi Unusen Manaman epwe efeiöchuk o fang ngenuk chómmóng noum. Iwe, amwo mwirimwirum kana repwe wiliti ew mwichen aramas mi lapalaap. 4Amwo Kot epwe ngenuk me mwirimwirum kana ekkewe feiöch i a pwon ngeni Abraham. Amwo kopwe fönüeni ei fönü ia kich sia nómwun chón wasööla ie ikenäi, pün Kot a fen fang ngeni Abraham.” 5Mwirin, Isaak a apwinaló Jakob. Iwe Jakob a feilló ngeni Paddan Aram pwe epwe nónnóm ren Laban nöün Bethuel we mwän ewe chón Aram. Laban iei i mongeen Rebekah inen Jakob me Esau.

6Iwe, Esau a rongorong pwe Isaak a fen efeiöchüw Jakob o a tiinaló i ngeni Paddan Aram pwe epwe kütta emön pwülüwan me ikenan. Nge lupwen an a efeiöchüw Jakob, a pwal öllük ngeni i pwe esap pwülüweni emön fiin Kanaan. 7Esau a pwal silei pwe Jakob a älleasochis ngeni saman we me inan we o feilló Paddan Aram. 8Iwe, iei a fókkun fat ngeni Esau pwe Isaak saman we a opwut ekkewe fiin Kanaan. 9Iei minne, i a feilló o äämwa än Ishmael pwiin saman we famili. Iwe, a pwülüweni emön me leiin nöün Ishmael kewe föpwül itan Mahalath kapach ngeni pwülüwan kewe i a fen pwüpwülü ngeniir. Mahalath i nöün Ishmael nöün Abraham we mwän pwal i fefinen Nabaioth.

Än Jakob tan me lón Bethel

10Nge lón ei fansoun, Jakob a fen feilló seni Beersheba o sääi ngeni Haran. 11Iwe, lupwen ewe akkar a tupwutiw, Jakob a tori ew leeni mi mwirinnö an epwe öüüwetä imwan we imw mangaku. Iwe, a köüüló ikenan pwe epwe nóm ie lón ewe pwinin. Jakob a angei eföü ekkewe faaw me ikeweia, a uwalong fän möküran o eiwelitiw pwe epwe möür. 12Iwe, lupwen ätewe a möür, a tana efóch natö mi ititä seni fönüfan tori läng. Iwe, a küna nöün Kot kewe chón läng ra feittiw me feittä wón ei natö. 13Nge ewe SAMOL a üütä asen ewe natö, o a apasa, “Ngang ewe SAMOL, ewe Kot än Abraham semen semom we, ewe Kot än Isaak semom we. Ewe fönü en ka kóón wón, fönüom. Ngang üpwe ngenuk me mwirimwirum kana. 14Mwirimwirum kana resap fókkun lea ren chómmóngur usun chök pwül mworomworen fönüfan. Repwe okuuwóló le nóm wón ewe fönü seni lotow tori öötiw pwal seni efeng tori öör. Ekkewe aramasen fönüfan meinisin repwe feiöch meremw me mwirimwirum kana. 15Ngang üpwe nóm reemw o tümwünuk ekis meinisin ia kopwe feilló ie. Lón ew fansoun, ngang üpwe eliwinisäfäliketo ngeni ei fönü. Ngang üsap likitukoló tori ngang üpwe wes le ngenuk ekkewe mettóch meinisin ngang üwa fen pwon ngenuk.”

16Lupwen Jakob a neló seni an möür, a apasa, “Enlet, ewe SAMOL a nóm lón ei leeni, nge ngang üsap silei usun.” 17Iwe, Jakob a nuokkus o apasa, “A ifa me eniwokkusun ei leeni! Ese pwal wor och me lükün, pwe iei ewe imwen Kot, iei ewe asamalap ngeni läng.”

18Lesossorusichin ewe rän mwirin, Jakob a pwäätä, iwe, a angei ewe faaw i a isenalong fän möküran o öüüwetä pwe epwe efóch föün ächchem. Mwirin, a niinätä lömmis seni föün olif wón ewe faaw. 19Iwe, Jakob a eita ngeni ewe leeni, Bethel, wewen, ‘Imwen Kot,’ nge i iten ewe leeni me mwan, Luz.

20Mwirin, Jakob a ääni ew pwon o apasa, “Are Kot epwe nóm reei o tümwünüei lón äi ei sääi o fang ngeniei enei mwöngö me üfei, 21are i epwe eliwinisäfäliei ngeni imwen semei fän kinamwe, mwirin, ngang üpwe föri pwe ewe SAMOL epwe äi Kot. 22Nge ei faaw ngang üwa fen öüüwetä pwe epwe eföw föün ächchem epwe wiliti ew leenien fel ngeni Kot. Iwe, ngang üpwe fang ngeni Kot ew naengolun meinisin minne i a fang ngeniei.”

Jakob a tori Paddan Aram

29Mwirin, Jakob a sópweló an sääi. Iwe, a tori ewe fönü fönüen ekkewe aramasen öötiw. 2Iwe, Jakob nenneló peekiló nge a küna ülüngät mwichen pwiin siip ra nóm ünükkün ew chönüttu lón ew mälämäl mi amassawa, ra witiwit pwe repwe wün ewe kólik. Nge eföw faaw mi chow a pwölüweló wón aamen ewe chönüttu. 3Ina usun öörünien ewe leeni pwe repwe witiwit fäniten ekkewe pwiin siip meinisin ar repwe war me mwen ar repwe ömwökütaló ewe faaw seni wón ewe chönüttu o öünü nöüür kewe siip. Mwirin ar öünü nöüür kewe siip, repwe pwal pülüsäfälietä ewe faaw ngeni wón aamen ewe chönüttu.

4Iwe, Jakob a feilló ren ekkewe chón fóól siip o eisiniir, “Pwii kanan, ia öükan nónnóm ie?”

Nge iir ra pölüweni o apasa, “Äm aikan nónnóm Haran.”

5Iwe, a pwal eisiniir, “Ämi mi sissilei emön mwän mi nónnóm ikena itan Laban, nöün nöün Nahor we?”

Nge iir ra pölüweni, “Ewer, äm mi silei ätena.”

6Mwirin, Jakob a eisiniir, “Ifa usun ätena, i mi pöchökkül?”

Nge iir ra apasa, “Ewer, i mi pöchökkül o pisekisek. Nengeni, iei i nöün ei föpwül Rahel a feitto fiti ekkewe siip.”

7Nge Jakob a eisiniir, “Pwata öüsap öünü nöümi kewe pwiin siip me kuuch kólik pwe repwe tongeni liwinsäfäliló o mwöngö fetil? Nöümi kewe siip me kuuch repwe echik are öüpwe mwittir köüüló le amwöngöniir nge ewe akkar mi chök chüen kükkütä.”

8Iwe, ra pölüweni o apasa, “Äm aisap pülüweló ewe faaw o poputä le öünü nöüüm kewe siip kólik tori ekkewe pwiin siip me ekkewe chón fóól siip meinisin repwe nóm ikeei. Mwirin, aipwap tongeni öünü ekkewe siip kólik.”

9Lupwen Jakob me ekkewe mwän ra chüen kakkapas, Rahel a waraló fiti nöün seman we kewe siip, pün neminnei i emön fefin chón fóól siip. 10Iwe, pwokiten Rahel i tettelin mongeen Jakob, nöün mongeen inan we, pwal pwokiten ekkewe siip iir nöün Laban mongeen inan we, iei minne Jakob a feilló ren ewe chönüttu o pülüweló ewe faaw o öünü nöün Laban kewe siip. 11Mwirin, Jakob a kissi Rahel o a leüommóng le kechiw. 12Iwe, Jakob a äwewe ngeni Rahel pwe i määrärin Laban saman we pün i nöün Rebekah. Iei minne Rahel a mwittir sääló o aporausa ngeni Laban saman we.

13Lupwen chök än Laban a rong pwe Jakob nöün fefinan we a war, a mwittir feilló pwe epwe chuuri i. Laban a róómi o kissi Jakob o emmwenaló i ngeni imwan we. Iwe, Jakob a aporausa ngeni i meinisin porausan me ikenan. 14Mwirin, Laban a apasa ngeni Jakob, “En wesewesen fitukei me chaai.”Iwe, mwirin än Jakob a nónnóm ren Laban lón unusen ew maram, 15Laban a apasa ngeni Jakob, “Pwokiten en emön määräri, iwe, esap wewen pwe kopwe chök angang ngeniei nge esap wor liwinum. Kopwe üreniei ika epwe meet liwinum.”

16Nge mi wor rüömön nöün Laban föpwül. Leah i ewe finnichi, nge pwiin we setipwütür, itan Rahel. 17Leah a mesepwetete, nge Rahel a fókkun lieöch, pün a mesemesöch o sengesengöch. 18Iwe, Jakob a efich Rahel, ina pwata a apasa, “Ngang üpwe angang ngenuk lón üküükün fisu ier ika kopwe ngeniei Rahel noum we setipwütür pwe pwülüwei.”

19Iwe, Laban a pölüweni o apasa, “Üwa tipeew ngeni! A mwirinnö äi üpwe ngenuk neminnewe lap seni äi üpwe ngeni ekkóch mwän me lükün ewe famili. Kopwe le nómwóló reei ikeei.”

20Iei minne, Jakob a angang lón fisu ier fäniten liwinin an epwe angei Rahel. Nge pwokiten pöchökkülen tongen neminewe meren, iei minne ekkewe fisu ier ra usun chök nge ekkóch chök rän meren.

21Mwirin, a tori ewe fansoun än Jakob epwe le angei Rahel pwe pwülüwan. Iwe, Jakob a üreni Laban, “Ngang üwa öpwönüwetä äi we etipeew ngenuk. Iei, kopwe le ngeniei pwülüwei we pwe aipwe le öpwüpwülü. Iwe, ngang üpwe le kóón ren.”

22Iei minne, Laban a köörato chón órun kewe meinisin pwe repwe fiti Jakob le efisi ew kametipen öpwüpwülü. 23Nge lupwen an a tori lefääf, Laban a angei nöün we föpwül Leah o uwealó ren Jakob. Iwe, Jakob a kóón ren neminnewe. 24Laban a pwal ngeni Leah emön föpwül itan Zilpah pwe epwe nöüni chón angang fefin. 25Nge lupwen Jakob a pwäätä lón ewe sossoran, a küna pwe Leah ewe a nóm ren. Iei minne, Jakob a soong ngeni Laban o apasa, “Meet angangen otupwutupw ei ka föri ngeniei? Ngang üwa angang ngenuk lón üküükün fisu ier fäniten Rahel, ika meet? Nge pwata ka otupwuei?”

26Nge Laban a pölüweni o apasa, “Esap iei usun äm öörüni pwe aipwe akkomwen öpwüpwülüwa ewe setipwütür mwen ewe finnichi. 27Kopwe witiwit tori epwe wesiló óm we wiiken öpwüpwülü ngeni Leah, mwirin, kopwap pwal tongeni angei Rahel ewe setipwütür. Wewen, are kopwe pwon pwe kopwe angang ngeniei lón pwal fisu ier ren liwinin Rahel.”

28Iwe, Jakob a tipeew ngeni pwe epwe angang lón pwal fisu ier. Iwe, ew wiik mwirin än Jakob a pwülüweni Leah, Laban a pwal ngeni i Rahel nöün we föpwül pwe pwülüwan. 29Iwe, Laban a ngeni Rahel emön föpwül itan Bilhah pwe epwe nöüni chón angang fefin. 30Mwirin, Jakob a kóón pwal ren Rahel, nge a echeni Rahel lap seni Leah. Iwe, a nóm o angang ngeni Laban lón pwal fisu ier.

Nöün Jakob kewe mi chómmóng

31Nge pwokiten esap wor tongen Leah, iei minne, ewe SAMOL a mwüüt ngeni pwe epwe wor emön nöün, nge Rahel esap wor nöün. 32Iwe, Leah a pwoopwo o nöüni emön äät. Iwe, a eita ngeni ätewe, Reuben, pün a apasa, “Wewen an fis ei, pün ewe SAMOL a küna äi riäfföü. Iwe, iei pwülüwei we epwe le tongeei.”

33Mwirin, Leah a pwal pwoopwo säfäl o nöüni pwal emön äät. Iwe, a eita ngeni ätewe, Simeon, pün a apasa, “Ewe SAMOL a rong pwe esap wor tongei, ina minne a ngeniei pwal emön neii.” 34Neminnewe a pwal pwoopwo säfäl o nöüni emön äät. Iwe, neminewe a eita ngeni nöün we, Levi, pün a apasa, “Enlet, iei ótun pwülüwei we epwe le kärään fitipacheitiei, pwokiten ngang üwa nöüni ngeni ülümön nöün äät.”

35Iwe, neminnewe a pwal pwoopwo säfäl o nöüni emön äät. Iwe, neminewe a eita ngeni nöün we, Judah, pün a apasa, “Iei, ngang üpwe mwareiti ewe SAMOL!” Mwirin, Leah a köüüló le nöünöü.

30 Lupwen Rahel a küna pwe i esap nöünöü me wón Jakob; iwe, a lólówó ngeni pwiin we. Iei minne i a apasa ngeni Jakob, “Kopwe föri minne epwe wor ren neii, pün are kosap; iwe, mi fen öch äi üpwe mäló.”

2Iwe, Jakob a soong ngeni neminnewe o apasa, “Ngang Kot? I chök ewe emön a tongeni föri pwe kopwe nöünöü!”

3Mwirin, Rahel a üreni Jakob, “Iwe, iei i Bilhah, neii ei chón angang fefin. Kopwe kóón ren pwe i epwe nöünöütiw semiriit fänitei pwe pwal ngang üpwe tongeni förätä ew famili.”

4Iei minne, Rahel a ngeni Jakob nöün we chón angang fefin Bilhah pwe pwülüwan. Iwe, Jakob a kóón ren neminnewe. 5Iwe, Bilhah a pwoopwo o nöüni emön äät me wón. 6Mwirin, Rahel a eitan ätewe Dan, pün a apasa, “Kot a älletätä äi pwüng. Ewer, i a rongorong äi tüngór o a ngeniei emön äät.”

7Mwirin, Bilhah, nöün Rahel we chón angang a pwal pwoopwo säfäl o nöüni örüwömönün nöün äät me wón Jakob. 8Mwirin, Rahel a eita ngeni ätewe, Naftali, pün a apasa, “Ngang üwa ääni ew wätten okkuf ngeni pwii we, nge ngang üwa chök wikkiil.”

9Lón ei ótun, Leah a meefi pwe i a köüüló le nöünöü. Iei minne, a angei nöün we chón angang fefin Zilpah o ngeni Jakob pwe pwülüwan. 10Iwe, ese mang mwo nge nöün Leah we chón angang fefin Zilpah a nöüni emön äät me wón Jakob. 11Iwe, Leah a eita ngeni ätewe, Kad, pün a apasa, “A ifa me äi ei feiöch!”

12Mwirin, nöün Leah we chón angang fefin Zilpah a nöüni örüwömönün nöün äät me wón Jakob. 13Iwe, Leah a eita ngeni ätewe, Asher, pün a apasa, “A ifa me äi ei pwapwa! Ekkewe ekkóch fefin repwe le kööri ngeniei pwe ngang emön mi pwapwa.”

14Iwe, lón ew ränin, lupwen ewe fansoun kinikin uwään wiit, Reuben a feilló lón ewe mälämäl o a küna ekkóch kewe sókkun irä iter mändreik ika apelin ommwung. Iwe, Reuben a uweato waarer ren Leah inan we. Nge Rahel a tungórei Leah o apasa, “Kose mochen kopwe ngeniei ekkóch än noum we mwän kana mändreik ika apelin ommwung?”

15Nge Leah a soong o apasa ngeni Rahel, “Ifa usun, esap mwo naaf mereemw óm ka sooläni seniei pwülüwei we? Iwe, kopwe le pwal sooläni seniei än neii we keei waaren mändreik?”

Nge Rahel a apasa, “Are kopwe ngeniei ekkóch än noum we kana waaren mändreik, ngang üpwe mwüüt ngenuk pwe kopwe möür ren Jakob lepwinei pwe ina ekkesiwilin.”

16Iei minne, lupwen Jakob a liwinito seni lemal lón ewe kuniólun, Leah a toowu pwe epwe souni. Iwe, Leah a apasa ngeni Jakob, “En kopwe fókkun möür reei lepwinei. Pün ngang üwa fen möönuk ren ekkóch waaren apelin ommwung neii we a küneer me lón ewe mälämäl.” Iei minne, Jakob a möür ren Leah lón ewe pwinin.

17Iwe, Kot a pölüweni än Leah iótek. Iwe, a pwoopwo o nöüni elimmönün nöün äät me wón Jakob. 18Mwirin, Leah a eita ngeni nöün we äät, Issakar, pün a apasa, “Kot a ngeniei liwini ren äi ngeni neii we chón angang fefin pwülüwei we pwe epwe pwülüweni.”

19Mwirin, Leah a pwal pwoopwo säfäl o nöüni awonomönün nöün äät me wón Jakob. 20Iwe, Leah a eita ngeni nöün we äät, Zebulun, pün a apasa, “Kot a liffang ngeniei ew liffang mi öüchche fäniten pwülüwei we. Ei fansoun pwülüwei we epwe le awora suuföli pwokiten ngang üwa nöüni ngeni wonomön nöün äät.”

21Ekkóch fansoun mwirin, Leah a nöüni emön nengngin o a eita ngeni neminnewe, Dinah.

22Mwirin, Kot a chechchemeni Rahel o pölüweni an iótek ren an fang ngeni i emön mönükól. 23Iwe, Rahel a pwoopwo o nöüni emön äät. Iwe, i a apasa, “Kot a angealó äi itengaw.” 24Rahel a eita ngeni nöün we äät, Josef, pün a apasa, “Amwo ewe SAMOL epwe ngeniei pwal emön neii äät.”

Wöwün Jakob a lapaló

25Mwirin än Rahel a nöüni Josef, Jakob a üreni Laban, “Ngang üwa mochen pwe üpwe liwin säfäliti leeniei. 26Kopwe mwüüt ngeniei pwülüwei kewe me neii kewe pün ngang üwa angang ngenuk fäniter. Iei kopwe mwüüt ngeniei pwe ngang üpwe le feilló. En ka silei pwe ngang üwa püngütiw unusen liwiniir ren äi angang ngenuk.”

27Nge Laban a apasa ngeni Jakob, “Are ngang üwa küna ümöümöch meremw, iwe, kose mochen kosap likitieiló, pün ngang üwa silei seni masowen äi pwee pwe ewe SAMOL a efeiöchüei pwokiten en ka nóm ikeei.” 28Laban a pwal sópweló le apasa, “Kopwe üreniei ika ifa üküükün äi liwinimang ngenuk, pün ngang üpwe möönätiw ngenuk.”

29Iwe, Jakob a apasa ngeni Laban, “En ka silei usun äi likiitü le angang ngenuk lón ekkewe chómmóng ier, pwal usun öüküükün än noum kewe pwiin siip me kowu ra chómmóngóló fän äi tümwün. 30A chök kükkün minne a wor reemw me mwen äi feitto, nge iei a fókkun lapaló wöwum. Ewe SAMOL a pwal efeiöchuk ren ekkewe mettóch meinisin ngang üwa föri. Nge meet reei? Ineet ngang üpwe tongeni föri och fäniten pwisin äi famili?”

31Nge Laban a eiis, “Meet sókkun liiwin ka mochen üpwe ngenuk?”

Iwe, Jakob a pölüweni o apasa, “Kosap ngeniei och mettóch. Nge kopwe föri ew chök mettóch fänitei; ngang üpwe chök sópweló le tümwünü noum kewe pwiin siip o mammaser. 32Kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe fetälfeil leiin noum kewe pwiin siip meinisin ikenäi. Iwe, üpwe angei seni leiir ekkewe siip me kuuch meinisin mi mwakelekel ika tikefüüfü, pwal ekkewe appanen siip meinisin mi önüchólóchól. Iwe, kopwe ngeniei ekkeei pwe ikkanair liwinin äi angang. 33Ei epwe mecheres ngenuk óm kopwe küna are ngang üwa wenechchar ika üsap. Pün are kopwe küna emön siip ika kuuch mi pwech me leiin neii kana nge esap mwakelekel ika tikefüüfü, ika emön appanen siip esap önüchólóchól; iwe, en kopwe silei pwe ngang üwa sooläniir senuk.”

34Laban a apasa, “Iwe, a ina. Ngang üwa tipeew ngeni. Epwe le ina usun ren meet na ka apasa.” 35Nge lón ewe chök ränin, Laban a feilló o ömwökütaló meinisin ekkewe ätemwänin kuuch mi mwakelekel me tikefüüfü, pwal ekkewe liäfefinin siip me kuuch mi mwakelekel ika tikefüüfü me ekkewe mi wor ekis tikepwechepwech wór pwal ekkewe appanen siip meinisin mi önüchólóchól. Iwe, Laban a anómwu ekkeei maan fän tümwünüen nöün kewe mwän. 36Mwirin, nöün Laban kewe mwän ra uweireló toowaw seni ia Jakob a nóm ie, ina epwe üküükün än emön epwe sääi lón ülüngät rän. Nge lón ei atun, Jakob mi chök sópweló le tümwünü nöün Laban kewe lussun pwiin siip.

37Iwe, Jakob a angei ekkóch fasaren ewe irä itan poplar me ewe irä almond me ewe irä plein. Mwirin, a föri ekkóch likkäärier mi pwech wór ren an ettikaló ekis ewe ünüchchan pwe epwe pwääwu pwechen ewe mwüchün lón. 38Mwirin, a öüetä ekkewe fóchun fasaren irä i a ettikaló ünüchcher ünükkün ekkewe leenien än maan wün kólik pwe repwe nóm äwenewenen fän mesen ekkewe pwiin siip. A föri ei, pwe nöün Laban kewe pwiin siip me kuuch repwe küner lupwen repwe feitto pwe repwe wün kólik, pün ina ótun än ekkewe pwiin siip ra mochen pwüpwülü. 39Iwe, lupwen ekkewe pwiin siip me kuuch ra pwüpwülü fengen me mwen ekkewe fasaren irä mi tiketikepwech, chöünger kewe meinisin ra likkäärier ika mwakelekel ika tikefüüfü. 40Iwe, Jakob a äimwüeló ekkewe appanen siip me kuuch mi likkäärier ika mwakelekel ika tikefüüfü me leiin ekkewe pwiin maan o äimwüreló seni nöün Laban kewe pwiin siip me kuuch mi chök pwecheló. Mwirin, lupwen a tori fansoun än ekkewe maan mochen pwüpwülü, Jakob a äsepa mesen ekkewe lussun siip me kuuch seni leiin nöün Laban kewe pwiin siip pwe repwe säpe ngeni ekkewe ätemwänin siip mi likkäärier me önüchólóchól. Iei usun än Jakob a efisätä nöün pwiin siip seni nöün Laban kewe. 41Iteiten fansoun lupwen ekkewe liäfefin mi pöchökkül seni ekkewe ekkóch pwiin siip me kuuch ra mochen etieti, Jakob a öüüwetä ekkewe fasaren irä mi ettikeló ünüchcher fän mesen än ekkewe maan kewe leenien wün kólik pwe repwe küner lupwen ra pwüpwülü fengen. 42Nge Jakob esap föri ei lapalap ngeni ekkewe maan mi apwangapwang. Iei minne, ekkewe appanen siip ika kuuch mi apwangapwang ikkaniir nöün Laban, nge ekkewe mi pöchökkül ikkanaiir nöün Jakob. 43Pwokiten ei, nöün Jakob kewe pwiin siip me kuuch ra fókkun mwittir le chómmóngóló. Iwe, Jakob a fókkun pisekisekiló o wor chómmóng nöün chón angang fefin me chón angang mwän, pwal nöün kamel me nöün dongki.

Jakob a süüseni Laban

31Nge Jakob a rongorong pwe nöün Laban kewe mwän ra ngününgünü o apasa, “Jakob a chök sooläni seni samach ei minne an. Wöwün meinisin a feitto seni meet i a angei seni minne än samach ei.” 2Iwe, Jakob a poputä le pwisin küna pwe sókósókun Laban ngeni esap chüen usun me mwan.

3Mwirin, ewe SAMOL a kapas ngeni Jakob, “Kopwe liwinsäfäl ngeni ewe fönü fönüen semom we me semen semom we. Kopwe liwinsäfäl ngeni määrärum kewe mi nóm ikenan. Iwe, ngang üpwe nóm reemw.”

4Iei minne, Jakob a esileló kapas ngeni Rahel me Leah pwe repwe feiliwu ren lón ekkewe mälämäl ia i a nóm ie ren nöün kewe pwiin siip me kuuch, 5pwe epwe tongeni kapas ngeniir usun ekkeei mettóch. Iwe, a ürenir, “Ngang üwa küna pwe sememi we a üüngeniei o sókósókun ngeniei esap chüen usun me mwan. Nge än semei we Kot a nónnóm reei. 6Ämi öüwa pwisin silei usun äi angang weires ngeni sememi we. 7Nge sememi we a otupwuei fän chómmóng ren an atai an pwonen etipeew ngeniei fäniten liwinin äi angang. Iwe, inamwo nge Kot esap mwüut ngeni i pwe epwe efeiengawaei. 8Pün are i a apasa pwe epwe ngeniei ekkewe maan mi tikefüüfü pwe neii pün ina liwinin äi angang, mwirin, unusen ewe pwiin siip me kuuch ra poputä le nöünöütiw chöünger mi tikefüüfü. Nge lupwen a siwili an ekiek o apasa pwe ngang üpwe nöüni ekkewe maan mi likkäärier pwe ina liwinin äi angang, mwirin, unusen ewe pwiin siip me kuuch ra nöünöütiw chöünger mi likkäärier. 9Iei usun lapalapen minne Kot a föri pwe epwe chómmóngóló neii siip me kuuch ren an angei seni sememi we nöün kewe pwiin maan.

10“Lón ew fansoun, lón ótun än ekkewe maan ra pwüpwülü fengen, ngang üwa ääni ew tan. Lón äi we tan, üwa küna pwe ekkewe chök ätemwänin kuuch mi likkäärier me tikefüüfü me tiketik ra pwüpwülü ngeni ewe pwiin siip me kuuch. 11Mwirin, nöün Kot we chón läng a üreniei lón äi we tan, ‘Jakob.’ Nge ngang üwa pölüweni o apasa, ‘Ngang iei.’ 12Iwe, ewe chón läng a apasa, ‘Kopwe nengeni, iwe ina kopwe küna pwe ekkewe chök ätemwän mi likkäärier me tikefüüfü me tiketik ra pwüpwülü ngeni ekkewe liäfefin me leiin noum kewe pwiin siip me kuuch. Pün ngnag üwa küna usun meinisin minne Laban a föri ngenuk. 13Ngang ewe Kot en ka chuuri me lón Bethel, ewe leeni ia en ka epiti me ie ewe föün ächchem o ka ääni ew pwon pwe kopwe angang ngeniei. Kopwe mwittir toowu seni ei fönü iei o liwinsäfäl ngeni ewe fönü en ka feitto seni.’ ”

14Mwirin, Rahel me Leah ra pölüweni o apasa, “Mi mwirinnö mereem. Pün esap chüen wor och mettóch fänitem ikeei. Esap wor och seni wöwün semem we epwe tori keem. 15I a ekisätiw äm pwüüng pwe aipwe usun chök äm fiin ekis. I a amöömökeemiló o arosaló meinisin meet i a angei fäniten an ääni keem amöömö. 16Enlet, ewe wöw meinisin Kot a angei seni semem we o ngenuk, ina meet pwüngün pwe wiisem me nöüüm kewe. Iei minne, kopwe föri meet chök Kot a apasa ngenuk.”

17Iei minne, Jakob a ekiietä nöün kewe me pwülüwan kewe wón ekkewe kamel. 18Mwirin, ra popuetä le sääisäfäl ngeni ewe fönü Kanaan, ia Isaak saman we a nónnóm ie. Iwe, nöün Jakob kewe pwiin maan meinisin i a fóleniretä me lón Padan Aram ra akkomwaló mweer. Jakob a pwal uweei pisekin meinisin i a alapaló le ionifengeni lupwen an nónnóm lón Paddan Aram.

19Lón ewe fansoun ra feilló, Laban esap nóm pün a fen feilló lón ew leeni mi toowaw pwe epwe fichi ünen nöün kewe siip. Iwe, Rahel a sooläni ekkewe uluulun önüün leimw nöün seman we o uweiireló. 20Ra chök feilló lemwónómwón nge resap fókkun üreni Laban pwe ra feilló. 21Jakob a süüló fän pisekin meinisin o pwereló epeek ewe chaanpwüüpwü Eufreitis. Iwe, ra keiiló ngeni ekkewe chukuchukutä lón ewe fönü Kilead.

Laban a tapweri Jakob

22Ülüngät rän mwirin, emön a esile ngeni Laban pwe Jakob a süüló. 23Iwe, lupwen Laban a rong ei poraus, a ochufengeni ew mwich seni leiin määrärin kana pwe repwe fiti o ra tapweri Jakob. Mwirin, a tori Jakob fisu rän me mwirin me lón ewe fönü mi chukuchukutä lón Kilead. 24Nge lón ewe pwiin mwan, Kot a pwää ngeni Laban ewe re Aram lón an tan o apasa ngeni, “Kopwe tümwünü fichi meet kopwe apasa ngeni Jakob pwe kosap eniwokkusu.”

25Iei minne, lón ewe rän mwirin, Laban a tori Jakob. Nge Jakob a fen köüütä imwan imw mangaku lón ewe fönü mi chukuchukutä lón Kiliad. Iwe, Laban me aramasan kewe ra pwal köüütä imwer imw mangaku ikenan, nge ra chök ekis toowaw seni imwen Jakob kewe. 26Mwirin, Laban a apasa ngeni Jakob, “Meet wewen a iei usun óm ka chök ännifeló? En ka otupwuei. Ifa usun, neii kewe fefin iir chón kalapwuus, liäpom lón maun, iei ka chök sooläniir o süüló far? 27Pwata ka chök ännifeló lemwónómwón? Are kopwe esilei ngeniei, ngang üwa sótun föri ew kametipen kosuuló fän pwapwa me kökkööl fiti tikin ekkewe pisekin likettik iter tamboriin me harp. 28Pwata kosap mwüüt ngeniei pwe üpwe kisssi neii kana fefin me nöün neii kana o apwilireló. En ka föri och föfför mi umwes. 29Ngang mi tongeni efeiengawók, nge ewe Kot än semom we a pwää ngeniei lepwinewe o üreniei, ‘Kopwe tümwünü fichi usun meet kopwe apasa ngeni Jakob pwe kosap eniwokkusu.’ 30Ngang mi silei óm memmeef pwe ka mochen feilló, pwokiten ka pwositi imwom me lekükkünum. Nge pwata chök ka sooläni neii kewe önüün leimw?”

31Nge Jakob a pölüweni o apasa ngeni Laban, “Ngang üwa atapwanapwan le feilló pwokiten ngang üwa nuokkus. Pün ngang üwa ekieki pwe kopwe angei seniei noum kewe fefin fän pöchökkül. 32Nge ren noum kana uluulun önüün leimw, are kopwe küna emön na ra nóm ren, iwe, i epwe ninniiló. Are kopwe küna och pisekum a nóm reei ikeei, ngang üwa pwon me fän mesen määrärich keei meinisin pwe ngang üpwe eliwinisäfäli ngenuk, esap pwal wor och kapas eiis.” Nge Jakob esap silei pwe Rahel ei e sooläni ekkewe uluulun önüün leimw.

33Iei minne, Laban a akkomw tolong lón imwen Jakob we imw mangaku pwe epwe kütteer ikenan. Mwirin, a tolong lón imwen Leah we imw managku. Mwirin, a pwal kütteer lón imwen ülüpwülüen Jakob kewe rüömön, ekkewe chón angang fefin, nge esap pwal küna ekkewe uluulun önüün leimw. Ömwüchchülón, Laban a tolong lón imwen Rahel we imw mangaku. 34Nge Rahel a fen angei ekkewe uluulun önüün leimw o aoperelong lón an we leenien móótun wón kamel. Iwe, iei a móót wór. Iwe, Laban a küttefeil lón unusen ewe imw mangaku nge esap tongeni küneer.

35Mwirin, Rahel a apasa ngeni saman we, “Semei, kopwe omwusaeiló ren äi üsap tongeni üpwe üütä me mwom, pün ngang mi samwaün maram.” Iwe, inamwo än Laban a achoocho le kuttefeil nge esap tongeni küna ekkewe uluulun önüün leimw.

36Iwe, Jakob a fókkun soong o a äniini ngeni Laban. A eisini Laban, “Iwe, meet ka küna? Meet äi föfför ese pwüng? Meet tipis ngang üwa föri iei ka tapweriei, usun nge ngang emön chón föfföringaw? 37En ka atööpafeil leiin piseki meinisin. Iwe, kopwe pwääri ngeniei meet ka küna pwe ina och seni leiin pisekin leimwom? Kopwe isenätiw ikeei fän mesen aramasom kana me aramasei keei pwe iir meinisin repwe küna. Iwe, iir repwe wiisen filätä ika pisekin iöön leiich keei rüömön.

38Ngang üwa fen nónnóm reemw lón üküükün rüwe ier. Lón unusen ena fansoun, ngang üwa tümwünü noum kewe liäfefinin siip me noum kewe liäfefinin kuuch pwe esap wor emön leiin nöüür epwe mäló lupwen an upwutiw. Lón unusen ekkana ier, ngang üsap ocheei emön ätemwänin siip seni leiin noum kewe pwiin siip. 39Are emön me leiir a feiengaw ika mäló ren maanmwacho, pwisin ngang üwa püngütiw liwinin ewe luus. Ngang üsap pwäärir ngenuk, pün üwa pwisin mwärelong fän sekiningen meet en ka ewiisa ngeniei. En ka äfäächimwaei pwe üpwe püngütiw liwinin meet emön a sooläni seni leiin noum kewe pwiin maan, ese lifilifil ika äi mwääl ika sap äi mwääl. 40Iei usun meet a fis ngeniei: Ngang üwa angang ngenuk fän riäfföün pwichchikaren lerän pwal fän riäfföün äi fööü me äi üsap möür lepwin. 41Ewer, iei usun meet a fis lupwen üwa nóm lón imwom lón ekkewe rüwe ier. Ngang üwa angang ngenuk engol me rüwänü ier fäniten noum kewe rüömön fefin pwal wonu ier fäniten noum kewe pwiin siip, nge en ka ekkisätiw liwini fän engol. 42Enletin, are Kot esap ümöümöch ngeniei, iei i än Abraham semen semei we Kot, än Isaak semei we Kot mi efisätä nuokkus, iwe, en kopwe tiinieiló fän äi ösöülapö. Nge Kot mi fen küna óm kirikiringaw me äi angang weires. Iei popun i a pwää ngenuk lepwinewe o älletätä pwe ngang üwa pwüng.”

Än Jakob me Laban pwonen etipeew fengen

43Mwirin, Laban a pölüweni o apasa ngeni Jakob, “Ekkeei fefin iir neii, ekkeei semiriit iir nöün neii, pwal ekkeei pwiin siip me kuuch, neii. Meinisin minne a wor reemw, äi. Nge meet ngang üpwe tongeni föri ikenäi fäniten neii keei fefin ika fäniten ekkewe semiriit iir ra nöüniretiw? 44Kopwe le feitto, sipwe le föri ew pwonen etipeew, en me ngang. Iwe, ei pwon epwe le fis pwe iei och minen pwärätä lefiilach.”

45Iei minne, Jakob a angei eföü faaw o äüüwetä pwe epwe eföü föün ächchem. 46Iwe, Jakob a apasa ngeni nöün kewe mwän pwe repwe rusato ekkóch faaw. Iei minne ra küttoto faaw, ra ionifengeniir o ochukuchukuretä. Mwirin, Jakob me Laban ra móttiw ünükkün ewe ioien faaw o ra mwöngö fengen. 47Iwe, Laban a eita ngeni ei ioien faaw lón kapasen fönüwan, Jekar Sahadutha, nge Jakob a eita ngeni lón kapasen fönüwan, Kaliid, wewen, Ew Ioien Pwärätä.

48Mwirin, Laban a apasa ngeni Jakob, “Ei ioien faaw epwe üütä pwe ew pisekin pwärätä epwe ächchema ngeni kich usun ach ei etipeew ikenäi.” Ina pwata Jakob a eita ngeni ei ioien faaw, Kaliid. 49Ei leeni a pwal iteni Mizpah, pwokiten Laban a apasa, “Amwo ewe SAMOL epwe mammasa lefiilach lupwen sipwe käimwüfesen pwe sipwe tümwünüfichi ach sipwe öpwönüwetä ei etipeew. 50Ngang üsap silei are kopwe kirikiringaw ngeni neii kana fefin pwal are kopwe küüt pwülüwom me lükün neii kana fefin, inamwo ika esap wor emön epwe nóm reech, nge kopwe chechchemeni pwe Kot i emön chón pwärätä lefiilom me ngang.”

51Laban a pwal apasa ngeni Jakob, “Iei ei ioien faaw me ei föün ächchem ra üütä lefiilach pwe repwe pwärätä pwe kich sia föri ew etipeew. 52Ei ioien faaw me ei föün ächchem ra üütä lefiilach pwe repwe älisi kich ach sipwe chechchemeni ach we pwon. Iwe, ngang üsap luuseni ei ioien faaw o feilló ngeni wón kinikinum na pwe üpwe efeiengawók, pwal en kosap luuseni ei ioien faaw me ei föün ächchem o feitto ngeni wón kinikini ei pwe kopwe efeiengawaei. 53Ngang üwa kööri ewe Kot än ach kewe leewo - ewe Kot än Abraham semen semom we, ewe Kot än Nahor semen semei we pwe i epwe öpwüngü iöön leiich a efeiengawa emön me liich.”

Iei minne Jakob a pwon fän ökköpöl me fän mesen ewe Kot än Isaak saman we pwe epwe osuufölü ewe kiä. 54Mwirin, Jakob a ääni och asór ngeni Kot me ikenan o a köörato aramasan kewe pwe repwe ääni ew kametip. Mwirin ar ra wes le mwöngö, ra pwinii ewe pwinin ikenan wón ekkewe chukuchukutä.

55Iwe, Laban a pwäätä lesossorusichin ewe rän mwirin, a kissi nöün kewe fefin me nöün nöün kewe fefin o a efeiöchür. Mwirin, a feilló o liwiniti leenian.

Jakob a tiinaló an kana liffangen chenipöü ngeni Esau

32Mwirin, Jakob me chón leimwan kewe ra pwal poputä le sópweló ar sääi. Nge nöün Kot kewe chón läng ra feitto pwe repwe chuuri i. 2Lupwen Jakob a küner, a apasa, “Iei ew leenien än Kot asóósó!” Iei minne i a eita ngeni ewe leeni, Mahanaim.

3Iwe, Jakob a tiinaló chón künö pwe repwe akkomwoló mwan ren Esau pwiin we mi nóm lón Edom lón ewe fönü Seir. 4Jakob a öüröürer o apasa, “Iei meet öüpwe apasa ngeni äi na masta Esau: ‘Noum we chón angang Jakob a apasa, “Ngang mi chök nónnóm ren Laban lón ekkewe ier meinisin tori ikenäi. 5Iwe, iei a wor neii pwiin kowu me dongki, pwal neii siip me kuuch, neii chón angang mwän me chón angang fefin. Iwe, iei ngang üwa tiinawow ekkeei chón künö pwe repwe esile ngenuk äi samol pwe ngang üwa war, nge ngang üwa äneän pwe amwo kopwe ümöümöch ngeni keem.’ ”

6Iwe, ekkewe chón künö ra liwinsäfäl ngeni Jakob o apasa, “Äm aia feilló ren Esau pwiimw we. Iwe, iei i epwe le pwisin feitto pwe epwe chuuruk, nge a wor föpwükü mwän ra fiti.”

7Jakob esap chüen silei meet epwe föri ren an nuokkus pwokiten ewe poraus. Iwe, lón an osukosuk lapalaap, a inetifeseni lón ruu mwich ekkewe aramas mi nóm ren. Iwe, pwal ina chök usun minne a föri ngeni ekkewe pwiin siip me kowu, pwal usun chök ren ekkewe kamel. 8Pün i a ekieki, “Are Esau epwe feitto o efeiengawa ew mwich, eli ewe pwal ew mwich esap fiu ngeni repwe tongeni sü.”

9Mwirin, Jakob a iótek, “O Kot än Abraham semen semei we me än Isaak semei we Kot. Äi SAMOL, en ka üreniei pwe üpwe liwinsäfäliló ngeni fönüei me aramasei o ka pwon pwe kopwe kirekiröch ngeniei. 10Ngang üsap fich ngeni óm ölükülük me óm tong ese mwüch meinisin en ka pwääri ngeniei ngang noum ei chón angang. Lón ewe äewin fansoun ngang üwa feilló seni leeniei o pwereló epeek ei chaanpwuupwu Jordan, esap wor och mettóch a wor reei, chiilón chök efóch wóók. Nge iei ngang üwa wiliti ruu mwich. 11Äi SAMOL, ngang üwa tungór ngenuk ika kose mochen kopwe amanawaei seni lepöün Esau pwii we. Pün ngang üwa nuokkus pwe i epwe le feitto pwe epwe niieiló fiti pwülüwei kewe me neii kewe semiriit. 12Nge pwisin en ka fen pwon pwe kopwe kirekiröch ngeniei o achómmóngaló mwirimwiri kana pwe repwe usun chómmóngun föün pien arosset, esap wor emön epwe tongeni älleanir.”

13Iwe, Jakob a pwinii ewe pwinin ikenan. Mwirin, a fili seni meeta kewe mi wor ren pwe epwe ääni liffang ngeni Esau pwiin we ekkeei mettóch: 14Rüöpwükü liäfefinin kuuch, rüwe ätemwänin kuuch, rüwöpwükü liäfefinin siip, rüwe ätemwänin siip, 15iliik liäfefinin kamel fiti appaner, fääik liäfefinin kowu, engol ätemwänin kowu, rüwe liäfefinin dongki me engol ätemwänin dongki. 16I a anómwur fän tümwünüwen nöün kewe chón angang, ew me ew sókkun mwichen maan wón an. Iwe, a apasa ngeni nöün kewe chón angang, “Öüpwe akkomwoló mwei, nge öüpwe awora toowawen lefiilen ekkewe mwichen maan.”

17Iwe, Jakob a öüröüra ewe mwän mi wiisen emmweni ewe äewin mwiich, “Lupwen kopwe chuuri Esau pwii we nge epwe eisinuk, ‘En nöün iö chón angang? Ia kopwe feilló ie? Nöün iö ekkeei maan?’ 18Mwirin, kopwe pölüweni o apasa, ‘Nöün noum we chón angang Jakob. Ikkeei an liffang a tiinato reemw en an samol Esau, nge iei i mi tapweto mwiriim.’ ”

19Mwirin, Jakob a pwal öüröüra ewe örüwömönün me ewe öülümönün me ekkewe pwal ekkóch chón angang pwe iir meinisin repwe föri iei chök usun. A üreniir, “Ämi meinisin öüpwe apasa ei chök itiitin kapas ngeni Esau lupwen öüpwe chuuri. 20Nge öüpwe fókkun tümwünöchüw ämi öüpwe apasa, ‘Noum we chón angang Jakob iei mi chök tapweto mwiriim.’ ” Pün Jakob a ekieki pwe epwe chääri letipen Esau ren ekkeei liffang me mwen ar repwe nenne fengen. Jakob a äneän o apasa, “Eli i epwe etiwaei lupwen üpwe chuuri.” 21Iei minne, än Jakob we liffang a akkomwoló mwan, nge i wón inisin a nómwóló lón ewe pwinin lón ewe leenien asóósó.

Jakob a akkaüüras ngeni Kot

22Nge lón ewe pwinin, Jakob a pwäätä o tiinaló pwülüwan kewe rüömön me ülüpwülüwan kewe rüömön me nöün kewe engol me emön äät pwe repwe pwereló epeek ewe chaanpwuupwu Jabbok. 23Mwirin ar ra nóm epeek ewe chönüpwuupwu, a pwal tiinaló pisekin kewe meinisin. 24Iei minne, Jakob a emönüló chök lón ewe leeni ia ra asóósó ie. Iwe, emön mwän a war o akkaüüras ngeni Jakob tori a tö mallen rän. 25Iwe, lupwen ewe mwän a küna pwe i esap tongeni okkufu Jakob, a pisiri wiilan Jakob o oruwafeseni kiruppwun chüün wón wiilan. Ina minne, chüün wón wiilan Jakob a ruwefesen lupwen an akkaüüras ngeni ewe mwän. 26Mwirin, ewe mwän a apasa, “Kopwe likitieiló pün a tö ewe mallen rän.”

Nge Jakob a pölüweni o apasa, “Ngang üsap likitukeló, chiilón chök ika kopwe efeiöchüwei.”

27Iwe, ewe mwän a eisini Jakob, “Ifa itom?”

Nge i a pölüweni, “Itei Jakob.”

28Mwirin, ewe mwän a üreni, “En kosap chüen iteni Jakob. Iei kopwe le iteni Israel, pwokiten en ka effitääk le okkuf ngeni Kot me aramas, nge ka wiil.”

29Iwe, Jakob a eisini ätewe, “Kose mochen kopwe üreniei itom.”

Nge ewe mwän a pölüweni, “Pwata ka eiis itei.” Mwirin, ewe mwän a efeiöchü Jakob me ikeweia.

30Iei minne, Jakob a eita ngeni ewe leeni, Peniel, wewen, ‘Wón mesen Kot’, pün a apasa, “Ngang üwa küna Kot o nennengeni wón mesan me lón ei leeni nge ngang mi chüen chök manaw.”

31Iwe, ewe akkar a töötä lupwen Jakob a pwereló seni Peniel, nge i a fetäl mwöömwö pwokiten a ruwefesen chuun wiilan we. 32Iei minne, tori ei rän ekkewe chón Israel resap ochooch ewe mettóch mi pwech lesópwun fituk mi pachatä wón kiruppwun chüün wiilan maan pwokiten än ewe mwän we pisiri kiruppwun chüün wiilan Jakob mi arap ngeni ewe mettóch mi pwech lesópwun fituk.

Jakob me Esau ra ekinamwe fengen

33 Iwe, Jakob a nenneló toowaw nge a küna Esau a feitto fiti chienan kewe föpwükü mwän. Iei minne, a ineti an we famili lón rüwänü mwich. Leah me nöün kewe semiriit lón ew mwich, Rahel me Josef lón ew mwiich, nge ülüpwülüwan kewe rüwömön me nöüür kewe lón ruu mwich. 2Jakob a anómwu ülüpwülüwan kewe rüwömön me nöür kewe semiriit pwe repwe nóm mwan. Leah me nöün kewe ra tapweto, nge Rahel me Josef ra nóm mwirin. 3Nge i Jakob wón inisin a akkomwoló mweer. Iwe, lupwen a kkan ngeni pwiin we, a appwórotiw lepwül fän fisu me fän mesan.

4Mwirin, Esau a sääló pwe epwe chuuri Jakob. Iwe, a róómi üwen Jakob o kissi. Iwe, iir me rüwömön ra kechiw fengen. 5Mwirin, Esau a netä o a küna ekkewe fefin me ekkewe semiriit. Iwe, a eiis, “Iö ekkeei aramas ra fituk?

Nge Jakob a pölüweni, “Ikkeiir ekkewe semiriit Kot a ümöümöch le fang ngeniei ngang noum ei chón angang.”

6Mwirin, ülüpwülüwan kewe me nöüür kewe semiriit ra arapoto o ra appwórotiw me mwen Esau. 7Tapw, Leah me nöün kewe semiriit ra feitto o appwórotiw. Ömwüchchülón, Josef me Rahel ra feitto; iwe, pwal iir ra appwórotiw.

8Iwe, Esau a eiis, “Meet wewen ekkewe pwiin siip me kuuch me pwiin kowu ngang üwa chuurir lupwen üwa feitto?

Nge Jakob a apasa, “Ikkana äi liffang ngenuk fäniten äi üpwe küna ümöümöch me fän mesom, en äi samol.”

9Nge Esau a apasa, “Pwii, a fen wor reei chómmóng. Kopwe chök anómwu fänitom minne a wor reemw pwe óm.”

10Nge Jakob a apasa, “Apwi, kose kan mochen kopwe etiweer. Are ngang üwa küna ümöümöch me fän mesom; iwe, kopwe etiwa ei liffang seniei. Pün lupwen äi chök küna wón mesom mi wóópwaapwa nge a usun chök üwa küna wón mesen Kot mi wóópwaapwa, pün iei ka etiwaei fän kirekiröch. 11Kose mochen kopwe etiwa äi keei liffang üwa uweato reemw, pün Kot a fangafangöch ngeniei o a nannafaló le wor reei meinisin minne üwa osupwangan.” Iwe, pwokiten Jakob a chök tiimaw, iei minne Esau a etiwa ekkewe liffang.

12Mwirin, Esau a apasa, “Sipwe le önükünükü kich pwe sipwe le mwin. Ngang üpwe le fituk o mwemweii kich leal.”

13Nge Jakob a üreni Esau, “Äi samol, en ka pwisin küna pwe ekkóch kewe semiriit ra chüen kükkün, nge a pwal wor chöüngen ekkewe pwiin siip me kuuch me ekkewe pwiin kowu. Are aipwe eweiresir pwe repwe mwittir le fätäl lón chök ew rän; iwe, repwe tongeni mäló. 14Iei minne, en äi samol kopwe le akkomwoló mweem. Äm aipwe tapwewow nge aipwe chök äkkäpweteete le fätälemmang, alóngólóng wón mwittirin fätälin ekkewe pwiin maan mi akkomw mweem me ekkewe semiriit tori äm aipwap chuuruk en äi samol me lón Seir.”

15Iwe, Esau a apasa, “Iwe, epwe le ina, nge kopwe mwüüt ngeniei pwe üpwe likitätiw ekkóch chienei keei mwän pwe repwe emmweni kemi o tumwünü kemi.”

Nge Jakob a chök äniichöló le pölüweni, “Itä pwal möüt kopwe föri ena sókkun, nge iei ka mwüüt ngeniei pwe üpwe küna ümöümöch me fän mesom en äi samol.”

16Iei minne, lón ewe ränin, Esau a popuetä an sääi pwe epwe liwinsäfäl ngeni Seir. 17Nge Jakob me chón leimwan kewe ra sääiló ngeni Sukkoth. Me ikenan, Jakob a öüüwetä ew imw fänitan, a pwal öüüwetä ekkóch likachchooch fäniten nöün kewe pwiin siip me kuuch me pwiin kowu. Iei popun ei leeni a iteni Sukkoth, wewen, Likachchooch.

18Iwe, Jakob asópwaló an sääi seni Paddan Aram fän kinamwe lupwen a tori ewe telinimw Shekem lón Kanaan. Iwe, a öüüwetä imwan imw mangaku lón ew leeni arap ngeni ewe telinimw. 19Iwe, Jakob a mööni ewe fönü ia i a öüüwetä imwan imw mangaku ie seni ewe familien Hamor semen Shekem we wón üküükün ipwükü föün silifer. 20Iwe, Jakob a senätä ew róngen asór me ikenan o a eita ngeni El Elohe Israel, wewen, Kot ewe Koten Israel.

Shekem a angei chappen an föfför

34Lón ew ränin, Dinah, nöün Leah we föpwül e nöüni me wón Jakob a feilló kukkunow ren ekkóch föpwül mi nónnóm lón ewe leeni. 2Nge lupwen ewe samolun ewe leeni itan Shekem, nöün Hamor we mwän ewe chón Hit, a küna neminnewe, a turufi o achomanawei. 3Nge ekiekin tongen Dinah nöün Jakob we föpwül esap chüen ettiwu seni lón letipen Shekem. Iei minne, a chäächäri le kapas ngeni pwe epwe paani letipan. 4Iwe, Shekem a echchimwa Hamor saman we usun o apasa, “Kopwe angei ewe nengngin fänitei. Ngang üwa mochen pwe üpwe pwülüweni.”

5Mwirin, Jakob a rong pwe Shekem a elimengawa manawen nöün we föpwül Dinah. Nge lón ei ótun, nöün kewe mwän ra nóm lemal pün ra tümwünü nöün kewe pwiin kowu, iei minne Jakob esap föri och usun tori än nöün kewe mwän ra liwinsäfälito.

6Nge lón ei ótun, Hamor semen Shekem we a feiliwu pwe epwe kapas ngeni Jakob usun ei mettóch. 7Hamor a war nge a sereni än nöün Jakob kewe mwän ra liwinsäfäl seni lemal. Iwe, ra fókkun letipengaw o lingeringer lupwen ra rong pwe Shekem a achomanawei fefiner we. Pün Shekem a föri och föfför mi älemesengaw ngeni än Jakob we famili, iei och föfför mi fókkun ässääw än emön epwe föri me lón Israel.

8Nge Hamor a apasa ngeni Jakob me nöün kewe mwän, “Shekem neii we mwän a fókkun saani noum we föpwül o a fókkun äneänei pwe amwo ita epwe pwülüweni neminnewe. Öüse mochen öüpwe mwüüt ngeni pwe epwe pwülüweni neminnei. 9Ämi öüpwe mwüüt ngeni nöümi kewe föpwül pwe repwe pwülüweni nöüüm kewe mwän, nge äm aipwe ngeni kemi nöüüm kewe föpwül pwe pwülüwen nöümi kewe mwän. 10Iwe, ämi öüwa tongeni nónnóm leiim o ewe fönü a suuk ngeni kemi. Öüpwe relefönüweló ikeei o föri ämi angangen kamö me amöömö ngeni keem. A mwüümwütä ngeni kemi ämi öüpwe küüt fönüemi me leiim.”

11Mwirin, Shekem a tungór ngeni semen Dinah we me mongean kewe, “Öüse mochen öüpwe kan fäälimöch o kirekiröch ngeniei o mwüüt ngeniei neminnei pwe üpwe pwülüweni. Ngang üpwe ngeni kemi eselifilifil meet öüwa mochen. 12Ese lifilifil ika ifa öüküükün tekian ewe kiis ika liffang ämi öüwa mochen, ngang üpwe püngütiw, nge öüpwe chök ngeniei ewe nengngin pwe pwülüwei.”

13Nge nöün Jakob kewe mwän ra otupwu Shekem me saman we lupwen ra pölüweni, pwokiten än Shekem achomanawei Dinah fefiner we. 14Iei minne, ra apasa ngeni Shekem me saman we, “Äm aisap tongeni mwüütätä pwe kopwe pwülüweni fefinem ei, pwokiten en emön kosap sirkomsais. Ei epwe och föfför mi ässääw ngeni fefinem ei pwe epwe pwülüweni emön mwän usum. 15Nge äm aipwe chök tipeew le mwüütätä ngenuk alóngólóng wón ew chök mettóch. Are iteiten emön me emön mwän me leiimi repwe sirkomsais usun chök äm, 16mwirin, äm aipwe mwüütätä ngeni kemi nöüüm kewe föpwül pwe öüpwe pwüpwülü ngeniir nge äm aipwe angei nöümi kana föpwül fänitem pwe aipwe pwüpwülü ngeniir. Iwe, äm aipwe nónnóm leiimi ikeei o aipwe chuungeni kemi pwe sipwe wiliti ew chök aramas. 17Nge are öüsap tipeew ngeni pwe öüpwe sirkomsais; iwe, äm aipwe angei fefinem ei o feilló.”

18Iwe, Hamor me nöün we mwän Shekem ra pwapwa le tipeew ngeni ar we memmeef. 19Ewe ölüwöl Shekem esap mochen epwe awitiwititameló le föri meet pwüngülón an we tungór, pün a fókkun sellük ekiekin Dinah nöün Jakob we föpwül meren. Ei ölüwöl Shekem pwal i emön mi fókkun wätte suufölün me leiin chón an famili. 20Iei minne, Hamor me nöün we mwän Shekem ra feilló ren ewe leenien mwich ren asamalapen tittin ewe telinimw pwe repwe uweato ei poraus mwen ekkewe souemmwenin ewe telinimw. 21Ra apasa, “Ekkewe mwän ra mochen pwe repwe chiechi ngeni kich. Sipwe mwüüt ngeniir pwe repwe nónnóm ikeei leiich o föri ar angangen amöömö me kamö. Pün ewe fönü a wätte o nannaafaló fänitach me fäniter. Kich sia tongeni pwülüweni nöüür kewe föpwül, nge iir ra tongeni pwülüweni nöüch kana föpwül. 22Nge ekkewe mwän repwe tipeew ngeni ar repwe nónnóm reech pwe sipwe ew chök aramas alóngólóng wón ew chök mettóch. Iteiten emön me emön leiich ekkewe mwän sipwe sirkomsais, usun chök iir. 23Are sipwe föri ei, nöüür kana pwiin maan me pisekir meinisin repwe wiliti nöüch me pisekich. Iei minne, öüsipwe tipeew ngeni ei ekiek pwe repwe relefönüweló leiich.”

24Iei minne, ekkewe mwän meinisin mi nóm ren ewe leenien mwich leasamalapen tittin ewe telinimw we ra tipeew ngeni Hamor me nöün we mwän Shekem. Iwe, ekkewe mwän meinisin lón ewe telinimw ra sirkomsais.

25Nge ülüngät rän me mwirin, lupwen kinasen ekkewe mwän meinisin ra chüen chök metek, rüömön me leiin nöün Jakob kewe mwän, Simeon me Levi, mongeen Dinah kewe, ra angei nöür kewe ketilas, ra feilló o tolong lón ewe telinimw, nge esap wor emön a öppölüwer. Iwe, ra niieló ekkewe mwän meinisin mi nóm ikenan, 26pwal pacholong Hamor me nöün we mwän Shekem. Iwe, ra angei Dinah seni imwen Shekem we o liwinsäfäliló ngeni ewe leeni ia ra köüütä imwer imw mangaku ie. 27Mwirin, nöün Jakob kewe mwän meinisin me pwal ekkóch mwän ra feilló lón ewe telinimw o uwealó mettóch meinisin mi nóm ikenan pwokiten fefiner we a limengaw me ikenan. 28Ra turufi o uwealó nöür kewe pwiin siip me pwiin kowu pwal nöür kewe dongki meinisin - mettóch meinisin mi nóm lón ewe telinimw ika mi nóm lemal. 29Ra pwal uwealó ekkewe fefin me semiriit meinisin me wöwün ekkewe aramas. Ra angei pwe liäper ekkewe mettóch meinisin mi nóm lón ekkewe imw. 30Mwirin, Jakob a üreni Simeon me Levi, “Ämi öüwa awarato osukosuk wói ren ämi föri pwe üpwe pwongaw me leiin aramasen ei fönü meinisin - leiin ekkewe chón Kanaan me ekkewe chón Periz. Kich sia chök chóókükkün. Are ekkewe aramas lón ei leeni repwe ochufengenir o maun ngeni kich, kich meinisin sipwe rosoló.”

31Nge ekkewe pwiipwi ra pölüweni lón ar soong o apasa, “Ifa usun, äm aipwe mwüüt ngeni ätewe pwe epwe föri ngeni fefinem we usun emön fiin lisowu?”

Jakob a liwinsäfäliti Bethel

35 Mwirin, Kot a apasa ngeni Jakob, “Kopwe mwöküt ngeni Bethel o re lefönüweló ikenan. Kopwe senätä ew róngen asór ikenan o fel ngeniei, ngang ewe Kot mi pwää ngenuk lupwen óm we süü seni Esau pwiim we.”

2Iei minne, Jakob a kapas ngeni chón leimwan kana meinisin pwal ngeni meinisin chókewe mi nóm ren, “Öüpwe ataeló nöümi kewe uluulun önümwäl meinisin. Iwe, öüpwe pwisin limeti kemi o üföüf üüf mi limöch. 3Mwirin, öüpwe feitto pwe öüsipwe feilló Bethel ia ngang üpwe senätä ie ew róngen asór ngeni Kot, i ewe mi pölüweni äi iótek lupwen ngang üwa nóm lón riäfföü. I a nóm reei ekis meinisin ia ngang üwa feilló ie.” 4Iei minne, ra ngeni Jakob nöüür kewe uluulun önümwäl meinisin. Ra pwal ngeni nöüür kewe iering meinisin. Iwe, Jakob a ireereló fän ewe irä ook arap ngeni Shekem. 5Lupwen Jakob me nöün kewe mwän ra pwal sópweló ar sääi, chón ekkewe kükkün telinimw mi nóm pwellin ünükkür ra mochen attapweer pwe repwe niireló, nge Kot a öpüngätiw och nuokkus wór, ina minne resap tapweriir pwe repwe efeiengawer.

6Iwe, Jakob me meinisin ekkewe aramas mi fiti i ra tori Luz (iei a iteni Bethel) lón ewe fönü Kanaan. 7Mwirin, Jakob a senätä ew róngen asór me ikenan. Iwe, a eita ngeni ewe leeni El Bethel, pwokiten Kot a pwää ngeni i me lón Bethel lupwen i a süü seni Esau pwiin we.

8Esap mang mwo me mwirin ei, nge Deborah nöün Rebekah we chón tümwünü i seni chök lekükkünün a mäló. Iwe, a peias fän ewe irä ook lón ewe lemólun mi nóm fäätiwen Bethel. Seni ena fansoun, ewe irä a iteni Allon Bakuth, wewen, ‘Ooken Kechiw.’

9Mwirin, Kot a pwal pwääsäfäl ngeni Jakob lupwen a tori Bethel. Ei a fis me mwirin ewe fansoun lupwen Jakob a liwinsäfäl seni Paddan Aram. Iei ewe ótun, Kot a efeiöchüw Jakob, 10o apasa ngeni, “Itom Jakob, nge iei kosap chüen iteni Jakob. Iei, en kopwe le iteni Israel.” Iei minne, Kot a eita ngeni Jakob, Israel.

11Mwirin, Kot a apasa ngeni Jakob, “Ngang Kot ewe mi Unusen Manaman. Epwe wor chómmóng noum o kopwe amasowa fönüfan. Ew mwüü mi lapalaap me chómmóng mwüü repwe feitto senuk. Epwe wor king repwe feitto seni mwirimwirum kana. 12Ngang üpwe ngenuk ewe fönü ngang üwa ngeni Abraham me Isaak. Ewer, ngang üpwe ngenuk ei fönü me mwirimwirum kana mi tapweto mwirum.” 13Mwirin, Kot a feittä seni ewe leeni ia i a kapas ngeni Jakob me ie.

14Iwe, Jakob a öüüwetä eföü föün ächchem pwe esissilen ewe leeni ia Kot a kapas ngeni i me ie. Iwe, a niinätiw wain wón ewe faaw pwe ew asór ngeni Kot. Iwe, a pwal niinätiw lömmis seni föün olif wón ewe faaw. 15Iwe, Jakob a eita ngeni ewe leeni, Bethel, wewen, ‘Imwen Kot,’ pwokiten Kot a kapas ngeni i me ikenan.

Rahel me Isaak ra mäló

16Mwirin, Jakob me an we chóó ra mwöküt seni Bethel pwe repwe sääi ngeni Efrath (iei Bethlehem). Me mwen ar repwe tori Efrath, a poputä le cheeri Rahel an metekin nöünöü. 17A fókkun weires än neminewe epwe nöünöü o a fókkun wätte an metek. Iwe, lupwen ewe fiin afaamw a küna usun ei, a apasa ngeni, “Kosap nuokkus pün ka nöüni pwal emön äät.” 18Lupwen a arap ngeni än Rahel epwe mäló, nge me mwen an epwe mwüchchüló an ngasangas, a eita ngeni nöün we äät, Ben-Oni. Nge semen ewe äät we a eita ngeni Benjamin.

19Iei usun än Rahel a mäló o a peias lepeekin ewe aal ngeni Efrath (iei Bethlehem). 20Iwe, Jakob a öüüwetä eföü föün ächchem wón peiasen Rahel we. Iwe, ei föün ächchem a esissilä peiasen Rahel we tori ikenäi.

21Mwirin, Israel a sópweló an sääi o a öüüwetä imwan imw mangaku öörün Mikdal Eder. 22Lupwen än Israel a nónnóm ikenan, Reuben a tolong o kóón ren Bilha, ülüpwülüwen saman we. Iwe, emön a üreni Israel usun.

Ikkeei iten nöün Jakob kewe engol me rüömön mwän:

23Nöün kewe mwän me wón Leah: Rueben (iei i nöün Jakob mwännichi), Simeon, Levi, Judah, Issakar me Zebulun.

24Nöün kewe mwän me wón Rahel: Josef me Benjamin.

25Nöün kewe mwän me wón Bilhah nöün Rahel we chón angang fefin: Dan me Naftali.

26Nöün kewe mwän me wón Zilpah nöün Leah we chón angang fefin: Kad me Asher.

Ikkeiir nöün Jakob kewe mwän mi upwu ngeni me lón Paddan Aram.

27Iwe, Jakob a feitto ren Isaak saman we lón leenian we mi nóm lón Mamre arapakkan ngeni Kiriath Arba (iei a iteni Hebron), ia Abraham a pwal piin nónnóm ie. 28Isaak a manaw lón üküükün ipwükü walik ier. 29Iwe, Isaak a mäló lupwen an a fókkun chinlap. Iwe, a ló o chuungeni an kewe leewo lón mäló. Mwirin, nöün kewe mwän Esau me Jakob ra peiaseni.

Ekkewe mwirimwirin Esau

36 Iei uruwon ekkewe mwirimwirin Esau (pwal iei i Edom).

2Esau a angei rüwömön pwülüwan seni leiin ekkewe fiin Kanaan: Iten ewe emön Ada, nöün Elon ewe re Hit fefin, nge iten ewe pwal emön, Oholibamah nöün Anah fefin nge Anah i nöün Zibeon ewe chón Hiv. 3Esau a pwal pwülüweni tettelin fefinan we itan Basemath nöün Ishmael we fefin, fefinen Nebaioth.

4Adah a nöüni Elifas me wón Esau. Basemath a nöüni Reuel me wón Esau, 5nge Oholibamah a nöüni Jeush, Jalam, me Korah me wón Esau. Ikkeiir nöün Esau kewe mwän meinisin mi upwutiw me lón Kanaan.

6Mwirin, Esau a angei pwülüwan kewe pwal nöün kewe mwän me nöün kewe fefin me chón leimwan meinisin pwal nöün kana pwiin maan me ekkewe pwal ekkóch maanün angang meinisin me pisekin meinisin i a angei me lón ewe fönü Kanaan; iwe, a mwöküt ngeni ewe leeni Seir mi toowaweló seni Jakob pwiin we. 7Wöwür a fókkun wätte ngeniir ar repwe tongeni nóm fengen, nge ewe fönü ia ra nóm ie esap tongeni älisir me rüömön pwokiten chómmóngun nöüür kewe pwiin kowu me siip. 8Iei minne Esau (iei i Edom) a lefönüweló lón ewe fönü mi chukuchukutä lón Seir.

9Iwe, iei tettelin ekkewe mwirimwirin Esau, i än ekkewe chón Edom leewo, iir ekkewe mi nóm lón ewe fönü mi chukuchukutä lón Seir.

10Ikkeei iten ekkóch nöün Esau kewe mwän:
Elifas, nöün Esau we mwän me wón pwülüwan we itan Adah, pwal Reuel, nöün Esau we mwän me wón pwülüwan we itan Basemath.

11Iwe, ikkeiir nöün Elifas kewe mwän: Teman, Omar, Zefo, Katam me Kenas.
12Nge mi pwal wor emön nöün Elifas mwän itan Amalek me wón ülüpwülüwan we itan Timna. Ikkeiir nöün nöün Adah pwülüwen Esau we.

13Iwe, ikkeiir nöün Reuel kewe mwän: Nahat, Zerah, Shammah me Mizzah. Ikkeiir nöü nöün Basemath pwülüwen Esau we.

14Mi pwal wor nöün Esau mwän me wón pwülüwan we itan Oholibamah nöün Anah we fefin nge neminnei i nöün nöün Zibeon. Ikkeei iter:
Jeush, Jalam me Korah.

15Nöün Esau kewe mwän me nöün nöün kewe ra wiliti samolun ar kewe einang.

Nöün Elifas kewe mwän (Elifas iei i nöün Esau we mwännichi) ra wiliti samolun ekkewe einangen Teman, Omar, Zefo, Kenaz,
16Korah, Katam me Amalek. Ikkeei ekkewe einang me lón ewe fönü Edom seni mwirimwirin Elifas nöün Esau we mwän me wón Adah.

17Nöün Reuel kewe mwän (nge Reuel i nöün Esau mwän) ra wiliti samolun ekkewe einangen Nahath, Zerah, Shammah me Mizzah. Ikkeei ekkewe einang lón ewe fönü Edom seni mwirimwirin Reuel, nöün Esau we mwän me wón Basemath.

18Iwe, ikkeiir nöün Esau kewe mwän me wón pwülüwan we itan Oholibamah ra wiliti samolun ekkewe einangen Jeush, Jaalam me Korah. Ikkeei ekkewe einang seni mwirimwirin Oholibamah, pwülüwen Esau we, nge neminnei i nöün Anah we fefin.

19Ikkeei ekkewe einang meinisin seni mwirimwirin Esau (iei i Edom), pwal ikkeiir ar kewe samol.

Ekkewe poputän aramasen Edom

20Ikkeei iten ekkewe einang mi feitto seni mwirimwirin Seir ewe chón Hor, ew me leiin ekkewe famili seni poputän chón ewe fönü Seir:

Lotan, Shobal, Zibeon, Anah, 21Dishon, Ezer me Dishan. Ikkeei ekkewe einangen Hor, iir mwirimwirin Seir mi nónnóm lón ewe fönü Edom.

22Ikkeiir nöün Lotan kewe mwän:
Hori me Homam. Fefinen Lotan we itan Timna.

23Ikkeiir nöün Shobal kewe mwän:
Alvan, Manahath, Ebal, Shefo me Onam.

24Ikkeiir nöün Zibeon kewe mwän:
Aiah me Anah. Iei i ätewe Anah e küna ekkewe limiror mi pwichikkar me lón ewe fönüpöön lupwen i a tümwünü ekkewe dongki nöün Zibeon saman we.

25Ikkeiir nöün Anah kewe:
Dishon nöün we mwän me Oholibamah nöün we fefin.

26Ikkeiir nöün Dishon kewe mwän: Hemdan, Eshban, Ithran me Keran.

27Ikkeiir nöün Ezer kewe mwän:
Bilhan, Zaavan me Akan.

28Ikkeiir nöün Dishan kewe mwän:
Uz me Aran.

29Ikkeiir ekkewe samol seni ekkewe einangen Hor:
Lotan, Shobal, Zibeon, Anah, 30Dishon, Ezer me Dishan. Ekkewe einangen Hor ra eiteit seni iten ar kewe samol mi nónnóm lón ewe fönü Seir.

Ekkewe sounemenemen Edom

31Ikkeiir ekkewe king mi nemenem lón Edom me mwen an a wor ekkewe king ra nemeni ekkewe chón Israel:

32Belah nöün Beor we mwän a wiiseni ewe wiisen king lón ewe fönü Edom. Iten an we telinimw Dinhabah.

33Lupwen Belah a mäló, Jobab nöün Zerah we mwän seni Bozrah a siwili lón wiisan wiisen king.

34Lupwen Jobab a mäló, Husham seni ewe fönü fönüen ekkewe chón Teman a siwili lón wiisan wiisen king.

35Lupwen Husham a mäló, Hadad nöün Bedad we mwän a siwili lón wiisan wiisen king. Iten än ätei telinimw Avith. Hadad i ewe emön a okkufu ewe mwichen sounfiun Midian me lón ewe fönü Moab.

36Lupwen Hadad a mäló, Samlah seni ewe telinimw Masrekah a siwili lón wiisan wiisen king.

37Lupwen Samlah a mäló, Shaul seni ewe telinimw Rehoboth mi nóm órun ewe chaanpwuupwu Eufreitis a siwili lón wiisan wiisen king.

38Lupwen Shaul a mäló, Baal-Hanan nöün Akbor we mwän a siwili lón wiisan wiisen king.

39Iwe, lupwen Baal-Hanan nöün Akbor we mwän a mäló, Hadad a siwili lón wiisan wiisen king. Iten än ätei telinimw, Pau. Iten pwülüwen Hadad we, Mehetabel nöün Matred fefin, nge Matred i nöün Mezahab.

40Ikkeiir samolun ekkewe einangen Esau mi nónnóm lón ekkewe leeni mi eiteit seni iteer:

Timna, Alvah, Jetheth, 41Oholibamah, Elah, Pinon, 42Kenaz, Teman, Mibzar, 43Makdiel me Iram. Ikkeei iten ekkewe einangen Esau, i än ekkewe chón Edom leewo.

Ew me ew kewe einang ra eita ngeni en me pwisin itan ekkewe leeni ia ra nóm ie.

Än Josef kewe tan

37 Iwe, Jakob a lefönüweló säfäl lón ewe fönü Kanaan ia saman we a piin nónnóm ie me mwan.

2Iwe, iei uruwon än Jakob we famili.

Lupwen Josef, a engol me fisu ierin, a soun tümwünü nöün saman kewe pwiin siip fiti pwiin kewe, nöün saman we me wón ülüpwülüwan kewe iter Bilhah me Zilpah. Nge Josef a soun repotei ngeni saman we ekkewe mettóch mi ngaw pwiin kewe ra föri.

3Iwe, Israel a echeni Josef lap seni emön me emön leiin nöün kewe pwal ekkóch mwän, pwokiten Josef a upwutiw ngeni lón an a chinlap. Iei minne, lón ew ränin Jakob a ngeni Josef och liffang, echö üüf mi tam o ling. 4Nge pwiin Josef kewe ra opwut i pwokiten ra küna pwe semer we a lifilifil pün a echeni Josef lap seni emön me emön leiir. Iwe, resap tongeni apasa och kapasen kirekiröch ngeni.

5Lón ew pwinin, Josef a ääni ew tan. Iwe, a mwittir üreni pwiin kewe usun tichchikin an we tan. Iwe, a fen lapaló ar opwut i. 6Josef a apasa ngeni pwiin kewe, “Öüpwe öüseling ngeni meet ewe ngang üwa ääni tan: 7Üwa tana pwe sia nóm lón ewe tännipi o pinüküw fengeni ekkewe irän wiit. Iwe, pinüküwei we a üütä o üwenewenetä, nge pinüküwemi kewe ra róngopwälieló pinüküwei we o appwórotiw ngeni.”

8Iwe, pwiin kewe ra apasa ngeni, “Ka ekieki pwe en kopwe wesewesen nemeni keem? Ka ekieki pwe en kopwe äm king?” Iwe, a fókkun lapaló ar opwut i, pwokiten an we tan me meet ewe i a apasa.

9Mwirin, Josef a ääni pwal ew tan. Iwe, a pwal aporausa ngeni pwiin kewe usun. A apasa, “Öüpwe öüseling. Ngang üwa ääni pwal ew tan. Lón äi we tan lón ei fansoun, üwa tana pwe ewe akkar me maram me engol me eföü füü ra appwórotiw me mwei.”

10Lón ei fansoun, Josef a aporausa an ei tan ngeni saman we me pwiin kewe. Iwe, saman we a öpwüngü i o apasa, “Meet sókkun tan ei en ka ääni? Ifa usun, ka ekieki pwe inom we me ngang pwal pwiimw kewe aipwe wesewesen feitto o appwórotiw me mwomw?” 11Pwiin Josef kewe ra lólówó ngeni, nge saman we a chök anómwu ei mettóch lón an ekiek ika epwe meet wewen.

12Mwirin chök ei, pwiin Josef kewe ra feilló pwe repwe amwöngöni nöün semer we kewe pwiin siip arap ngeni Shekem. 13Lupwen a pwongieló mwirin fansoun ar ra ló, Israel a apasa ngeni Josef, “En ka silei pwe pwiimw kewe ra tümwünü ekkewe pwiin siip arap ngeni Shekem. Feitto pün ngang üpwe le ökkünókoló reer.”

Nge Josef a pölüweni, “Ina, mi mwirinnö, ngang üpwe feilló.”

14Iei minne, Jakob a apasa ngeni Josef, “Kopwe feilló o nengeni are pwiimw kewe me ekkewe pwiin siip mi nónnómöch. Mwirin, kopwe liwinsäfälito o esile ngeniei.”

Mwirin, Jakob a tiinaló Josef pwe epwe feilló seni leenier we mi nóm lón ewe lemólun Hebron o feilló ngeni Shekem. Lupwen Josef a tori Shekem, 15emön mwän a küna i an a chök tókótókfeil lón ewe mälämäl. Iwe, a eisini Josef, “Meet na ke kükküta?”

16Iwe, Josef a pölüweni o apasa, “Ngang üwa kütta pwii kewe. Ka tongeni üreniei ika ia ra tümwünü ie nöür kewe pwiin siip?”

17Nge ewe mwän a üreni Josef, “Ewer, nge iir resap chüen nóm ikeei. Ngang üwa rong än pwiim kewe apasa pwe repwe feilló ngeni Dothan.”

Iei minne, Josef a tapweló mwirin pwiin kewe ngeni Dothan o a küner me ikenan.

Pwiin Josef kewe ra amöömöló i pwe epwe emön amanaw

18Lupwen pwiin Josef kewe ra küna i an pwereto me toowaw, ra silleni pwe i. Iwe, mwen an epwe toriir, ra rawei pwe repwe niieló i.

19Iwe, ra üra fengen lefiiler, “Iei i a war ewe souttan! 20Öü etto, öüsipwe le niieló i o oturalong lón ew ekkeei pwang mi alóllóól. Iwe, sipwap apasa ngeni samach we pwe emön maan mwacho a ocheei. Mwirin, sipwe pii ika meet epwe fis ngeni an kewe tan.”

21Nge lupwen Reuben a rong ei, a sótuni an epwe amanawa Josef seni lepöür. Iei minne, a apasa, “Sisap niieló i. 22Pwata sipwe össükü chaan? Öüsipwe chök oturalong lón ei pwangen weel ikeei lón ei fönüpöön. Ren ei, i epwe mäló nge sisap wiisen attapa.” Reuben a apasa ei pün i a ekimwónómwónei pwe epwe amanawa Josef. Mwirin, i epwe uweisäfälieló ren saman we.

23Iei minne, lupwen Josef a tiketo ren pwiin kewe, ra turufi o pwiliti seni üfan we mi tam o ling i a üföüf. 24Iwe, ra angei Josef o oturalong lón ew pwaang. Aramas ra aea ei pwaang fäniten kólik, nge lón ei fansoun, esap chüen wor kólik lón.

25Mwirin, lupwen chök ra móttiw pwe repwe mwöngö ener kewe, ra chimwetä nge ra küna ekkóch chón sääi wón nöüür kamel ra weneto reer. Iir ew mwichen chón Ishmael chón kamö me amöömö pisek ra feitto seni Kilead. Nöüür kewe kamel ra uwoow sókkun appach mi pwokkus, säfei me angas pwe repwe uweiretiw ngeni Egypt.

26Iwe, Judah a üreni pwiin kewe, “Meet sipwe tongeni willeni ren ach sipwe niieló pwiich ei? Epwe chök ngeni kich mengiringirin mwelien letipach. 27Öü etto, öüsipwe le amöömöló Josef ngeni ekkana chón Ishmael, pün sisap pwününgaw ren an mäló. Pün sipwe le fetei nge i wesewesen pwiich, i fitukach me chaach.” Iwe, pwiin Judah kewe ra tipeew ngeni.

28Iei minne, lupwen ekkewe chón Midian iir chón amöömö me kamö pisek ra feitto, pwiin Josef kewe ra üraawu i seni lón ewe pwangen weel o amöömöló i wón üküükün rüwe shekel silifer. Iwe, ekkewe chón Ishmael ra uwealó Josef ngeni Egypt.

29Iwe, ekkóch fansoun me mwirin, Reuben a liwinsäfäliló pwe epwe angeawu Josef seni lón ewe pwaang. Iwe, lupwen a küna pwe Josef esap chüen nóm ikenan, a kamwei üfan lón an riäfföü me letipengaw. 30Mwirin, a liwinsäfälito ren pwiin kewe o apasa lón an letipeta, “Ewe äät esap chüen nóm ikenan. Meet ei üpwe le föri?”

31Mwirin, pwiin Josef kewe ra niieló emön kuuch o ottukalong üfen Josef we mi tam lón chaan. 32Iwe, ra uwealó ewe üüf mi foutout ren semer we o eisini pwe epwe esilla. Ra üreni, “Äm aia küna ei üüf me lón ewe mälämäl. Kopwe sótun atööpani o nengeni are iei üfen noum we mwän Josef ika esap.”

33Iwe, Jakob semer we a mwittir esilla ewe üüf. Iwe, a apasa, “Ewer, iei üfen neii we mwän. Emön maan mwacho a ocheei ätewe. Enlet, a taatakis inisin Josef.”

34Mwirin, Jakob a kamwei üfan lón an letipeta o a üföüf üüf mi för seni tuuk. Iwe, a kechiweiti nöün we mwän lón chómmóng rän. 35Meinisin nöün kewe mwän me fefin ra feitto pwe repwe sótuni le echipa i, nge esap mochen epwe chipiló. I a apasa, “Apwi, ngang üpwe feittiw lón peias ren neii we mwän lón äi letipeta.” Mwirin, a pwal poputä le kechiweiti Josef.

36Nge lón ewe fansoun, ekkewe chón Midian ra amöömöló Josef me lón Egypt ngeni Potifar, emön me leiin nöün Farao kewe nöüwiis. Potifar i meilapen ekkewe chón wiisen tümwünüw ewe imwen king.

Judah me Tamar

38 Lón ei fansoun, Judah a feilló seni pwiin kewe o a feittiw pwe epwe nóm ren emön re Adullam itan Hirah. 2Iwe, Judah a chuuri me ikenan emön fiin Kanaan nöün emön mwän itan Shua. Iwe, Judah a pwülüweni neminnewe. 3Mwirin, neminnewe a pwoopwo o nöüni emön äät. Iwe, Judah a eita ngeni ewe äät, Er. 4Mwirin, pwülüwen Judah we a pwal pwoopwosäfäl o nöüni pwal emön äät. Iwe, neminnewe a eita ngeni ewe äät, Onan. 5Lupwen neminnewe a nöüni pwal emön äät, a eita ngeni i, Shelah. Ra nónnóm lón Kezib lón ewe fansoun neminnei a nöüni Shelah.

6Iwe, lupwen nöün Judah we mwännichi itan Er a määritä, Judah a angei emön föpwül itan Tamar pwe pwülüwen Er. 7Nge Er, nöün Judah we mwännichi, i emön mwän mi föfföringaw me fän mesen ewe SAMOL, iei minne ewe SAMOL a niieló ätei.

8Mwirin, Judah a apasa ngeni Onan pwiin Er we, “Kopwe pwülüweni Tamar pwülüwen pwiimw we, usun pwüngün ach öllük fäniten pwiin emön mi mäló. Iwe, iei wiisom ngeni neminnewe pwokiten en pwiin pwülüwan we mi mäló, pwe en kopwe oupwätiw mwirimwirin pwiimw we.” 9Nge Onan mi silei pwe meet i epwe oupwätiw esap mwirimwirin. Iei minne, iteiten fansoun an kóón ren Tamar pwülüwen pwiin we, a chök minäätiw ewe chaan mwän lepwül pwe epwe eppeti seni neminewe an epwe wor emön nöün nge epwe mwirimwirin pwiin we. 10Nge ewe SAMOL a ekieki pwe meet ei Onan e föri och föfför mi ngaw an esap mochen pwe epwe wor nöün pwiin we mi mäló. Iei minne, ewe SAMOL a pwal niieló Onan.

11Mwirin, Judah a apasa ngeni Tamar pwülüwen nöün we mwän pwe esap mwo pwüpwülü säfäl lón ei fansoun, nge epwe le liwinsäfäliti imwen saman me inan. Iwe, neminewe epwe chök akkawitiwit lón an lipichsäfäl tori än nöün we setipwütür itan Shelah epwe wättetä pwe epwe pwülüweni. (Nge Judah esap wesewesen ekiekin föri ei, pwokiten i a nuokkus are Shelah epwe pwal mäló, usun chök pwiin kewe.) Iei minne, Tamar a feilló o nóm lón imwen saman we.

12Mwirin fansoun mi langattam, pwülüwen Judah we, nöün Shua we fefin a mäló. Iwe, lupwen a wes ewe fansoun letipeta, Judah me chiechian we itan Hirah ewe re Adullam ra feilló Timnah pwe repwe nengeni ekkewe chón fichi ünen nöün kewe siip.

13Iwe, emön a esile ngeni Tamar pwe semen pwülüwan we a feilló ngeni Timnah pwe epwe fichi ünen nöün kewe siip. 14Tamar mi silei pwe Shelah a wätte, nge resap kööri pwe epwe feitto o pwüpwülü ngeni. Iei minne, Tamar a siwili üfan kewe üföüfen emön fefin mi lipichsäfäl, nge a finiti ngeni och pwölüpwöl pwe esap siil o a epiti lö pwokkus. Iwe, a móttiw ünükkün ewe aal ren ewe leenien tolong ngeni ewe sóóp Enaim mi nóm ren ewe aal ngeni Timnah.

15Iwe, lupwen Judah pwereto o küna neminewe, a ekieki pwe i emön fefin mi amöömö inisin pün neminnewe a pwölüweló wón mesan. 16Iei minne, Judah a köüüló o üreni neminnewe an we tungór pwe epwe kóón ren, nge esap esilla neminewe pwe iwe i pwülüwen nöün we mwän.

Nge Tamar a eisini, “Iwe, meet kopwe ngeniei pwe liwinin óm kopwe kóón reei?”

17Iwe, Judah a pwon ngeni, “Ngang üpwe tiinawow reemw emön appanen kuuch seni leiin neii kewe pwiin maan.”

Nge neminewe a eisini, “Kose mochen kopwe ngeniei och mettóch pwe ina ölükülükün óm pwon tori óm kopwe tiinato ewe kuuch?”

18Iwe, ätewe a eisini, “Meet ka mochen üpwe ngenuk pwe ölükülükün äi pwon?”

Nge neminnewe a pölüweni o apasa, “Ngang üwa mochen kopwe ngeniei efichum na mi nóm esissilom na wón fiti fengen me selin, pwal wókum na mi nóm lepöum.” Iei minne, Judah a ngeni neminewe ekkeei mettóch. Mwirin, neminewe a mwüüt ngeni Judah pwe epwe kóón ren. Iwe, neminnewe a pwoopwo me wón Judah. 19Mwirin än neminnewe a feilló lón imwan we, a pwilitaló pwölüpwölün we o a üföüf säfäl üfan kewe üföüfen fefin mi lipichsäfäl.

20Mwirin, Judah a ökkünöweló Hirah chiechian we re Adullam pwe epwe uwealó ewe appanen kuuch ren neminnewe, nge epwe angeisäfäli ekkewe pisekin ölükülükün an pwon i a ngeni neminnewe. Nge Hirah esap küna neminewe. 21Iei minne, ätewe a eisini ekkewe mwän mi nónnóm ikeweia, “Ia ngang üpwe tongeni küna me ie ewe fefin ekan ääni amöömö inisin fäniten an angangen fel ngeni önü, ina i neminnewe ekan nóm ünükkün ewe aal mi alengeni ewe sóóp Enaim?”

Nge ekkewe mwän ra pölüweni o apasa, “Esap wor emön fefin mi ääni amöömö inisin fäniten an angangen fel ngeni önü a nóm ikeei.”

22Iei minne, Hirah a liwinsäfäliló ren Judah o üreni pwe esap tongeni küna neminnewe. Nge pwal och, ekkewe mwän mi nóm lón ewe sóóp ra apasa pwe esap wor emön fefin ekan ääni amöömö inisin fäniten an angangen fel ngeni önü ikenan.

23Mwirin, Judah a apasa, “Iwe, ina chök, sipwe mwüüt ngeni epwe anómwu ekkewe pisekin ölükülükün pwon. En ka silei pwe ngang üwa sótuni le tiinaló ren ewe appanen kuuch, nge en kosap küna. Ina sipwe uren takir meren chón ewe sóóp are sipwe liwinsäfäliló.”

24Iwe, ina epwe ülüngät maram mwirin, poraus a tori Judah pwe Tamar pwülüwen nöün we mwän a tipisin ääni amöömö inisin, ina popun iei a pwoopwo. Iwe, Judah a leüommóng le apasa, “Öüpwe lukeawu neminna o keni pwe epwe mäló.”

25Nge lupwen ra kakkapas usun ar repwe niieló neminnewe, neminnewe a tiinaló ei poraus ren semen pwülüwan we o apasa, “Ngang üwa pwoopwo me wón ewe mwän minne efichin ei mi nóm esissilan wón fiti fengen me selin, pwal wókun ei.” Iwe, neminnewe a pwal sópweló le apasa, “Kopwe nengeni are kopwe esilla ika pisekin iö keei.”

26Iwe, Judah a fangatäni pwe pisekin ekkewe pisek o a apasa, “Neminnei a pwüng lap seniei, pwokiten ngang üsap öpwönüwetä äi we pwon ngeni pwe üpwe mwüüt ngeni i neii we mwän Shelah pwe epwe pwülüweni.” Iwe, Judah esap pwal chüen kóón säfäl ren Tamar.

27Iwe, lupwen a tori fansoun än Tamar epwe le nöünöü, a wor rüömön lippwe lón an we leenien mönukól. 28Iwe, lupwen neminnewe a nöünöü, emön me leiin nöün kewe a eitiewu pöün, iei minne ewe fefin chón afaamw a angei och tereech mi parachól o föötätä wón kumwuchun ewe mi pwääwu akkomw. Iwe, a apasa, “Ei emön a toowu akkomw.” 29Nge lupwen ewe mönukól a weitisäfälielong pöün, ewe pwal emön mönükól a wesewesen akkomw le upwutiw. Iwe, ewe chón afaamw a apasa, “Meet ei! Ifa usun óm ka tongeni akkomw le mökküwu?” Iwe, seni mwirin ena fansoun, ätewe a iteni Perez, wewen, ‘Mökküwu’. 30Mwirin, ewe mönükól mi wor ewe tereech mi parachól wón kumwuchun a upwutiw. Iwe, ätei a iteni, Zerah, wewen, ‘Parachól’ ika ‘Saramaram’.

Josef a nóm lón imwen Potifar

39 Iwe, lupwen Josef a tori Egypt fiti ekkewe chón Ishmael iir chón kamö me amöömö pisek, Potifar emön leiin nöün Farao kewe nöüwiis a mööni Josef. Ätei Potifar i meilapen ekkewe chón tümwünü imwen Farao.

2Ewe SAMOL a nóm ren Josef o efeiöchüw i, iei minne a feffeitä lupwen a angang lón imwen an we masta chón Egypt. 3Potifar a küna pwe ewe SAMOL a nóm ren Josef, a pwal meefi pwe ewe SAMOL a fang ngeni an tüfich pwe epwe feffeitä lón meinisin minne i a föri. 4Iei minne, Josef a küna ümöümöch me fän mesen Potifar o a wiliti nöün Potifar chón angang ngeni pwisin i. Esap mang mwo nge Potifar a ewiisa ngeni Josef pwe epwe nemeni imwan, a pwal atolonga fän an tümwün mettóchun meinisin. 5Seni ewe fansoun Potifar a ewiisa ngeni Josef pwe epwe wisen tümwünü imwan me meinisin minne i a ääni, ewe SAMOL a poputä le efeiöchüw Potifar ewe chón Egypt fänäsengesin Josef. Meinisin mwökütükütün lón imwen Potifar a poputä le mwökütöch pwal uwään fönüwan me nöün pwiin maan ra chómmóngóló. 6Iei minne, Potifar a likitalong fän än Josef tümwün nemenemen iteiten mettóch minne i a ääni. Fän än Josef nemenemen tümwün, Potifar esap chüen öüreki usun och mettóch, chiilón chök an epwe filätä meet sókkun mwöngö i a mochen pwe epwe äni.

Josef emön ölüwöl mi fókkun äteöch ren mesemesöchün me waasöch inisin. 7Iwe, mwirin ekkóch fansoun, pwülüwen Potifar we a mocheniä ngeni Josef. Iwe, a eweina Josef pwe epwe kóón ren.

8Nge Josef esap mochen. A apasa ngeni neminnewe, “Nengeni, äi we masta a atolonga fän äi nemenemen tümwünün mettóch meinisin lón unusen imwan ei. 9Esap wor emön me lón ei imw a wor an pöchökkülen nemenem lap seniei. Äi we masta esap ömwöchü seniei och mettóch, chiilón chök en, pwokiten en pwülüwan. Epwe ifa usun äi üpwe föri ei sókkun föfför mi ngaw o tipis ngeni Kot?” 10Neminnewe a chök sópweló le peseei Josef rän me rän, nge Josef esap mochen kóón ren neminnewe. Josef a achoocho ngeni le ekkerikirik seni neminnewe.

11Nge lón ew ränin, esap wor emön a nóm lupwen Josef a tolong lón ewe imw pwe epwe föri minne angangen wiisan. 12Iwe, neminewe a turufi Josef o kömwöchüló üfan we nge a echchimwa o apasa, “Kopwe kóón reei!” Iwe, Josef a kitipöppö o sü. Nge lupwen a sü, a likitaló üfan we. Iwe, neminnewe a ömwöchü ewe üüf, nge ätewe a sääwu seni lón ewe imw.

13Lupwen neminnewe a küna pwe ätewe a likitaló üfan we lepöün o a süüwu seni lón ewe imw, 14neminnewe a poputä le pwuchöör. Mwittir chök, ekkewe mwän meinisin mi nóm ünükkün ewe leeni rä sääto. Iwe, neminnewe a misüküsük o apasa ngeniir, “Nengeni, Potifar pwülüwei we a uweato ei re Hipru amanaw ikeei pwe epwe turunufasekeem! Ätewe a tolong ikeei o sótuni pwe epwe achomanawaei, nge ngang üwa pwuchöör. 15Lupwen i a rong äi we pwuchöör pwe emön epwe älisiei, i a sü o likitätiw üfan ei ünükki o a sääwu seni lón ei imw.”

16Neminnewe a chök anómwu üfen Josef we ren. Iwe, lupwen pwülüwan we a war lón ewe pwinin, 17neminnewe a aporausa ngeni i ei poraus: “Enan re Hipru amanaw en ka uweato reech a feitto reei o sótuni pwe epwe turunufaseei. 18Nge lón chök ewe ótun ngang üwa pwuchöör pwe emön epwe älisiei, i a sääwu seni lón ei imw o likitätiw üfan ei ünükki.”

Josef a koturulong lón kalapwuus

19Iwe, lupwen än Josef we masta a rong ei poraus pwülüwan we a aporausa ngeni me än neminewe apasa, “Iei usun föfförün noum we amanaw ngeniei,” ätewe a fókkun soong. 20Än Josef we masta a angei Josef o oturalong lón kalapwuus, lón ewe leeni ia nöün ewe king kewe chón kalapwuus ra kalapwuus ie.

Nge lupwen Josef a nóm lón ewe kalapwuus, 21ewe SAMOL a nóm ren ikenan. A pwääri ngeni Josef an kirekiröch o mwüüt ngeni pwe epwe küna ümöümöch me fän mesen ewe meilapen imwen kalapwuus. 22Iei minne, esap mang mwo nge ewe meilapen ewe imwen kalapwuus a ewiisa ngeni Josef pwe epwe wiisen nemeni meinisin chókewe mi nóm lón ewe imwen kalapwuus. A pwal ewiisa ngeni Josef pwe epwe wiisen ämesemes wón meinisin minne a fis me lón ewe leenien kalapwuus. 23Ewe meilapen ewe imwen kalapwuus esap chüen öüreki usun och mettóch, pwokiten Josef a tümwünü mettóch meinisin. Ewe SAMOL a nóm ren Josef o a fang ngeni i an epwe feffeitä lón mettóch meinisin i a föri.

Josef a äwewei ruu tan

40 Iwe, ekkóch fansoun me mwirin, ewe chón amollätä ünümen ewe kingen Egypt me pwal ewe chón umwuni anan pilawa ra eletipengawa letipen ar we masta, ewe kingen Egypt. 2Iwe, Farao ewe kingen Egypt a soong ngeni nöün keei rüömön nöüwiis, ewe meilapen chón amollätä ünüman me ewe meilapen chón umwuni anan pilawa. 3Mwirin, i a atolonger lón kalapwuus ia Josef a kalapwuus ie, lón leenien Potifar ewe meilapen chón tümwünü ewe imwen king. 4A pwongi fansoun ar ra nóm lón kalapwuus, nge Potifar a ewiisa ngeni Josef pwe i epwe wiisen tümwünür.

5Iwe, lón ew pwinin, ewe chón amollätä ünümen ewe kingen Egypt me ewe chón umwuni anan pilawa, iir mi nóm lón kalapwuus ra en me an ew tan lón ew chök pwinin. Nge ew me ew ar kewe tan a wor en me pwisin wewen.

6Iwe, sorotän ewe rän mwirin, lupwen Josef a feitto reer, a küna pwe ra wóólólilen. 7Iei minne, Josef a eisini nöün Farao kewe nöüwiis mi fiti i le kalapwuus lón imwen an we masta, “Pwata wówóón wón mesemi a wóólólilen ikenäi?”

8Nge iir ra pölüweni o apasa, “Äm me rüömön aia tan lepwinewe nge esap wor emön me ikeei epwe üreni keem meet wewen äm kewe tan.”

Mwirin, Josef a apasa ngeniir, “Ifa usun, sap Kot chök a tongeni äwewei tan? Öüpwe üreniei meet öüwa küna lón ämi kana tan.”

9Iei minne, ewe meilapen chón amollätä ünümen Farao a akkomw le aporausa ngeni Josef an we tan. A apasa ngeni Josef, “ Lón äi we tan, ngang üwa küna efóch irän wain a nóm mwei, 10nge a wor ülüfóch palan. Lón ewe chök ótun, ra poputä le fasar o sóót. Iwe, esap mang mwo nge a wor ekkewe umwun föün irän wain ra nup. 11Iwe, ngang üwa kömwöch lón peii än Farao we kap o üwa angei ekkewe föün irän wain o ungutalong chönüür lón än Farao we kap. Mwirin, üwa isenalong ewe kap lón pöün Farao.”

12Iwe, Josef a apasa ngeni ätewe, “Ngang üwa silei meet wewen óm na tan. Ekkewe ülüfóch palen irän wain a wewe ngeni ülüngät rän. 13Ülüngät rän seni ikenäi, Farao epwe atookowu seni lón kalapwuus o eliwinisäfäli ngenuk wiisom we. Iwe, kopwe isenalong än Farao kap lón pöün, usun chök ka föri me mwan lupwen en ka nöün chón amollätä ünüman. 14Nge lupwen mettóch meinisin epwe fisiöch ngenuk, kose mochen kopwe kan fäälimöch kopwe chechchemeniei o kirekiröch ngeniei. Kopwe föüniei ngeni Farao o tungórei pwe epwe mwüüt ngeniei pwe üpwe toowu seni ei leenien kalapwuus. 15Pün ra chök sooläniei o uweieiló seni fönüei ewe fönüen chón Hipru. Iwe, iei ngang üwa nóm ikeei lón kalapwuus, nge ngang üsap föri och mi fich ngeni äi üpwe koturulong ren lón ei pwaang.”

16Lupwen ewe meilapen chón umwuni enen ewe Farao pilawa a küna pwe a öch minne Josef a ääni äwewe ngeni ewe äewin tan, iwe, pwal i a üreni Josef an we tan. A apasa, “Pwal ngang üwa ääni ew tan. Lón äi we tan, a wor ülüngät chükün pilawa ra nóm wón mökürei. 17Iwe, lón ewe chüük mi nóm asan, a wor chómmóng sakkopaaten pilawa mi umw fäniten Farao, nge ekkewe machchang ra ässito o mwöngö ekkewe pilawa mi nóm lón ewe chüük wón mökürei.”

18Iwe, Josef a üreni ätewe, “Ngang üpwe ürenuk meet wewen óm na tan. Ekkewe ülüngät chüük a wewen ngeni ülüngät rän. 19Ülüngät rän seni ikenäi, Farao epwe atookowu seni lón kalapwuus o pöküweló mökürom. Iwe, epwe emeitiwätä inisum wón efóch irä. Mwirin, ekkewe machchang repwe ässito o feneeló fitukom.”

20Iwe, ülüngät rän mwirin, a fis ächechchemen ränin upwutiwen Farao. Iwe, Farao a föri ew kametip fäniten nöün kewe nöüwiis me chón angangen leimwan meinisin. Iwe, Farao a tiiti ewe meilapen chón amollätä ünüman me ewe meilapen chón umwuni anan pilawa. Iwe, ra emmwenireto seni ewe leenien kalapwuus. 21Mwirin, Farao a eliwinisäfäli ewe meilapen chón amollätä ünüman ngeni wiisan me mwan, iei minne a pwal liwiniti le isenalong ewe kap lón pöün Farao. 22Nge Farao a emeitiwa ewe meilapen chón umw pilawa, usun chök minne Josef a apasa ngeniir lupwen a äwewei ngeniir ar kewe tan.

23Nge ewe meilapen chón amollätä ünümen Farao a mwittir möllükaló usun Josef. Esap apasa och usun Josef ngeni Farao. Esap chechchemeni an epwe älisi Josef.

Än Farao kewe tan

41Ruu ier me mwirin, Farao a ääni ew tan. A tana pwe i a üütä ünükkün ewe chaanpwuupwu Nail, 2nge a küna füümön kowu mi öümanaw o motoutou ra toowu seni lón ewe chaanpwuupwu. Iwe, ra mwömwöngö fetil ünükkün ewe chaanpwuupwu. 3Mwirin, a pwal küna füümön kowu ra pwal toowu me lón ewe chaanpwuupwu Nail. Nge ekkeei kowu ra kichüüchü o likilikingaw. Iwe, ekkeei kowu mi kichüüchü ra feilló o üütä ünükkün ekkewe füümön kowu mi öümanaw mi akkomw le toowu seni lón ewe chaanpwuupwu. 4Iwe, ekkewe kowu mi likilikingaw o kichüüchü ra ocheei ekkewe füümön kowu mi likiliköch o öümanaw. Lón ei kinikinin me lón ewe tan, Farao a neló.

5Ese mang mwo nge Farao a pwal möürsäfäl o a tana oruuwen an tan. Lón ei fansoun, i a tana pwe a küna füüum umwun wiit ra pwüküwu me wón efóch chök waasan, nge ekkewe föün ra masow o föümmóng. 6Mwirin chök nge a küna pwal füüum umwun wiit ra pwüküwu me wón ewe chök pwal waasan, nge ekkeei ra pöön o pwas ren ewe äsäpwäälin öötiw. 7Iwe, ekkeei füüum umwun wiit mi pöön o pwas ra oromaló ekkewe füüum mi föümmóng me masow. Mwirin, Farao a neló säfäl, nge a mefi pwe a chök tan.

8Lesossor, lupwen Farao a ekieki usun an kewe tan, a osukosuk ika epwe meet wewer. Iei minne, a tiiti meinisin ekkewe sourong me ekkewe mwän tipächchem lón Egypt. Iwe, Farao a aporausa ngeniir usun an kewe tan, nge esap wor emön leiir a tongeni epwe apasätä ika meet wewer.

9Mwirin, nöün Farao we meilapen chón amollätä ünüman a apasa ngeni Farao, “Ikenäi a cheme ngeniei äi mwääl. 10Lón ekkewe fansoun ra ló, lupwen en Farao ka soong ngeniei me ewe meilapen chón umw pilawa, iwe, ka kalapwusei keem lón imwen ewe meilapen chón tümwünü ewe leenien king. 11Lón ew pwinin, ngang me ewe meilapen chón umw pilawa aia tan. Emön me emön leiim a ääni ew tan lón ewe chök pwinin, nge ew me ew äm kewe tan a wor en me pwisin wewen. 12Iwe, mi wor emön ölüwöl re Hipru a nóm reem ikenan, i nöün ewe meilapen chón tümwünü imwen king chón angang. Äm aia aporausa ngeni i äm kewe tan, nge i a äwewei ngeni keem wewen äm kewe tan. Ätewe a üreni keem meet wewen ew me ew äm kewe tan. 13Iwe, ekkewe mettóch ra fis wesewesen usun chök meet i a apasa ngeni keem. Ngang üwa liwinsäfäl ngeni wiisei wiisen chón amollätä ünümen king, nge ewe meilapen chón umw pilawa a ninniiló o emeitiwetä wón efóch irä.”

14Iei minne, lón ewe chök ótun, Farao a tiiti Josef. Iwe, ra mwittir atoowu Josef seni ewe pwaang leenien kalapwuus. Mwirin än Josef a wes le räisö o siwili üfan, a feitto o üütä mwen Farao.

15Iwe, Farao a apasa ngeni Josef, “Ngang üwa ääni ew tan lepwinewe, nge esap wor emön leiin ekkeei mwän a tongeni üreniei meet wewen. Nge ngang üwa rongorong pwe en ka tongeni äwewei tan. Iwe, iei popun ngang üwa tiiti en.”

16Iwe, Josef a pölüweni o apasa ngeni Farao, “Ngang üsap tongeni föri ei. Nge Kot epwe ürenuk en Farao meet wewen óm we tan o föri pwe epwe kinamweló ekiekum.”

17Iei minne, Farao a aporausa ngeni Josef an we tan. A apasa, “Lón äi we tan, ngang üwa tana pwe üwa üütä órun ewe chaan pwuupwu Nail. 18Iwe, lupwen üwa üütä ikenan, üpwap chök mäirü pwe üwa küna füümön kowu mi öümanaw me motoutou ra toowu seni ewe chaanpwuupwu o ra poputä le mwöngö fetil órun ewe chaanpwuupwu. 19Nge mwirin, pwal füümön kowu ra toowu seni ewe chaanpwuuwpu. Ra fókkun likilikingaw me kichüüchü. Ngang üsap mwo kükküna fän ew ei sókkun kowu mi fókkun likilikingaw me lón unusen ei fönü Egypt. 20Iwe, ekkewe kowu mi kichüüchü me likilikingaw ra oromaló ekkewe füümön kowu mi öümanaw ra akkomw le toowu seni ewe chaanpwuupwu. 21Nge mwirin ar oromireló, esap wor emön a tongeni esilla pwe ra oromaló ekkewe mi öümanaw pün ra chök likilikingaw me kichüüchü usun chök me mwan. Mwirin, üwa neló.

22Ekiseló chök mwirin, ngang üwa ääni pwal ew tan. Lón ei fansoun, ngang üwa küna füüum umwun wiit ra pwüküwu seni wón efóch chök waasan, nge ekkewe füüum umwun wiit meinisin ra masow o föümmóng. 23Nge mwirin, ra pwüküwu wón ewe chök pwal waasan pwal füüum umwun wiit mi aiolool o pöön, nge ra pwas ren ewe äsäpwäälin öötiw. 24Iwe, ekkewe umwun wiit mi pöön ra oromaló ekkewe füüum umwun wiit mi masow. Ngang üwa aporausa ekkeei tan ngeni neii kewe sourong, nge esap wor emön leiir a tongeni üreniei meet wewer.”

25Mwirin, Josef a apasa ngeni Farao, “Ew chök wewen än Farao kewe tan me ruu. Kot a pwääri ngenuk en Farao meet i epwe le föri. 26Ekkewe füümön kowu mi öümanaw me ekkewe füüum umwun wiit mi masow, ra eliosunätä fisu ierin rääs. Ekkeei tan ra ew chök, pwal wewer ra chök wewe fengen. 27Ekkewe füümön kowu mi kichüüchü o likilikingaw me ekkewe füüum umwun wiit mi pöön o aiolool ra eliosunätä fisu ierin lengita.

28Ei epwe fis usun chök minne üwa apasa ngenuk Farao, pün Kot a pwääri ngenuk Farao meet i epwe le föri. 29Ekkewe fisu ier repwe feitto, epwe wor ew fansoun rääs mi lapalaap leemelen unusen ei fönü Egypt. 30Nge mwirin ekkewe fisu ierin rääs, epwe wor fisu ierin lengita mi lapalaap. Mwirin, aramas repwe möllükaló usun öüküükün ewe rääs mi lapalaap lón Egypt. Pün ei lengita epwe ataeló ewe fönü. 31Ei lengita epwe fókkun ngaw, ina pwata esap wor emön epwe chechchemeni ekkewe ierin rääs mi mwirinnö. 32Nge popun än Farao a tan fän ruu, pün a fen pwüngüló pwüngün ei mettóch meren Kot, nge i epwe pwal föri pwe ekkeei fansoun repwe mwittir fis.

33Iei minne, iei äi memmeef pwe en Farao kopwe kütta ewe mwän mi fókkun tipächchem o miriit me lón Egypt. Iwe, kopwe ewiisa ngeni i an epwe nemeni ei angang me lón unusen ei fönü Egypt. 34En Farao kopwe filätä ekkóch nöüwiis repwe nemenem wón ewe fönü. Iwe, iir repwe wiisen ionifengeni ew nalimuw seni meinisin minne aramas ra kinii me lón Egypt lupwen ekkewe fisu ierin rääs. 35Repwe ionifengeni ekkewe föün wiit meinisin lón ekkewe fisu ierin rääs repwe feitto. Iwe, repwe sookoni ekkewe föün wiit lón än ewe king kewe imwen iseis o isenireló pwe epwe wor mwöngö lón ekkewe telinimw. 36Ei mwöngö epwe tümwün le iseiseló fäniten ewe fönü, pwe epwe naaf minne aramas repwe äni lupwen ekkewe fisu ierin lengita epwe tori Egypt. Pün are esap iei usun, iwe, feiengaw epwe tori ewe fönü o aramas meinisin repwe mäló ren ewe lengita.”

Josef a kefilitä pwe epwe meilapen Egypt

37Farao me nöün kewe nöüwiis meinisin ra küna pwe än Josef we akkóót a mwirinnö, iei minne ra etiwa. 38Iei minne, lupwen ra pwüngüpwüng fengen ika iö epwe kefilitä fäniten ei angang, Farao a eisini nöün kewe nöüwiis, “Ifa usun, sipwe tongeni küna emön epwe tongeni föri ei angang epwe mwirinnö seni Josef? Pün a pwääpwäló pwe i emön mwän mi ur ren ewe ngünün Kot.”

39Mwirin, Farao a säp ngeni Josef o apasa ngeni, “Pwokiten Kot a pwääri ngenuk wewen äi kewe tan, esap wor emön epwe weweöch me miriit usum me lón ei fönü. 40Seni ikenäi, ngang üwa filuketä pwe en kopwe emmweni ei angang. En kopwe wiisen nemeni leeniei, nge neii aramas meinisin repwe älleasochis ngeni minne en ka ääni öllük ngeniir. Ngang chök üpwe lap senuk.”

41Iei minne, Farao a pwal apasa ngeni Josef, “Seni ikenäi, ngang üwa seikuketä pwe en kopwe nemeni unusen ewe fönü Egypt.” 42Mwirin, Farao a söökalong wón ächefen pöün Josef nöün we ringen impwang pwe esissilen an pöchökkülen nemenem. A pwal öüföüfa ngeni Josef üüf mi ling o pwechepwech o ämwärämwäralong fän üwan epa sein mi för seni kolt. 43Farao a pwal ngeni Josef efóch wóóken pwe epwe waawa pün i epwe nampa ruu fan lón an nemenem. Iwe, ekis meinisin ia Josef a feilló ie, ekkewe mwän mi akkomw mwan ra kökkö, ‘Öüpwe fótópwäsukutiw!” Iei usun än Farao a ewiisa ngeni Josef pwe epwe nemeni unusen ewe fönü Egypt.

44Mwirin, Farao a apasa ngeni Josef, “Ngang Farao, nge esap wor emön me wón unusen Egypt epwe föri och ren pöün ika ipwelong lón ew leeni me lükün óm kopwe mwüütätä.” 45Iwe, Farao a eita ngeni Josef, Safenath Paneah o a ngeni i emön pwülüwan. A ngeni emön föpwül itan Asenath nöün Potiferah we föpwül pwe pwülüwan. Potiferah i ewe souasóren On (iei Heliopolis). Iei minne, Josef a nemeni unusen ewe fönü Egypt.

46Josef a iliik ierin lupwen a tolong lón an angang ngeni Farao ewe kingen Egypt. Iwe, Josef a feilló seni fän mesen Farao o a sääifeil leemelen unusen ewe fönü Egypt pwe epwe raunei. 47Iwe, lupwen ekkewe fisu ier, a wor rääs mi wätte ekis meinisin o a fókkun somwoló uwään ewe fönü. 48Lón ekkewe fisu ierin rääs, Josef a ionifengeni och kinikin seni üwään ekkewe irä meinisin aramas ra fótuki lón ekkewe tännipi lón ewe fönü Egypt. Iwe, a sookonir fäniten ewe mwüü lón ekkewe telinimw mi chök arapoto. 49Mwirin ekkewe fisu ier, Josef a sookoni chómmóng chómmóng föün wiit, iei minne, ekkewe leenien iseis föün wiit ra ur o säsewu. A fókkun wor chómmóng föün wiit a usun chök chómmóngun föün pien arosset, iei minne, ekkewe aramas resap chüen tongeni makkeetiw iteitan pwokiten a sellüküló lükün öüküükün.

50Lón ei fansoun, me mwen an epwe war ewe äewin ierin lengita, Asenath ewe föpwül nöün Potiferah ewe souasóren On, a nöüni rüömön äät me wón Josef. 51Josef a eita ngeni nöün we mwännichi, Manassah, pün a apasa, “Ei a fis pwokiten Kot a föri pwe ngang üpwe unusen möllükaló äi kewe riäfföü meinisin me familien semei we.” 52Josef a pwal eita ngeni nöün we örüwömönün äät, Efraim, pün a apasa, “Ei a fis pwokiten Kot a föri pwe ngang üpwe upw me lón ei fönü üwa riäfföü me lón.”

53Iwe, ekkewe fisu ierin rääs mi wätte ra mwüchchüló. 54Mwirin, ekkewe fisu ierin lengita ra poputä, usun chök minne Josef a fen apasa. Irä resap uwa lón ekkewe fönü meinisin mi nóm pwellin ünükkün Egypt, nge lón unusen ewe fönü Egypt chök a wor chómmóng föün wiit lón ekkewe imwen iseis. 55Leemelen unusen ewe fönü Egypt, ekkewe aramas ra poputä le echik. Iwe, ra siö ngeni Farao fäniten mwöngö, nge Farao a üreniir, “Öüpwe feilló ren Josef o föri meet i a apasa ngeni kemi.”

56Iwe, lupwen ewe lengita a meresfeil ekis meinisin lón unusen ewe fönü, Josef a suuki ekkewe imwen iseis o a amöömö föün wiit ngeni ekkewe chón Egypt, pün ewe lengita a fókkun chou leemelen Egypt. 57Iwe, pwal ekkewe aramas seni ekkewe fönü ra feitto Egypt pwe repwe kamö föün wiit seni Josef, pwokiten ewe lengita a fókkun chou wón unusen fönüfan.

Pwiin Josef kewe ra feilló Egypt

42Iwe, lupwen Jakob a rongorong pwe mi wor föün wiit lón Egypt, a apasa ngeni nöün kewe mwän, “Pwata öüwa chök üüfeil o nennefengen?” 2A pwal sópweló le apasa, “Ngang üwa rongorong pwe mi wor föün wiit lón Egypt. Öüpwe feittiw ikenan o mööni ekkóch fänitach, me mwen ach sipwe mäló ren ach echik.”

3Iei minne, pwiin Josef kewe engol ra feittiw Egypt pwe repwe kamö föün wiit. 4Nge Jakob esap mwüüt ngeni Benjamin pwiin Josef we kükkün fan pwe epwe fitiir, pün a nuokkus are och feiengaw epwe fis ngeni ätei. 5Iwe, nöün Israel kewe mwän ra wareiti Egypt fiti ekkewe ekkóch mi feilló pwe repwe kamö föün wiit, pün ewe lengita a pwal tori ewe fönü Kanaan.

6Iwe, pwokiten Josef i kepinan unusen ewe fönü Egypt, iei minne, i ewe a wiisen nemeni ewe angangen amöömö föün wiit ngeni aramasen Egypt meinisin. Iwe, pwal i ewe pwiin kewe ra feitto ren lupwen ra tori Egypt. Iwe, ra appwórotiw mwen Josef o chappetiw lepwül. 7Lón chök ewe ótun Josef a küna pwiin kewe, a silleniir, nge a chök ömönüngawaló le fööraló pwe i emön chón ekis. Iwe, a kapas pöchökkül ngeniir o eisiniir, “Ia öüwa feitto me ie?”

Nge iir ra pölüweni, “Äm aia feitto seni ewe fönü Kanaan. Äm aia feitto pwe aipwe kamö föün wiit.”

8Iwe mwo än Josef a silleni pwiin kewe, nge iir resap silleni Josef. 9Mwirin, Josef a chemeni an kewe tan i a ääni chómmóng ier ra ló. Iwe, a apasa ngeniir, “Ämi spaii! Ämi öüwa feitto pwe öüpwe nengeni ika ia fönüem ei a apwangapwang me ie.”

10Nge iir ra pölüweni, “Apwi, äm samol. Äm noum keei chón angang aia feitto pwe aipwe kamö mwöngö. 11Äm meinisin äm pwiipwi nöün emön chök mwän. Äm noum keei chón angang, äm mwän mi wenechchar, sap äm spaii.”

12Nge i a apasa ngeniir, “Ewer, ämi spaii! Öüwa feitto pwe öüpwe nengeni ika ifa üküükün än ei lengita a föri pwe äm aipwe apwangapwang.”

13Nge iir ra pölüweni, “Äm noum keei chón angang, äm engol me rüömön wón äm pwiipwi, äm nöün emön chök saam, inaan i mi nóm lón ewe fönü Kanaan. Pwiim we mi kükkün fóchófóch me leiim a nóm ikenan ren semeem we, nge ewe emön me leiim esap chüen nóm reem.

14Nge Josef a chök äniichö ngeniir o apasa, “Usun chök meet üwa fen apasa ngeni kemi pwe ämi spaii! 15Iwe, epwe iei usun äi üpwe älleleta ämi kapas. Mwo manawen Farao, öüsap feilló seni Egypt ika pwiimi we kükkün fóchófóch esap feitto ikeei. 16Öüpwe tiinaló emön me leiimi pwe epwe feilló o angei pwiimi we. Nge ngang üpwe anómwätiw ikeei ekkewe lussun me leiimi pwe repwe nóm lón kalapwuus. Mwirin, ngang üpwe pii are ämi poraus a let. Are epwe fis pwe esap wor emön pwiimi mi kükkün fóchófóch, mwo manawen Farao, ngang üpwe silei pwe ämi spaii!” 17Iei minne, Josef a atolonger meinisin lón kalapwuus lón üküükün ülüngät rän.

18Iwe, lón ewe öülüngätin rän, Josef a apasa ngeniir, “Ngang emön mwän mi nuokkus Kot. Are öüpwe föri usun meet ngang üpwe apasa, iwe, öüpwe manaw. 19Sipwe pii are ämi mwän mi wenechchar. Emön me leiimi epwe nómwetiw ikeei lón kalapwuus, nge ämi ekkewe lussun öüwa tongeni feilló ngeni leeniemi o uwealó föün wiit fäniten ämi kewe famili mi echik. 20Nge öüpwe chök fókkun uweato pwiimi we kükkün reei. Ren ei, ngang üpwe silei are a let minne öüwa üreniei ika esap let. Are öüwa kapas wenechchar ngeniei, iwe, ngang üpwe amanawa kemi.” Iwe, iei meet ra tipeew ngeni pwe repwe föri.

21Iwe, ra kapas fengen lefiiler o apasa, “Enlet, ei a fis pwokiten meet sia föri ngeni Josef pwiich we me lóóm. Kich sia küna an nuokkus me an riäfföü o rongorong an siö ngeni kich fäniten manawan, nge kich sisap öüseling ngeni. Iei popun ei riäfföü a tori kich.”

22Iwe, Reuben a eisiniir, “Ifa usun, ngang üsap fen üreni kemi pwe öüsap föri och tipis ngeni ewe äät? Nge ämi öüsap öüseling! Iwe iei sipwe le mäló, pwokiten kich sia niieló ätewe.” 23Nge iir resap silei pwe Josef mi tongeni weweiti ar fós lupwen a ükküütä rer pün i a kapas ngeniir nge a nöünöü emön chón afföw.

24Iwe, Josef a toowu seni ewe ruumw o küttä ew leeni ia epwe tongeni kechiw ie. Mwirin, a liwinsäfälito o sópweló le kapas säfäl ngeniir. Mwirin, a filätä Simeon seni leiir o öllük pwe i epwe fööfö nge iir mi nennengeni.

25Mwirin, Josef a öllük ngeni nöün kewe chón angang pwe repwe amasowa än pwiin kewe tuuk ren föün wiit, nge a pwal öüröürer lemwónómwón pwe repwe eliwinisäfälielong ekkewe mooni lón än emön me emön leiin pwiin kewe tuuk. Iei ewe mooni emön me emön leiir a püngütiw pwe liwinin an föün wiit. Josef a pwal öllük ngeni nöün kewe chón angang pwe repwe pwal uwoow ngeniir ömötüür fäniten ar sääi. Mwirin ar ra föri ei fäniter, 26ra isenätä ar kewe tuken föün wiit wón nöüür kewe dongki o ra feilló ngeni leenier.

27Nge lupwen ra köüüló lón ewe pwinin, emön me leiir a suuki an we tuuk pwe epwe amwöngöni nöün we dongki, nge a küna nöün we mooni silifer mi nóm lón an we tuuk. 28Iwe, a apasa ngeni pwiin kewe, “Nengeni, iei neii we mooni, ngang üwa mööni ngeni ekkeei föün wiit. Emön a eliwinisäfälielong lón äi ei tuuk.”

Iwe, ekkewe pwiipwi ra fókkun rüükö. Ra säpe fengen lefiiler o apasa, “Meet ei Kot a föri ngeni kich?”

29Iwe, lupwen ra tori Jakob semer we lón ewe fönü Kanaan, ra aporausa ngeni meinisin minne a fis ngenir. Ra apasa, 30“Ewe mwän i samolun ewe fönü a kapas pöchökkül ngeni keem. I a ekieki pwe äm spaii. 31Nge äm aia apasa ngeni i, ‘Äm mwän mi wenechchar, sap äm spaii. 32Äm engol me rüömön wón äm pwiipwi, nöün emön chök saam. Mi wor emön pwiim a mwölücholó, nge ewe kükkün fóchófóch mi nóm ren semem we lón ewe fönü Kanaan.’

33Mwirin, ewe mwän, ewe samolun ewe fönü a apasa ngeni keem, “Epwe iei usun meet ngang üpwe silei ren ika pwüngün pwe ämi mwän mi wenechchar. Öüpwe likitätiw emön me leiimi pwe epwe nóm reei ikeei, nge kana lussun repwe angei ekkewe föün wiit fäniten ämi kewe famili mi echik o feilló ngeni leeniemi. 34Nge öüpwe uweato pwiimi we kükkün fóchófóch reei pwe üpwe silei pwe sap ämi spaii pwe ämi mwän mi wenechchar. Mwirin, ngang üpwe silei pwe ämi mwän mi wenechchar, nge sap ämi spaii. Are epwe iei usun ämi älletätä meet öüwa apasa, mwirin, ngang üpwe ngenisäfäli kemi pwiimi we o öüwa pwal tongeni öüpwe feitto iteiten fansoun öüwa mochen pwe öüpwe kamö föün wiit lón ei fönü.’ ”

35Iwe, lupwen ra niinätiw ar kewe tuuk, a nóm lón asen ew me ew kewe tuuk nöün emön me emön leiir chotään mooni silifer i a möönätiw fäniten ekkewe föün wiit! Iwe, lupwen iir me semer we ra küna ekkewe chotään mooni, ra fókkun nuokkus. 36Iwe, Jakob semer we a apasa ngeniir, “Ämi öüwa angei seniei neii kana. Josef a mwölücholó, Simeon esap chüen nóm; iwe, iei öüwa mochen öüpwe pwal angei Benjamin. Mettóch meinisin ra üüngeniei!”

37Mwirin, Reuben a apasa ngeni saman we, “En ka tongeni kopwe niieló neii kana äät me rüömön, are ngang üsap eliwinisäfälieto Benjamin reemw. Kopwe lüküolong ätewe fän äi tümwün. Iwe, ngang üpwe ääni sekiningin äi üpwe eliwinisäfälieto i.”

38Nge Jakob a pölüweni o apasa, “Neii we esap fitikemitiw ikenan pün Josef pwiin we a mäló, iwe, i chök emön me leiin nöün inan we a chüen nóm. Are och mettóch epwe fis ngeni me wón aal lón ämi sääi, ämi öüpwe atolonga mökürei ei mi üwan lón peias fän äi letipeta.”

Ekkewe pwiipwi ra liwinsäfälitiw Egypt

43Tori iei ewe lengita mi chüen chök chou me lón ewe fönü. 2Iei minne, lupwen a arap ngeni an epwe iteló ekkewe föün wiit ra mööni seni Egypt, Jakob a apasa ngeni nöün kewe mwän, “Öüpwe pwal liwinsäfäliló o mööni ekis mwöngö fänitach.”

3Nge Judah a apasa ngeni i, “Ewe mwän esap kapas urumwot lupwen a öllüküchou ngeni keem pwe äm aisap tongeni künasäfäli mesan ika aisap mwineló pwiim we pwe epwe fiti keem. 4Are kopwe mwüüt ngeni pwiim we pwe epwe fiti keem, äm aipwe feilló o mööni ekkóch föün wiit. 5Nge are kosap mochen mwüüt ngeni Benjamin pwe epwe feilló, iwe, mi fen mwirinnö pwe äm aisap feittiw. Kopwe chemeni pwe ewe mwän a apasa, ‘Esap mwüümwütä ngeni kemi ämi öüpwe feitto o küna säfäli mesei ika pwiimi we esap fiti kemi.”

6Iwe, Israel a ngüüngü lón an letipeta o eiis, “Pwata mwo öüwa üreni ewe mwän pwe mi wor pwal emön pwiimi? Pwata öüwa föri ngeniei ei sókkun föfför mi eriäfföü?”

7Nge ra pölüweni o apasa, “Ewe mwän a fókkun tichchik le kapas eiis ngeni keem usun äm famili. I a mochen epwe silei ika semem a chüen manaw o a eisini keem ika mi wor pwal emön pwiim. Iwe, äm aia chök pölüweni an kewe kapas eiis. Pwata äm aipwe tongeni silei pwe i epwe apasa, ‘Öüpwe uweato pwiimi na ikeei’?”

8Mwirin, Judah a apasa ngeni Israel saman we, “Kopwe mwüütätä ewe äät pwe epwe fitiei pwe äm aipwe mwittir feilló, pün äm meinisin aisap mäló ren äm echik, nge sap äm chök pwe pwal en me nöüüm kewe semiriit. 9Ngang wón inisi üpwe pwon pwe üpwe tümwünü ätei. En ka tongeni anómwu wói pwe üpwe sekining fänitan. Are üsap eliwinisäfälieto ätei reemw o öütääi ikeei me mwom, mwirin, ngang üpwe mwärelong fän itengaw me mwom lón unusen manawei. 10Pün äm mi sótun tongeni feilló o liwinsäfälito fän ruuw lón ei fansoun are kopwe mwüüt ngeni ätewe pwe epwe fiti keem nge kosap fen ammangakeemiló.”

11Mwirin, semer we a apasa ngeniir, “Ika epwe wesewesen ina usun, iwe, öüpwe le angei Benjamin pwe epwe fiti kemi. Nge iei meet öüpwe föri: Öüpwe amasowa ämi kewe tuuk ren ekkóch üwään ei fönü mi fókkun mwirinnö. Iwe, öüpwe uweiretiw ren ewe mwän pwe ämi liffang ngeni. Öüpwe uwealo ren ekkóch lömmis mi pwokkus, ekkóch chönün chunen, ekkóch irän nofitin mwöngö, appachen irä mi pwokkus itan möör, ekkóch föün irä itan pistachio me almond. 12Lón ei fansoun, öüpwe alapaló le okuuw fän ruu üküükün ewe mooni silifer öüpwe uweei, pün öüpwe fókkun eliwinaló ewe mooni silifer emön a isenisäfälielong lón awen ämi kewe tuuk. Pün eli emön a chök mwäliló. 13Mwirin, öüpwe angei pwiimi ei o mwittir liwinsäfäliló ren ewe mwän. 14Iwe, amwo ewe Kot mi Unusen Manaman epwe fang ngeni kemi ümöümöch me fan mesen ewe mwän pwe epwe mwüütätä Simeon an epwe tongeni ngasaló o eliwinisäfälieto Benjamin pwe repwe fitisäfäli kemiito. Nge are esap, mwirin, ngang üpwe mwärelong fän riäfföün ar mäló.”

15Iei minne, ekkewe mwän ra angei Benjamin me ekkewe liffang me ekkewe mooni silifer nge ra okuuw fän ruu üküükün lap seni minne ra uweei lón ewe äewin fansoun. Iwe, ra mwittir feittiw ngeni Egypt o ra feitto ren Josef. 16Lupwen Josef a küna pwe Benjamin a fitiir, a apasa ngeni ewe chón angang mi wiisen tümwünü imwan,“Kopwe emmwenaló ekkeei mwän lón imwei we pwe repwe fitiei le mwöngön leólówas. Kopwe niieló emön maan o amollätä ew kametip wätte.”

17Iei minne, ewe mwän a föri usun minne Josef a üreni. A emmwenaló ekkewe mwän lón imwen Josef we imwen samol. 18Nge ekkewe mwän ra nuokkus lupwen ra küna pwe ätewe a emmwenireló ngeni imwen Josef we. Ra ekieki, “A emmwenikicheto ikeei pwokiten ewe mooni silifer emön a eliwinalong lón ach kewe tuuk lón ewe äewin fansoun sia feitto. Josef a otupwun föri pwe sia sooläni ewe mooni, pün mwirin, i epwe turufi kich pwe epwe nöüni kich amanaw o angei seni kich nöüch keei dongki.”

Ew kametip lón imwen Josef we

19Iei minne, lupwen ekkewe pwiipwi ra tori ewe leenien tolong ngeni ewe imwen samol, ra feilló ren nöün Josef we chón wiisen tümwünü imwan we. 20Iwe, ra apasa ngeni, “Meen, kopwe omwusakeemiló pün lón ewe äewin fansoun aia feittiw ikeei pwe aipwe kamö mwöngö, 21aia liwinsäfäl o köüüló me lón ew leeni pwe aipwe asöösö lón ewe pwinin. Iwe, aia suukaló äm kewe tuuk, nge emön me emön leiim a küna en me nöün mooni silifer a nóm lón awen en me an tuuk, nge fókkun üküükün ewe mooni äm aia püngütiw pwe liwinin ekkewe föün wiit. Iei minne, ikkeei ekkewe mooni äm aia eliwinisäfälireto. 22Äm aia pwal apachatä le uweato silifer me lükün pwe aipwe kamööni pwal ekkóch föün wiit. Äm aisap silei ika iö a uwalong nöüüm kewe silifer lón äm kewe tuuk.”

23Nge ätewe a apasa, “Ina chök. Öüsap ekieki usun. Ämi we Kot, iei i ewe Kot än ämi kewe leewo a isenalong nöümi kewe mooni lón ämi kewe tuuk pwe liffangemi. Ngang üwa chechchemeni pwe öüwa mööni ngeniei liwinin ekkewe föün wiit lón ewe fansoun mwan.” Mwirin, ätewe a omwusaawu Simeon o emmwenawu i reer.

24Iwe, ewe souwaan a emmwenalong ekkewe mwän lón imwen Josef we imwen samol. Mwirin, a üfüüf ngeniir kólik pwe repwe tölü pecheer o küüt ngeniir mwöngö fäniten nöür kewe dongki. 25Ekkewe pwiipwi ra rong pwe repwe mwöngö ikeweia, iei minne, ra amollätä ar kewe liffang me mwen än Josef epwe war leólówas.

26Iwe, lupwen Josef a wareiti imwan we, ra ngeni i ar kewe liffang ra fen uwealong lón ewe imw. Iwe, ra chappetiw lepwül me mwen Josef. 27Iwe, Josef a eisiniir ika ifa usur; mwirin, a apasa, “Ifa usun sememi we, ewe chinlap ämi öüwa üreniei usun? I mi chüen chök manaw?”

28Iwe, ra pölüweni o apasa, “Ewer, noum we chón angang, semem we mi chök chüen manaw o pöchökkül.” Mwirin, ra pwal appwórosäfälitiw o pwääri ngeni ar suuföl ngeni.

29Mwirin, Josef a nennengeni Benjamin pwiin we, nöün wesewesen inan we o a eiis, “Iei i pwiimi we kisifóchófóch, ewe emön ämi öüwa üreniei usun?” Iwe, Josef a apasa ngeni Benjamin, “Kot epwe ümöümöch ngenuk, neii mwän.” 30Iwe, Josef a mwittir toowu pwokiten a fókkun lóchchönütä letipan lupwen an küna pwiin we o a kütta ew leeni ia epwe kechiw ie. Iwe, a feilló lón ruumwan we o a kechiw ikenan.

31Mwirin än Josef a tölü mesan, a toowu nge a achoocho ngeni le appósa letipan. Iwe, a apasa, “Öüpwe le uwato ewe mwöngö.”

32Iwe, ra uwato enen Josef o äimwüeló i chök wón an, nge pwiin kewe ra imwuló wón ar cheepel. Ekkewe chón Egypt mi fitiir le mwöngö ra imwuló wón ar cheepel, pwokiten ekkewe chón Egypt ra opwut chón Hipru o resap mochen fitiir le mwöngö, pün iei och föfför mi enniopwut ngeni chón Egypt. 33Josef a üreni emön me emön pwiin kewe ia repwe móót ie. Iwe, ra nenneiruk pün i a amóóter lón tettelin ieriir, seni ewe mwännichi tori ewe mi kisifóchófóch. 34Ekkewe chón angang ra ngeniir wiiseer mwöngö seni meet mi nóm wón än Josef we cheepel. Nge wiisen Benjamin a wätte seni wiisen pwiin kewe fän limu. Iei minne, iir meinisin ra ngasaló le mwömwöngö o ükkün fengen me Josef.

Än Josef we kap silifer

44Lupwen pwiin Josef kewe ra mollotä pwe repwe le feilló, Josef a öüröüra ngeni nöün we chón souwani imwan we o apasa, “Kopwe amasowa än emön me emön ekkewe mwän kewe tuuk ren föün wiit üküükün minne ra tongeni uweei. Nge kopwe isenisäfälielong nöün emön me emön ekkewe mwän mooni silifer lón en me an tuuk. 2Mwirin, kopwe isenalong äi we kap silifer asen ekkewe föün wiit lón än ewe mi kisifóchófóch we tuuk fiti fengen me ewe mooni silifer fäniten möön an kewe föün wiit.” Iwe ewe souwan a föri usun minne Josef a apasa.

3Iwe, ekkewe pwiipwi ra pwäätä winimweiränin ewe soran o ra poputä le sääi fiti fengen me nöüür kewe dongki mi uwoow mettóch. 4Nge lupwen ra kärään chök feilló seni ewe telinimw, Josef a üreni nöün we chón souwani lón imwan, “Kopwe mwittir tapweló mwirin ekkewe mwän. Iwe, lupwen kopwe tikeriir, kopwe öüküüreló o apasa ngeniir, ‘Pwata öüwa liwinisäfäli och föfförün kirekiröch ngeni ei sókkun mi ngaw? 5Meet wewen öüwa sooläni än äi we masta we kap silifer ekan wün seni o ekan pwal aea le föri angangen pwee? Iei och mettóch mi ingaw ämi öüwa föri.’ ”

6Iwe, lupwen ewe mwän a tikeri ekkewe pwiipwi, a kapas ngeniir lón ewe chök lapalap Josef a öüröüra ngeni. 7Nge ekkewe pwiipwi ra pölüweni o apasa ngeni ätewe, “Pwata en äm samol ka apasa ekkeei sókkun mettóch? Meet sókkun aramas ka ekieki pwe äm, ina ka ettipisi keem ren ei sókkun mettóch mi fókkun ingaw? 8Ifa usun, äm aisap eliwinisäfälieto seni ewe fönü Kanaan ekkewe mooni silifer äm aia küneer me lón äm kewe tuuk? Pwata äm aipwe soolä silifer ika kolt seni imwen óm we masta? 9Are kopwe küna ewe kap meren emön leiim am noum keei chón angang; iwe, ätena epwe mäló. Nge ekkewe lussun me leiim repwe wiliti nöün óm we masta amanaw feilfeilló chök.”

10Iwe, ewe mwän a plöüweni o apasa, “Iwe, ina mi mwirinnö, sipwe le föri usun minne öüwa apasa, chiilón chök, ewe chök emön mi sooläni ewe kap epwe neii amanaw, nge ekkewe lussun me leimi repwe ngasaló o feilló.

11Iwe, ra mwittir angei ar kewe tuuk seni wón nöüür kewe dongki o suukiireló me lepwül. 12Mwirin, nöün Josef we chón souwan a poputä le küüt. A poputä seni än ewe mwännichi we tuuk o feittiw lón ewe tettel tori ewe mi kisifóchófóch. Iwe, ewe kap a pwä me lón än Benjamin we tuuk. 13Me ikeei, ra kamwei üfer kewe ren ar letipeta. Mwirin, iir meinisin ra ekiisäfälietä ar kewe tuuk wón nöür kewe dongki o liwinsäfäl ngeni ewe telinimw.

14Josef a chüen nóm lón imwan we lupwen Judah me pwiin kewe ra war. Iwe, ra chappetiw lepwül me mwan. 15Iwe, Josef a apasa ngeniir, “Pwata öüwa föri ei sókkun? Ifa usun, öüsap silei pwe emön aramas usi epwe silei iö a sooläni äi we kap? Ngang üwa tongeni küna mettóch ren äi pwee!”

16Nge Judah a pölüweni o apasa, “Äi samol, itä meet äm aipwe tongeni apasa ngenuk? Epwe ifa usun äm aipwe tongeni tungór maamaw ngenuk? Epwe ifa usun äm aipwe tongeni älleta pwe äm aisap tipis? Kot a öpwüngü keem äm noum keei chón angang fäniten äm tipis. Äi samol, äm meinisin aia liwinsäfälito pwe äm aipwe noum amanaw. Äm ekkeei me ewe emön mi pwä óm we kap me lón an we tuuk.”

17Nge Josef a apasa, “Apw! Esap fókkun mwirinnö ngeniei äi üpwe föri ena sókkun mettóch! Ewe chök mwän mi sooläni äi we kap, ina i epwe neii amanaw. Nge ekkewe lussun me leiimi ra tongeni feilló ngeni leeniemi o liwiniti sememi we lón kinamwe.”

Judah a kapas fäniten pwiin kewe

18Mwirin, Judah a kineló ren Josef o apasa, “Äi samol, kose mochen mwüüt ngeniei noum ei chón angang pwe üpwe apasa och chök kapas ngenuk. Kose mochen kopwe chök ekis engngiló ngeniei ngang noum ei chón angang lón ekis chök fansoun, pün ngang mi silei pwe ngang mi tongeni mwittir ninniiló pwokiten en ka usun chök pwe en Farao. 19En äi samol ka eisinikeem äm noum keei chón angang are mi wor semeem ika emön pwiim. 20Iwe, äm aia pölüweni o apasa, “Ewer, mi wor emön semeem a chinlap. Iwe, mi wor emön nöün kükkün fóchófóch, ina i nöün mi upwu ngeni lón an a ierini ierin chinlap. Mi wor emön pwiin ei kükkün, nge a mäló. Iwe, ätei chök emön wón an a chüen manaw wón ar pwiipwi wón iner. Nge semen ätei we a fókkun tongei.’ 21Mwirin, en ka apasa ngeni keem äm noum keei chón angang, ‘Öüpwe uweätiw ätena reei ikeei pwe pwisin ngang üpwe küna.’ 22Nge äm aia apasa ngenuk en äm samol, ‘Ewe äät esap tongeni epwe likitaló saman we, pün are epwe likitaló saman we; iwe, saman we epwe mäló.’ 23Nge en ka üreni keem äm noum keei chón angang, ‘Ämi öüsap tongeni künasäfäli mesei are öüsap uwei pwiimi we kisifóchófóch pwe epwe fitikemitiw.’ 24Iwe, lupwen äm aia liwinsäfäliló ren semeem we, noum we chón angang, aia aporausa ngeni meet en äm samol ka apasa.

25Mwirin, semeem we a apasa, ‘Öüpwe liwinsäfäliló o mööni fänitach pwal ekis anach mwöngö.’ 26Nge äm aia pölüweni o apasa, ‘Äm aisap tongeni feittiw, chiilón chök ika kopwe mwüüt ngeni pwiim we mi kisifóchófóch epwe fiti keem. Esap mwüümwütä ngeni keem äm aipwe tongeni küna mesen ewe mwän mi wiisen nemeni ewe angangen amöömö föün wiit are pwiim we mi kisifóchófóch esap fiti keem.’

27Mwirin, semei we noum we chón angang a apasa ngeni keem, ‘Ämi mi silei pwe pwülüwei we a nöüni ngeniei rüömön äät. 28Iwe, emön me leiir a feilló nge esap chüen liwinsäfälito. Esap mwäl, emön maanmwacho a ataatakisi inisin. Iwe, üsap chüen künasäfäli ätewe seni ena fansoun. 29Are öüpwe uwealo pwiin we seniei, nge feieingaw epwe tori, ämi öüpwe atolonga mökürei ei mi üwan lón peias lón äi riäfföü.’

30Iei minne, äi samol, ngang üsap tongeni liwinsäfäliti semei we noum chón angang are ewe äät esap fitisäfäli keem. Pün manawen semeem we a chök riiri ngeni manawen ewe äät. 31Iwe, lupwen epwe küna pwe ewe äät esap fiti keem, epwe fókkun mäló. Iwe, äm noum keei chón angang aipwe pwününgaw le atolonga möküren semeem we mi üwan lón peias lón an letipeta. 32Äi samol, ngang noum ei chón angang üwa pwon ngeni semei we pwe üpwe wiisen tümwünü ewe äät. Ngang üwa apasa ngeni, ‘Are ngang üsap eliwinisäfälieto ätewe reemw, ngang üpwe mwärelong fän itengaw me fän mesom lón unusen manawei!’

33Iei minne, kose mochen kopwe mwüüt ngeniei ngang noum ei chón angang pwe üpwe nómwetiw ikeei pwe üpwe nöün äi samol amanaw ekkesiwilin ewe äät, nge kopwe mwüüt ngeni ewe äät pwe epwe liwinsäfäliló fiti pwiin kewe. 34Pün epwe ifa usun äi üpwe tongeni liwinsäfäliló ren semei we are ewe äät esap fitiei? Apwi! Ngang üsap tongeni äi üpwe küna meet epwe fis ngeni semei we.”

Josef a pwääraló ika i iö

45Mwirin, Josef esap chüen tongeni an epwe oppwosalong an kechiw lón letipan me fän mesen chókewe meinisin mi üütä ünükkün. Ina pwata a osommóng le apasa, “Ämi meinisin öüpwe toowu seni ikeei!” Pün i a mochen pwe i chök epwe nóm ren pwiin kewe lupwen i epwe üreniir ika i iö. 2Iwe, Josef a pwuchöörütä o leüommóng le kechiw, ina pwata ekkewe chón Egypt mi nóm lón ewe imwen samol ra rongorong an kechiw. Iwe, emön a mwittir arongaló ei poraus ngeni lón imwen Farao we imwen king.

3Iwe, Josef a apasa ngeni pwiin kewe, “Ngang Josef! Semei we mi chüen manaw?” Nge pwiin kewe resap tongeni ar repwe pölüweni. Pün ra fókkun ülüülüló ren ar ra silleni pwe iwe i Josef a üütä fän meseer ikenan.

4Mwirin, Josef a apasa ngeni pwiin kewe, “Öüpwe kineto reei ikeei.” Iei minne, ra kineto ren. Iwe, a pwal apasa säfäli, “Ngang Josef pwiimi we, ämi öüwa amöömöeiló lón Egypt! 5Iei öüsap letipechou, öüsap pwal pwisin soong ngeni kemi ren meet öüwa föri ngeniei, pwokiten Kot a föri ei. Kot a tiinieito pwe üpwe akkomwoto mwemi pwe üpwe seläni manawemi. 6Pün ekkeei ruu ierin lengita lón ei fönü epwe fätäl ngeni fisu ier. Iwe, lón ekkeei ier, esap wor angangen fóffót me kinikin. 7Nge Kot a tiinieito mwemi ikeei pwe üpwe tümwünü kemi me ämi kewe famili pwe öüpwe manaw pün ämi öüpwe wiliti ew mwüü mi lapalaap.

8Ewer, Kot ei e tiinieito ikeei nge sap ämi! Iwe, i a seikieitä pwe üpwe usun emön saam ngeni Farao ren äi üpwe öüröüra - pwe üpwe chón nemeni unusen mettóchun leimwan me samolun unusen Egypt. 9Iwe, öüpwe mwittir liwinsäfäliló ren semei we o apasa ngeni, ‘Iei meet noum we mwän Josef a apasa: Kot a seikieitä pwe üpwe samolun unusen ewe fönü Egypt. Kopwe mwittir feittiw reei. 10Kopwe nónnóm lón ewe fönü Koshen pwe kopwe arap ngeniei, en me noum kana me nöün noum kana, pwal noum pwiin siip me pwiin kowu me meinisin minne a wor reemw. 11Ngang üpwe tümwünuk me ikenan, pwokiten mi chüen chök wor limu ierin lengita mi nóm mwach. Pün are üsap tümwünük; iwe, en me chón leimwom me meinisin minne a wor reemw öüpwe osupwang.’ ”

12Mwirin, Josef a pwal apasa, “Ämi öüwa tongeni pwisin küna, pwal pwii ei Benjamin a tongeni küna pwe wesewesen ngang Josef ei ü kakkapas ngeni kemi. 13Öüpwe ló aporausa ngeni semei we usun äi üwa iteföüló me ikeei lón Egypt. Öüpwe pwal aporausa ngeni usun ekkewe mettóch meinisin ämi öüwa küna. Iwe, öüpwe mwittir uweätiw semei we ikeei.”

14Iwe, Josef a róómi Benjamin o a kechiwelong lefäimwakköön üwan ren an pwaapwa. Pwal Benjamin a róómi Josef nge kechiw. 15Mwirin, Josef a kissi pwiin kewe meinisin nge kechiw. Mwirin, pwiin Josef kewe ra ngasatä o ra poputä le kapas ngeni.

Farao a tiiti Jakob

16Iwe, ei poraus a mwittir tori Farao pwe pwiin Josef kewe ra war. Iwe, Farao me nöün kewe nöüwiis meinisin ra fókkun pwapwa lupwen ra rong ei poraus. 17Mwirin, Farao a apasa ngeni Josef, “Kopwe üreni pwiimw kana pwe repwe amasowätä pisek wón nöüür kana maan o mwittir liwiniti leenier lón ewe fönü Kanaan. 18Kopwe üreniir pwe repwe uweato sememi we me ar kewe famili pwe repwe feitto o nónnóm ikeei lón Egypt. Kopwe üreniir, ‘Farao epwe ngeni kemi ew fönü mi fókkun mwirinnö me lón ei fönü Egypt. Iwe, öüpwe tongeni emeseika kemi le mwöngö minne mi fókkun mwirinnö seni ei fönü.’

19Iwe, kopwe pwal üreni pwiimw kana pwe repwe uweeló ekkóch wóóken seni Egypt pwe repwe uweato pwülüwer kana me nöüür kana kükkün o repwe pwal uweato sememi na ikeei. 20Öüsap ekieki usun pisekimi, pwokiten ämi öüpwe pisekini öchchün pisekin ei fönü Egypt.”

21Iei minne, nöün Israel kewe mwän ra föri usun minne Josef a üreniir. Iwe, Josef a ngeniir ekkewe wóóken usun minne Farao a öllük, a pwal uwoow ngeniir ömötüür fäniten ar sääi. 22Iwe, Josef a ngeni emön me emön leiir echö üüf mi fö, nge a ngeni Benjamin limu pean üüf me ülüpwükü föün silifer. 23Iwe, iei meet Josef a tiinaló ren saman we: engol dongki mi masow ren uteneer mettóchun Egypt mi mwirinnö me engol dongki mi masow ren uteneer föün wiit me pwal ekkóch sakkopaaten mwöngö pwe ömötün lón an sääi. 24Mwirin, Josef a tiinaló pwiin kewe. Nge lupwen ra feilló seni, a kökkööló mwiriir, “Öüsap äniinifengen me leal!”

25Iei minne, ra feittä seni Egypt o ra liwinsäfäl ngeni Jakob semer we lón ewe fönü Kanaan. 26Iwe, ra aporausa ngeni semeer we, “Josef a chüen manaw! Nge i a fen samolun unusen ewe fönü Egypt.” Iwe, Jakob a ülüülüló ren ewe poraus, nge esap tongeni lükülük ren minne ra apasa. 27Nge lupwen ra aporausa ngeni i meinisin minne Josef a apasa ngeniir, pwal lupwen a küna ekkewe wóóken mi masow ren mwöngö Josef a tiinireto, iwe, a chikaratätä letipan o a fókkun pwapwa. 28Mwirin, Israel a apasa, “Iei, ngang üwa lükü kemi! Neii we mwän Josef a chüen manaw. Ngang üpwe feilló pwe üpwe küna i me mwen äi üpwe mäló.”

Än Jakob sääi ngeni Egypt

46 Iei minne, Israel a popuetäni an sääi fiti aramasan me pisekin meinisin. Iwe, lupwen a tori Beersheba a ääni an asór ngeni ewe Kot än Isaak saman we.

2Iwe, lón ewe pwinin, Kot a kapas ngeni Israel lón och künäan.

A kökkööri o apasa ngeni, “Jakob! Jakob!”

Nge Jakob a pölüweni, “Ngang iei.”

3Iwe, ewe möngüüngü a apasa, “Ngang Kot, ewe Kot än semom we. Kosap nuokkus óm kopwe feittiw Egypt, pün ngang üpwe popuetä senuk ew mwüü mi fókkun wätte me ikenan. 4Ngang üpwe fituketiw Egypt. Iwe, üpwe pwal fókkun eliwini säfälietä mwirimwirum kana. En kopwe mäló lón Egypt, nge Josef epwe nóm ünükkum.”

5Iei minne, Jakob a feilló seni Beersheba, nge nöün kewe mwän ra uweeló i ngeni Egypt. Nöün Israel kewe mwän ra pwal uweei nöüür kewe me pwülüwer kewe wón ekkewe wóóken Farao a tiiniretiw fäniter. 6Ra pwal uweeló nöür kewe pwiin maan me pisekir kana meinisin ra pisekini me lón ewe fönü Kanaan. Iwe, Jakob me nöün kana meinisin ra wareiti Egypt. 7Jakob a uwealó nöün kewe mwän me nöün kewe fefin pwal nöün nöün fefin me nöün nöün mwän - meinisin mwirimwirin kana.

8Iwe, ikkeei iten ekkewe chón Israel iir ekkewe mwirimwirin Jakob mi fiti i le feilló Egypt:

Reuben i nöün Jakob we mwännichi.

9Nöün Reuben kewe mwän:
Hanok, Pallu, Hezron me Karmi.

10Nöün Simeon kewe mwän:
Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Zohar me Shaul. (Inen Shaul i emön fiin Kanaan.)

11Nöün Levi kewe mwän:
Kershon, Kohat me Merari.

12Nöün Judah kewe mwän:
Er, Onan, Shelah, Perez me Zerah. (Nge Er me Onan ra fen mäló me lón ewe fönü Kanaan.) Iwe, nöün Perez kewe mwän: Hezron me Hamul.

13Nöün Issakar kewe mwän:
Tola, Puah, Jashub me Shimron.

14Nöün Zebulun kewe mwän:
Sered, Elon me Jahleel.

15Ikkeiir nöün Jakob kewe mwän a nöüniir me wón Leah me lón Paddan Aram fiti nöün we fefin itan Dinah. Nöün Jakob keei mwän me wón Leah fiti nöüür kana mwän meinisin iir iliik me ülümön fengen meinisin.

16Nöün Kad kewe mwän:
Zefon, Hakki, Shuni, Ezbon, Eri, Arodi me Areli.

17Nöün Asher kewe mwän:
Imnah, Ishvah, Ishvi me Beriah. Fefiner we itan Serah. Iwe, nöün Beriah kewe mwän: Heber me Malkiel.

18Ikkeiir nöün Jakob kewe mwän me wón Zilpah, iei i neminewe Laban a ngeni nöün we fefin Leah pwe nöün chón angang. Iir meinisin me nöüür kewe mwän, iteiter, engol me wonomön.

19Nöün Jakob kewe mwän me wón pwülüwan we itan Rahel:
Josef me Benjamin. 20Nöün Josef kewe mwän mi upwutiw me lón ewe fönü Egypt: Efraim me Manassah. Iten iner we, Asenath nöün Potiferah we fefin. Ätei Potiferah i ewe souasóren On (iei Heliopolis).

21Nöün Benjamin kewe mwän:
Bela, Beker, Ashbel, Kera, Naaman, Ehi, Rosh, Muppim, Huppim me Ard.

22Ikkeiir nöün Jakob kewe mwän a nöüni me wón Rahel. Iir meinisin me nöüür kewe mwän, iteiter, engol me fömön.

23Nöün Dan we mwän:
Hushim.

24Nöün Naftali kewe mwän:
Jahziel, Kuni, Jezer me Shillem.

25Ikkeiir nöün Jakob kewe mwän me wón Bilhah, iei i neminnewe Laban a ngeni nöün we fefin Rahel pwe nöün chón angang. Iir meinisin me nöüür kewe mwän, iteiter, füümöön.

26Iteiten chókewe meinisin mi fiti Jakob le feilló Egypt, iir chókewe wesewesen mwirimwirin Jakob, wone me wonomön aramas, nge rese pwal älleani pwülüwen nöün kewe mwän. 27Kapacholong Josef me nöün kewe rüömön mi upwutiw me Egypt; iwe iteiten chón än Jakob we famili mi nóm lón ewe fönü Egypt, iir meinisin, fiik.

Än Jakob we famili a tori Koshen

28Iwe, Jakob a tiinaló Judah pwe epwe akkomwoló mwan ren Josef pwe epwe öpöwü ngeni ika ia Koshen e nóm ie. Iwe, lupwen ra tori lón ewe kinikinin Koshen, 29Josef a fen mollotä wón wan we wóóken o sääiló ngeni Koshen pwe epwe chuuri Israel saman we. Iwe, lupwen Josef a war, a turufi saman we, a róómi üwan o a fókkun kechiwettam.

30Mwirin, Israel a üreni Josef, “Iei ngang üwa mollotä ngeni äi üpwe le mäló, pwokiten ngang üwa künók ren pwisin mesei o silei pwe en mi chüen manaw.”

31Iwe, Josef a üreni pwiin kewe me chón leimwer kewe meinisin, “Ngang üpwe feittä o üreni Farao pwe ämi meinisin öüwa feitto seni ewe fönü Kanaan pwe öüpwe nóm reei. 32Iwe, ngang üpwe üreni, ‘Ekkeei mwän iir chón fóóleni siip, pwal iir chón tümwünü maanfesir. Iei ra uweato nöür kewe pwiin siip me pwiin kowu me pisekiir meinisin.’ 33Iei minne, lupwen Farao epwe kööri kemi o eisini kemi ika meet ämi angang, 34öüpwe pölüweni o üreni, ‘Äm noum keei chón angang äm chón tüttümwün maan seni chök leätiim feffeito, pwal ina chök usun minne äm kewe leewo ra piin föri lón ótun chómmóng pilóón aramas.’ Lupwen öüpwe üreni ei, i epwe mwüütätä ngeni kemi pwe öüpwe lefönüweló ikeei lón ewe fönü Koshen, pün meinisin chón fóóleni siip ra uren kopwut me lón ewe fönü Egypt.”

Jakob a efeiöchüw Farao

47 Iwe, Josef a feilló chuuri Farao o üreni, “Semei we me pwii kewe ra feitto ikeei seni Kanaan. Ra feitto fiti nöüür kewe pwiin siip me pwiin kowu me pisekir meinisin nge iei ra nóm lón ewe fönü Koshen.” 2Josef a filätä limmön me leiin pwiin kewe o uweireló fän mesen Farao.

3Iwe, Farao a eisini ekkewe pwiipwi, “Meet ämi angang?”

Nge iir ra pölüweni o apasa, “Äm noum keei chón angang äm chón fóóleni siip, usun chök pwal meet äm kewe leewo ra föri.” 4Ra pwal apasa ngeni Farao, “Äm aia feitto pwe aipwe nónnóm ikeei lón Egypt, pün esap wor ia nöüüm kewe pwiin siip repwe mwöngö fetil ie me lón Kanaan, pwokiten ewe lengita a fókkun chou me ikenan. Iei minne, äm aia tungór ika kose mochen kopwe mwüüt ngeni keem äm noum keei chón angang pwe aipwe relefönüweló lón ewe fönü Koshen.”

5Iwe, Farao a apasa ngeni Josef, “Iei, somwom we me pwiimw kewe ra feitto reemw ikeei. 6Iwe, ei fönü Egypt a nóm mwom. Kopwe filätä menni leeni en ka saani pwe iir repwe nónnóm ie. Kopwe anómwu somwom we me pwiimw kewe lón ewe kinikin mi fókkun mwirinnö me lón ei fönü Egypt. Kopwe mwüüt ngeniir pwe repwe nóm lón ewe fönü Koshen. Iwe, ika ka silei iö me leiir mi wor an tüfich, kopwe ewiisa ngeniir pwe repwe pwal tümwünü neii kewe pwiin maan.”

7Mwirin, Josef a uweato Jakob saman we o emmwenalong i fän mesen Farao. Iwe, mwirin än Jakob a efeiöchüw Farao, 8Farao a eisini Jakob, “A fite ierum iei?”

9Iwe, Jakob a apasa ngeni Farao, “Ieri lón äi chök chón siamwüfeil, ipwükü iliik. Ierin manawei ra chókükkün nge ra men chök weires. Resap löllöfengen me ierittamen manawen äi kewe leewo lón ar siamwüfeil.” 10Mwirin, Jakob a pwal efeiöchüw Farao me mwen an epwe feilló seni fän mesan.

11Iei minne, Josef a öffönüwa ngeni saman we me pwiin kewe ewe fönü mi fókkun mwirinnö me lón ewe fönü Egypt, iei ewe fönü mi nóm lón ewe eifen Rameses, usun chök minne Farao a öllük. 12Iwe, Josef a pwal awora ngeni saman we me pwiin kewe pwal ngeni meinisin chón leimwen saman we eneer mwöngö, öüküük ngeni iteiten nöür kewe.

Än Josef föri pwüngün wiisan lón ewe fansoun lengita

13Nge lón ei fansoun, ewe lengita a fókkun chouló seni me mwan, ina pwata esap fókkun chüen wor mwöngö lón unusen ewe fönü. Mi chök sópwósópwóló än aramas ra osupwangen mwöngö leemelen ewe fönü Egypt me Kanaan. 14Josef a ionifengeni ewe mööni meinisin a angei seni lón Egypt me Kanaan fäniten liwinin föün wiit aramas ra mööni. Iwe, a uweato ewe mööni lón än Farao we imwen iseis mooni. 15Iwe, lupwen a iteló nöün ekkewe aramasen Egypt me Kanaan mooni, ra feitto ren Josef o siö säfäl ngeni fäniten eneer mwöngö. Ra apasa, “A iteló nöüüm mooni, nge kopwe le chök ngeni keem eneem mwöngö. Pwata äm aipwe mäló nge en mi nengeni keem?”

16Iwe, Josef a apasa, “Pwokiten a iteló nöümi mooni, öüpwe ngeniei nöümi kewe maan. Iwe, ngang üpwe ngeni kemi mwöngö pwe ekkesiwilin nöümi kewe maan pwe ina a rosoló nöümi mooni.” 17Iei minne, ekkewe aramas ra uweato nöüür kewe maan ren Josef nge i a ngeniir mwöngö pwe ekkesiwilin nöür kewe óris, nöür kewe siip me kuuch, nöür kewe kowu me dongki. Iwe, esap mang mwo nge Farao a nöüni ekkewe óris, pwiin siip, pwiin kowu me dongki meinisin lón Egypt. Iei usun än Josef a älisi ekkewe aramas ar repwe manaw lón ewe ier ren an mwüüt ngeniir pwe repwe tongeni kamö eneer mwöngö ren ar ekkesiwili ngeni nöüür kewe maan.

18Iwe, lupwen a sópwóló ewe ier, ra pwal feitto ren lón ewe ier mwirin o apasa, “Äm aisap tongeni tükümi senuk en äm samol enletin pwüngün pwe nöüüm mooni a rosoló pwal en ka nöüni nöüüm kewe maan. Iwe esap chüen wor och lussun minne äm aipwe ngenuk en äm samol, chiilón chök inisiim me fönüweem. 19Pwata äm aipwe mäló nge en mi nengeni keem? Kopwe mööni keem me fönüem pwe ekkesiwilin eneem mwöngö. Mwirin, äm aipwe wiliti nöün Farao chón angang. Nge kopwe chök ngeni keem föün irä pwe aipwe tongeni fótuki. Mwirin, äm aipwe manaw nge aisap mäló, pwal ewe fönü esap pöönüló o taaló.”

20Iei minne, Josef a mööni meinisin fönüen lón Egypt fäniten Farao pün ekkewe chón Egypt meinisin ra amöömöló ngeni ar kewe tännipi pwokiten ewe lengita a fókkun chou ngeniir. Iwe, Farao a fönüweni fönüwer kewe. 21Iei usun än ekkewe aramasen Egypt meinisin ra wiliti nöün Farao chón angang, seni esóp ewe fönü Egypt tori pwal ewe esóp. 22Ewe chök fönü Josef esap mööni iei ewe fönü fönüen ekkewe souasór. Ekkewe souasór resap osun ar repwe amöömöló fönüwer pwokiten Farao a ngeniir wiiser mwöngö pwe ina liwinin ar angang.

23Mwirin, Josef a üreni ekkewe aramas, “Nengeni, ngang üwa mööni kemi me fönüwemi kewe fäniten Farao. Iwe iei, ngang üpwe awora ngeni kemi föün irä pwe öüpwe tongeni fótukiir lón ekkewe tännipi. 24Nge lupwen öüpwe kinikin uwa, öüpwe ngeni Farao ew na limuen kiniemi. Nge öüpwe tongeni isenätiw ewe rüwänu na limuan fänitemi pwe öüpwe fótuki lón ekkewe tännipi pwe pwisin enemi me chón leimwemi kana me nöümi kewe semiriit lón ewe ier mwirin.”

25Iwe, ekkewe aramas ra apasa, “En ka amanawa keem. Amwo äm aipwe küna ümöümöch me mwen meseom en äm samol. Kopwe mwüüt ngeni keem pwe äm aipwe nöün Farao chón angang.”

26Mwirin, Josef a fööraló pwe iei ew öllük fänäsengesin unusen ewe fönü Egypt, pwe Farao epwe angei ew na limuen uwään irä meinisin mi määritä wón fönüwan. Ei öllük a chüen wor pöchökkülan tori ikenäi. Nge pwokiten Farao esap awora an nemenem wón fönüwen ekkewe souasór, iei popun ra tiwewu seni ar repwe püngütiw ei ew na limuen mwenuwa.

27Iwe, ekkewe aramasen Israel ra lefönüweló lón ewe fönü Koshen lón Egypt. Esap mwo pwongieló nge ra angang fönüer me ikenan o ra feffeitä. Iwe, ra up o fókkun chómmóngóló.

28Jakob a manaw lón üküükün engol me fisu ier mwirin an wareiti Egypt. Iwe, a ipwükü fääik me fisu ierin lupwen a mäló. 29Lupwen a arapakkan fansoun än Israel epwe mäló, a tiiti Josef nöün we mwän o apasa ngeni i, “Are ngang üpwe küna ümöümöch me mwen mesom, kopwe söökalong poum fän afööi o pwon ngeniei pwe kopwe awora suufölün äi ei ömwüchchülón tungór ngenuk: Kosap peiaseniei lón Egypt. 30Lupwen ngang üpwe mäló o asöösö ren äi kewe lewo, kopwe uweieiwu seni Egypt o peiaseniei ünükkün äi kewe leewo.”

Iei minne, Josef a pwon o apasa, “Ngang üwa pwon pwe üpwe föri usun meet ka apasa.”

31Iwe, Jakob a apasa, “Kopwe pwon fän ökköpöl ngeniei pwe kopwe föri.” Iei minne, Josef a pwon fän ökköpöl ngeni i. Iwe, Israel a appwórotiw le fel ngeni Kot wón üchüenmöküren an we peet.

Jakob a efeiöchüw Mannasah me Efraim

48 Lón ew rän mi pwongieló me mwirin ei, emön a esile ngeni Josef pwe a chök mwittirito än saman we a apwangapwangaló. Iei minne, Josef a feilló pwe epwe äämwa, nge a uweei nöün kewe rüömön äät, Manassah me Efraim pwe repwe fiti. 2Iwe, lupwen Jakob a rongorong pwe Josef nöün we mwän a war, a achocho ngeni le öpöchökküla. Iwe, a pwäätä o móót wón kian we peet pwe epwe kapwong ngeni.

3Iwe, Jakob a apasa ngeni Josef, “Kot ewe mi Unusen Manaman a pwää ngeniei me lón Luz lón ewe fönü Kanaan o efeiöchüei me ikenan. 4Iwe, a apasa ngeniei, ‘Ngang üpwe föri pwe kopwe up o chómmóngóló. Ngang üpwe föri pwe kopwe wiliti ew mwichen aramas mi chómmóng. Iwe, ngang üpwe ngenuk me mwirimwirum kana ei fönü pwe öüpwe fönüeni tori feilfeilló chök.’

5Iwe iei, ngang üwa ächeelonga noum keei rüömön äät, Efraim me Manassah, pwe repwe ällealong lón tettelin neii. Iir ekkewe äät ra upwutiw ikeei lón ei fönü Egypt me mwen äi feitto reemw. Repwe angei inetiir seniei usun chök Reuben me Simeon. 6Nge noum kana repwe upwu ngenuk me mwirin ätekeei, ikkanaiir repwe noum. Ekkewe fönü iir repwe angei pwe inetiir, repwe angei seni lón kinikinin inetin Efraim me Manassah. 7Lupwen üwa liwinsäfäl seni Paddan Aram, ngang üwa fókkun letipeta pün Rahel a mäló me lón ewe fönü Kanaan. A mäló nge äm mi chök chüen sääi, ekis chök toowaw seni Efrath (iei Bethlehem). Iei minne, ngang üwa peiaseni Rahel ikenan ünükkün ewe aal ngeni Efrath.”

8Mwirin, Israel a atola nöün Josef kewe rüwömön äät o eiis, “Ikkeiir noum keei äät?”

9Iwe, Josef a apasa ngeni saman we, “Ewer, ikkeiir neii keei äät Kot a fang ngeniei me ikeei lón Egypt.”

Mwirin, Israel a apasa, “Kopwe ekinereto reei pwe üpwe efeiöchüür.”

10Lón ei ótun mesen Israel ra ekis nennengaw pwokiten an a chinlap, iei minne esap chüen tongeni künaöchüw mwan. Iei minne, Josef a uwato nöün kewe äät pwe repwe kin ngeni saman we. Iwe, saman we a kissiir o róómiir.

11Mwirin, Israel a apasa ngeni Josef, “Üsap ösüküsükü pwe itä üpwe chüen küna säfäli mesom, nge iei Kot a mwüüt ngeniei pwe üpwe pwal küna noum keei.”

12Iwe, Josef a ekiietiw nöün kewe äät seni wón aföön Israel; iwe, i a chappetiw lepwül. 13Mwirin, Josef a eleenia nöün kewe rüömön äät, pwe Efraim a nóm pelimööngün Israel nge a Manassah a nóm peliifichin Israel. Iwe, a ekinereto ren. 14Nge Israel a eitifesenni pöün lupwen a eitiirewu pwe epwe iseniretä wón möküren ekkewe äät. Iwe, a isettä pöüifichin wón möküren Efraim, inamwo ika i ewe mi kis, nge isettä pöüimööngün wón möküren Manassah, inamwo ika i ewe mwännichi.

15Mwirin, Israel a efeiöchüw Josef o apasa,

“Amwo Kot, ewe Kot semelapei we Abraham me semei we Isaak ra fätäl me mwan, ewe Kot mi usun chök emön chón masen siip mi emmweniei lón unusen manawei tori ikenäi, 16i ewe Chón läng mi tümwünüei seni feiengaw meinisin, amwo i epwe efeiöchüw ekkeei äät. Amwo repwe sópweló itei me iten semelapei we Abraham me semei we Isaak. Amwo repwe fókkun chómmóngóló o wiliti ew mwüü mi pöchökkül wón fönüfan.”

17Nge Josef esap pwapwa lupwen a küna pwe saman we a isettä pöüifichin wón möküren Efraim. Iei minne, a angei pöün saman we pwe epwe ömwökütü seni wón möküren Efraim o ömwökütü ngeni wón möküren Manassah. 18Iwe, Josef a apasa ngeni saman we, “Apwi, semei, iei i ewe mwännichi. Kopwe isettä pöüifichum wón möküran.”

19Nge saman we esap mochen. Iei minne, a apasa, “Neii, ngang mi silei, ngang mi silei meet ngang üwa föri. Pün pwal Manassah epwe wiliti ew mwichen aramas mi lapalaap, nge pwiin ei mi kükkün fan epwe fen lap seni. Mwirimwirin kana repwe wiliti ew mwüü mi mwiichemmóng.” 20Iwe, Jakob a efeiöchüw ekkewe äät lón ewe ränin o apasa,

“Ekkewe aramasen Israel repwe nöünöü itemi lupwen repwe ääni ei kapasen efeiöch fengen lefiiler. Repwe apasa: ‘Amwo Kot epwe föri pwe kopwe feffeitä usun chök Efraim me Manassah.’ ”

Lón ei lapalap, Jakob a akkomwa Efraim mwen Manassah.

21Mwirin, Israel a apasa ngeni Josef, “A chök arap äi üpwe le mäló, nge Kot epwe nóm reemi o epwe eliwinisäfäli kemiiló ngeni ewe fönü Kanaan, fönüen ämi kewe leewo. 22Iwe, ngang üwa ngenuk ew fönü epwe lapaló seni meet ngang üwa ngeni pwiim kewe, iei ewe fönü ngang üwa angei seni ekkewe chón Amor fän neii ketilas me neii esefich.”

Jakob a efeiöchüw nöün kewe mwän

49Mwirin, Jakob a kööri fengeni nöün kewe mwän meinisin o a apasa, “Öüpwe mwiicheto ünükki pün ngang üpwe üreni kemi minne epwe fis ngeni kemi lón ekkan rän repwe feitto.

2“Öüpwe feitto o öüseling, ämi nöün Jakob kana mwän, öüpwe öüseling ngeni Israel sememi ei.

3Reuben, en neii mwännichi, üwa nöünuk lón äi pöchökkül leölüwöli. En ka äkkomw lón ewe tettelin lap me iteüöch. 4Nge en kosap póssetiw usun nóónón lemataw, ina minne kosap chüen akkomw, pün en ka kóón ren emön pwülüwei kewe. Ka turunufaseei me lón kiei.

5Simeon me Levi iir rüwömön mi ew chök sókkuur. Iir mwän mi mwälesol. Nöüür kewe pisekin reirei le sirkomsais ra wiliti pisekin efeiengaw. 6Ngang üsap chungeniir lón ar mwichen pwüngüpwüng, ngang üsap chóóni ar mwich. Pün iir ra niieló aramas lón ar soong o ra pöküüw selin fituken pecheen ewe ätemwänin kowu ren chök ar repwe apwapwai letiper. 7Ar soong epwe önümamaw pün ra koon arochongaw. Epwe önümamaw ar lingeringer pün ra koon kirikiringaw. Iei minne, ngang üpwe atoropasafeili mwirimwiriir kana leemelen ewe fönüen Jakob, ngang üpwe küpetifeilir lón Israel.

8Judah, pwiimw kewe repwe mwareituk. Kopwe okkufu chón opwutom kana. Määrärum kana meinisin repwe rootiw ngenuk. 9Judah, en ka wewe ngeni emön appanen laion. En neii, ka wewe ngeni emön laion mi üütä wón ewe maan a niieló. Judah a tööpwaro usun emön laion, a kóónóló usun emön liäfefinin laion. Nge iö a tongeni pwora an epwe föngünätä? 10Ewe wókun king esap mwöküt seni Judah, ewe wókun chón nemenem esap mwöküt seni mwirimwirin kana tori epwe war ewe emön minne an ewe nemenem, i ewe emön, chón ekkewe mwüü meinisin repwe älleasochis ngeni. 11I epwe rii nöün dongki ngeni efóch irän wain, epwe fööti nöün liälifföön aas ngeni ewe palen irän wain mi mwirinnö. I epwe limeti üfan kana lón wain, epwe limeti üfan mi tam lón chaan ekkewe föün irän wain, pwokiten kiniian uwään rääs epwe fókkun chómmóng. 12Mesan kana ra parachól lap seni paren wain, nge niin ra pwech seni pwechen milik.

13Zebulun epwe lefönüweló arossetin ewe mataw o epwe wiliti leenien ilen siip, nge kiänin fönüan repwe sópwósópwóló ngeni Sidon.

14Issakar epwe wewe ngeni emön dongki mi pöchökkül, a asöösö lefiilen ruu ekkan sókkun tuuk maan ra uwei wón sökürür. 15Lupwen epwe küna usun mwirinnön an leenien asöösö me usun lingeöchün fönüan; iwe, epwe pwóreetiw afaran fän choun an angang o epwe wiliti emön chón angang weires.

16Dan epwe nemeni aramasan kana fän wenechchar usun chök ew me leiin ekkewe einangen Israel. 17Dan epwe wewe ngeni emön serepenit mi nóm ünükkün aal, epwe wewe ngeni emön serepenit mi poison a op ünükkün aal, epwe kuuw epilipilin pecheen óris pwe ewe chón waawa óris epwe turuselengitiw.

18Äi SAMOL, ngang üwa witiwiti óm kopwe amanawaei.

19Ew mwichen chón soolä repwe fiu ngeni Kad o angeló pisekin fän pöchökkül. Nge i epwe fiu ngeniir o angei seniir pisekiir fän pöchökkül.

20Asher epwe awora chómmóng mwöngö. I epwe awora ekkewe mwöngö mi annö mi fich ngeni enen emön king.

21Naftali epwe wewe ngeni emön chia mi kepichiló, epwe nöünätiw appanen chia mi mwirinnö.

22Josef epwe wewe ngeni emön dongki mi mwacho. Epwe wewe ngeni emön liäliffön dongki mi nóm ren ew limiror. Epwe wewe ngeni emön appanen aas mi mwöngö fetil lón ew leeni ia a wor fetil ie. 23Ekkewe chón esefich repwe sótuni ar repwe maun ngeni, repwe pekki ren ar opwut i. 24Nge nöün esefich a pöchökkül le póssóló, pwal pöün mi pöchökkül ra lifechöch pwokiten pöün än Jakob we Kot ewe Emön mi Manaman, pwokiten ewe Chón Fóól, ewe Achawen Israel. 25Amwo ewe Kot än óm kewe leewo epwe älisuk. Amwo ewe mi Unusen Manaman epwe efeiöchuk ren an epwe fang ngenuk ekkewe feiöch seni läng me ekkewe feiöch mi feitto seni fän pwül. Amwo epwe fang ngenuk ekkewe feiöch mi feitto seni oup me leenien mönüköl. 26Amwo feiöchün óm kewe leewo repwe lapalaap seni ekkewe feiöch mi feitto seni ekkewe chuuk mi nóm seni chök lóóm, repwe pwal lapalaap seni fangafangöchün ekkewe chukutekisón mi nóm seni chök lóóm. Amwo ekkeei feiöch meinisin repwe püngütiw wón möküren Josef, wón etenmesen ewe mi käimwüló pwe i epwe samol me leiin pwiin kana.

27Benjamin epwe wewe ngeni emön wolif mi mwacho. Lesossor, a ocheei liapan, nge lekuniól a eineti minne a liapeni.”

28Ikkeei ekkewe engol me ruu einangen Israel meinisin. Iwe, pwal ikkeei ekkewe feiöch Jakob semer we a apasa ngeniir lupwen i a efeiöchür. Emön me emön a angei ew feiöch mi fich ngeni.

Jakob a mäló

29Mwirin, Jakob a pwal emwirimwir ngeniir ekkeei kapasen öüröür: “Iei a chök arap ngeni äi üpwe le mäló o feilló ren äi kewe aramas. Iwe, öüpwe peiaseniei ren semei we me semen semei we lón ewe fööimw mi nóm lón tännipin Efron we ewe chón Hit. 30Iei ewe fööimw mi nóm lón ewe tännipin Makpelah, arapakkan ngeni Mamre lón Kanaan, Abraham a mööni seni Efron ewe chón Hit pwe epwe ew leenien peias fiti fengen me ewe tännipi. 31Abraham a peiaseni Sarah pwülüwan we ikenan. Pwal Isaak a peiaseni Rebekah pwülüwan we ikenan. Iwe, pwal ngang üwa peiaseni Leah pwülüwei we ikenan. 32Iei ewe fööimw Abraham semen semei we a mööni fengeni me ewe tännipi seni ekkewe chón Hit.”

33Mwirin, lupwen Jakob a wes le üreni nöün kewe mwän an keei kapasen öüröür, a lumäätä pecheen o eiwelitiw wón an we peet. Mwirin, a mwüchchüló an ngasangas o mäló. Iwe, a chuungeni aramasan kewe.

Jakob a peias

50Iwe, Josef a turutä wón saman we, a kechiw wón o kissi i. 2Mwirin, Josef a öllük ngeni nöün kewe sousäfei mi wiisen angang ngeni pwe repwe säfeeni soomän Israel saman we pwe esap ngaw inisin. Iei minne, ekkewe sousäfei ra säfeeni soomän Jakob we lón ewe sókkun lapalap än chón Egypt. 3Lupwen chón Egypt ra säfeeni inisin emön soomä, ra witiwit lón üküükün fääik rän me mwen ar repwe peiaseni ewe soomä. Iei minne, ra säfeeni inisin Jakob o witiwit lón üküükün fääik rän pün ina üküükün ränin ei angangen säfeeni soomä an esap ngaw. Iwe, ekkewe chón Egypt ra föri ar angangen letipetä fäniten Jakob lón üküükün fiik rän.

4Iwe, lupwen ra wes ekkewe ränin letipeta, Josef a feilló ren nöün Farao kewe souöüröür o tungór ngeniir pwe repwe kapas ngeni Farao fänitan. 5A apasa ngeniir, “Öüpwe üreni Farao pwe semei we a föri pwe ngang üpwe pwon ngeni fän ökköpöl. I a apasa ngeniei, ‘A chök arapakkan ngeni äi üpwe le mäló. Iwe, kopwe uweeisäfälieló inisi ngeni ewe fönü Kanaan o peiaseniei lón ewe fööimw än ach ei famili leenien peias.’ Iei minne, epwe mwüüt ngeniei pwe üpwe feittä o peiaseni semei ei. Mwirin an epwe wesöchchüló angangen peiasan, ngang üpwe liwinsäfälito nge üsap mang.”

6Farao a tipeew ngeni än Josef we tungór. Ina minne, a apasa, “Kopwe feilló o peiaseni somwom we, usun i a apasa pwe kopwe pwon fän ökköpöl ngeni pwe kopwe föri.”

7Iei minne, Josef a feilló pwe epwe peiaseni saman we. Nge chómmóng me leiin nöün Farao kewe nöüwiis ra fiti, ekkewe mi lap seni lón imwen Farao me ekkewe mi lap seni Egypt. 8Josef a pwal uweeló pwiin kewe me unusen chón leimwen Jakob saman we. Nge ra chök likitätiw nöüür kewe kükkün semiriit me nöüür kewe pwiin siip me pwiin kowu lón ewe fönü Koshen. 9Iei usun a wor chómmóng chón waawa wóóken me chón waawa óris me aramas ra pwal fiti Josef. A wor ew mwichen aramas mi fókkun wätte.

10Lupwen ra tori ewe leenien wichiwich umwun wiit lón Atad arap ngeni ewe chaanpwuupwu Jordan, ra föri ew angangen peias mi fókkun lapalaap me öüchchea. Me ikenan, Josef me chiechian kewe ra ääni ew fansoun kechiw me letipeta fäniten saman we lón üküükün fisu rän. 11Lupwen ekkewe chón Kanaan mi nóm ikeweia ra küna ar kechiw me lón ewe leenien wichiwich umwun wiit lón Atad, iwe, ra eitasäfäli ewe leeni ngeni Abel Mizraim, pün ra apasa, “Iei ew leenien kechiw me letipeta fäniten ekkeei chón Egypt ia ra awora ie ew ar fansoun öörüni mi öüchchea fäniten ar repwe leüommóng le kechiw.” Iei popun ewe leeni mi arap ngeni ewe chaan pwuupwu Jordan a iteni Abel Mizraim.

12Iei usun nöün Jakob kewe mwän ra öpwönüetä le föri usun minne i a öllük ngeniir. 13Ra uweeló inisin ngeni ewe fönü Kanaan o peiaseni i ikenan lón ewe fööimw mi nóm lón ewe tännipi Makpelah arap ngeni Mamre. Iei ewe fööimw Abraham a mööni fiti fengen me ewe tännipi seni Efron ewe chón Hit pwe epwe ew leenien peias.

Josef a önükünüküsäfäli le kapas ngeni pwiin kewe

14Mwirin än Josef peiaseni saman we, a liwinsäfäl ngeni Egypt, fiti fengen me pwiin kewe me meinisin chókewe mi fiti i le feilló pwe repwe peiaseni saman we. 15Iwe, lupwen pwiin Josef kewe ra küna pwe semer we a mäló, ra nuokkus o apasa, “ Iei, Josef epwe le liwinisäfäli ngeni kich ekkewe föfför mi ngaw meinisin sia föri ngeni, ika i mi chök chüen ömwöchü kich lón letipan.” 16Iei minne, ra tiinaló ei poruas ren Josef o apasa, “Me mwen än somwom we mäló, i a likitätiw ekkeei kapasen öüröür ngeni keem, 17pwe äm aipwe apasa ngenuk: ‘Äm aia tungór ngenuk pwe kopwe omwusaló tipisim äm pwiim keei ren ekkewe föfför mi ngaw äm aia föri lón äm kirikiringaw ngenuk.’ Iwe iei, äm ekkeei chón angang nöün ewe Kot än semom we, aia tungór ngenuk pwe kopwe omwusaló äm tipis.” Lupwen ar we poraus a tori Josef, a pwuchöörütä o kechiw.

18Mwirin, pwiin Josef kewe ra feitto o ra chappetiw me mwan. Iwe, ra apasa, “Äm noum amanaw.”

19Nge Josef a apasa ngeniir, “Öüsap nuokkusitiei. Ifa usun, ngang Kot pwe üpwe öpwüngü kemi o ngeni kemi chappen ämi föfför? 20Mi enlet pwe ämi öüwa ekieki pwe öüpwe föri och mettóch mi ngaw ngeniei. Nge mereei, Kot a siwli ngeni minne a mwirinnö. Kot a ekieki pwe epwe atolongaei lón ei wiis mi tekia ngang üwa wiiseni ikenäi pwe üpwe tongeni amanawa manawen chómmóng aramas. 21Iei minne, öüsap nuokkus. Enlet, ngang üpwe sópweló le tümwünü kemi me ämi kana famili.” Iwe, a ääni kapas kirekiröch ngeniir o öpöchökkülätä letiper.

Josef a mäló

22Iwe, Josef me pwiin kewe me ar kewe famili ra sópweló le nónnóm lón Egypt. Josef a ipwükü engol ierin lupwen a mäló. 23Josef a manaw ngeni an epwe küna ewe öülüngätin tettelin pilóón aramas seni mwirimwirin Efraim nöün we mwän. Josef a pwal manaw ngeni an epwe küna nöün Makir kewe mwän, nge ätei Makir i nöün Manassah. Josef a föri pwe repwe usun chök nge iir wesewesen nöün.

24Iwe, Josef a apasa ngeni pwiin kewe, “A chök arap ngeni äi üpwe le mäló. Nge Kot epwe fókkun feitto reemi o älisi kemi. I epwe emmwenikemiiwu seni ei fönü Egypt o eliwinikemiiló ngeni ewe fönü i a pwon fän ökköpöl pwe epwe ngeni ekkewe mwirimwirin Abraham, Isaak me Jakob.” 25Mwirin, Josef a föri pwe nöün Israel kewe mwän repwe pwon fän ökköpöl o a apasa, “Lupwen Kot epwe feitto o emmweni säfälikichetä ngeni Kanaan, öüpwe fókkun uweetä chüüi seni ei leeni.”

26Iwe, Josef a mäló lupwen a ipwükü engol ierin. Iwe, mwirin ar ra säfeeni soomän we pwe esap ngaw, ra isenalong lón ew pwórun mi mä lón Egypt.

Ierin Manawen Kewe Semelap

• ADAM 930 ier ( Gen. 5:5 )
  • SETH 912 ier ( Gen. 5:8 )
    • ENOSH 905 ier ( Gen. 5:11 )
      • ENOK 365 ier ( Gen. 5:23 )
        • METHUSELAH 969 ier ( Gen. 5:27 )
          • LAMEK 777 ier ( Gen. 5:31 )
            • NOAH 950 ier ( Gen. 9:29 )
              • ~~~ Ewe Nóter ~~~
                • SHEM 600 ier ( Gen 11:10,11 )
                  • EBER 464 ier ( Gen.11:16, 17 )
                    • TERAH 205 ier ( Gen. 11: 32 )
                      • ABRAHAM 175 ier ( Gen. 25:7 )
                        • ISAAK 180 ier ( Gen. 35:28 )
                          • JAKOB 147 ier ( Gen. 47:28 )
                            • JOSEF 110 ier ( Gen. 50: 26 )